Ortadoğu’da devrim rüzgarları sürerken, İsrail’de de muhalefet barış için yeni bir girişim başlatıyor. İki devletli çözümü öneren inisiyatif, toprak paylaşımından mültecilerin durumuna kadar birçok konuda fikir öne sürüyor
İsrail’in önde gelen siyasetçi ve devlet adamlarından bir grup, Araplarla barış için yeni bir girişim başlattı. Aralarında Mossad ve Şin Bet (İsrail iç güvenlik teşkilatı) eski başkanları ve askerlerin yer aldığı grup, yeni hareket için “İsrail Barış İnisiyatifi” adlı bir belgeyi kaleme aldı. Belgenin bölgedeki yeni gelişmelerden ve Arap Ligi tarafından 2002 ve 2007 yıllarında hazırlanan “Arap Barış İnisiyatifi”nden esinlendiği belirtildi.
Belgenin hazırlanmasında emeği geçenlerden Mossad eski Başkanı Danny Yatom “Komşu ülkelerde olanlardan sonra, İsrail halkı da sesini duyurmalı” dedi. Şin Bet eski Başkanlarından Yaakov Perry de belgenin bir kopyasını İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya gönderdiklerini açıkladı. Perry, New York Times Gazetesi yetkilileri ile yaptığı görüşmede, İsrail’in uluslararası kamuoyunda yalnızlaştırıldığını ve barışa karşı olarak gösterildiğini, İsrail’in bir barış inisiyatifi göstermesinin vaktinin geldiğini söyledi. Belge, başkenti “Doğu Kudüs” olan, Batı Şeria’nın hemen hemen hepsine ve Gazze’ye hakim bir Filistin Devleti’ni öngörürken, İsrail’in Golan Tepeleri’nden de çekilmesini öneriyor. Güvenlik için de bölgesel güvenlik mekanizmaları ile ekonomik işbirliği projeleri teklif ediyor.
Belge 2000 yılında ABD Başkanı Bill Clinton tarafından sunulan iki devletli çözümle de benzerlikler gösteriyor. Temel olarak 1967 sınırlarına dönülmesi ve Batı Şeria’da en fazla %7’lik bir toprak değişimi öneriliyor. Bu değiş tokuşta Kudüs’teki Yahudi mahallelerin İsrail tarafında, Arap mahallerinin de Filistin tarafında kalması öngörülüyor. Mescid-i Aksa’yı bulunduran tepenin hiçbir ülkeye ait olmaması teklif edilirken, Ağlama Duvarı ve Eski Şehrin Yahudi mahallesini bulunduran kısımları İsrail’e bırakılıyor.
Belge, mülteciler konusunda da 1948’den sonra göç eden Filistinlilerin yaşadıkları zorlukları kabul ederken, Arap ülkelerinden göç etmek zorunda kalan Yahudi mültecilere de dikkat çekiyor. Çözüm olarak Filistinli mültecilerin ancak yeni Filistin Devleti’ne göçetmesi durumunda maddi tazminat verilmesini öneriyor.
Bu şekilde Filistin Devleti’nin Filistinli bir ulus-devlet, İsrail’in de Yahudiler için, içinde barındırdığı Arap azınlığın Yahudilerle eşit haklara sahip olduğu bir ulus-devlet olması amaçlanıyor.
Hem Perry hem de Yatom şu anda İsrail’deki ana muhalefet partisi olan Kadima’dan milletvekili. Belgenin altında imzası bulundan diğer 38 kişi ise genelde sol kesime yakın isimler. Fakat imza veren kişilerin mümkün olduğunca geniş bir tabanı temsil edenlerden seçildiği anlaşılıyor. Yazarlar arasında işadamları, akademisyenler olduğu gibi suikasta uğrayan İsrail eski Başbakanı Yitzhak Rabin’in oğlu ve kızı da bulunuyor. Her ne kadar anketler son yıllarda İsrail seçmeninin sağa kaydığını gösterse de siyasi analistler ülkenin yaşadığı izolasyon nedeni ile yeni barış önerilerine açık olacağını savunuyor.
