Kanserden korkmayın

İstanbul Üniversitesi  Onkoloji Enstitüsü’nde öğretim üyesi olarak görev yapan Neolife Tıp Merkezi Medikal Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Mert Başaran, bilgisayar teknolojilerinin gelişmesi ve bunun tıbba uyarlanması ile tanı yöntemlerinde ilerleme sağlandığını belirterek, teknolojinin kanser tedavisine nasıl bir boyut kazandırdığını şöyle anlattı:

“Bugün artık son teknoloji desteği ile kurulan makineler, daha hızlı çekim yapabiliyor. Görüntü çözünürlüğü, görüntü kalitesini de yükseltti. Bu görüntülerin dijital ortama alınması standart oldu. Yazılım programları görüntüleri yorumlamaya başladı. Bu yorumlar halen kesin rapor olmasa da doktorların bazı detayları gözden kaçırmamasına yardım ediyor. Yeni teknolojinin kullanıldığı makinelerle daha iyi görüntü alınabiliyor.”

Görüntüleri yorumlayan doktorların da doğru yorum yapabilecek yetkinlikte olmasının önemine değinen Prof. Dr. Başaran, “Çekilen her filmde patolojik görüntü olmayabiliyor. Yorumlayan doktorun yüzde bir hata payı olması, erken dönem tanısı için hayati risk oluşturabiliyor. Sadece teknoloji değil, üretilen bilginin de artması, tanıda büyük fayda sağlıyor” dedi.

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Ana Bilim Dalı Başkanı ve NeoLife Tıp Merkezi Radyasyon Onkolojisi Bölüm Şefi Prof. Dr. Ufuk Abacıoğlu ise tetkiklerin maliyetinin ucuzlaması sonucunda hastaların hizmet alımının kolaylaştığına dikkat çekerek, “Özellikle radyoterapi cihazlarındaki gelişmeler, gerek tedavinin başarısında gerekse de tedaviye bağlı olabilecek yan etkileri azaltmada başarılı sonuçlar vermeye başladı. Radyolojik görüntülemedeki gelişmeler, ışın tedavisinde kullanılan teknolojilerin gelişmesine ön ayak oluyor. Tedavi sırasında alınan görüntülerle günlük organ ve tümör değişimleri tespit edilerek, hem hedefi tam ışınlama hem de tedavi planlarını yenileme imkanı doğuruyor” şeklinde konuştu.

Kanser cerrahisinde de teknolojinin katkısının bulunduğunu belirten Prof. Dr. Mert Başaran, konuya şu örneklerle açıklık getirdi:

“Beyin ameliyatlarında navigasyon, intraoperatif MR, ultrason; batın içi kanserlerde robotik cerrahiler, endoskopik, laparoskopik ameliyatlar, mühendislik ve tıpla birlikte hareket ederek sağlıkta önemli başarılara imza atıyor.” 

Yaşam tarzı değişikliğinin kanseri önlemede etkili olduğunu belirten Prof. Dr. Başaran, “Bugün, kanser oluşumunda etkili en önemli faktörlerden biri olan sigara, her 3-4 kanserden birinin sorumlusu olarak biliniyor. Toplumda sigara içiminin azaltılması önümüzdeki 5-10 yıllık dönemde özellikle akciğer kanserlerinde azalmayı sağlayacak. Yine çevre kirliliği tüm dünyanın ortak problemi. Ülke bazında yapılan girişimler bile atmosferin temiz kalmasını sağlayamıyor. Kyoto protokolü çerçevesinde alınacak önlemler, ilerleyen yıllarda kanser riskini azaltacak. Toplumun egzersiz yapma konusunda bilinçlendirilmesi de kanserden koruma sağlayacak yöntemlerden. Tarladan sofraya gelene kadar tüm gıdaların belli bir standartta olması ve tüm toplum için bunun sağlanması gerekiyor. Ülkemizde halen tarlada ilaçlama tipi, dozu, zamanlama denetlemesi yapılmıyor. Gıdaların transfer şekli, bekleme süreleri de halen yeterli denetim altında değil” şeklinde konuştu.

Prof. Dr. Abacıoğlu ve Prof. Dr. Başaran, kanserden korunmak için bireysel olarak alınması gereken tedbirleri ise şöyle özetlediler:

“Aşırı kilo, az egzersiz, dengeli öğün tüketmeme, doymuş yağlar ve hayvansal ağırlıklı gıdalarla beslenme ve stres gibi kanseri tetikleyen risk faktörlerini hayatımızdan çıkarmamız gerekir. Bu önlemler sayesinde kanser riski üçte bir oranında azaltılabilir.”

Kimler kanser riski altında?

Cilt kanserleri

Beyaz tenliler

Güneşe maruz kalanlar 

Kalın bağırsak kanserleri

Yağ oranı yüksek, posası az, lifsiz diyetle beslenenler

Ailevi adenomatöz polipozis hastaları

Ülseratif kolit hastaları

Rahim kanseri

Obezite hastaları

Doğum yapmamış olanlar

İlk adeti erken başlayanlar

Diyabetliler

Hipertansiyon hastaları

Östrojen replasman tedavisi görenler

Hayvansal yağlardan zengin beslenenler

Meme veya yumurtalık kanseri öyküsü olanlar

Ailede rahim kanseri öyküsü olanlar

Meme kanseri

Ailesinde, özellikle birinci derece akrabalarında meme kanseri öyküsü olanlar

 Hiç doğum yapmayanlar veya ilk doğumunu geç (30 yaşından sonra) yapanlar

 Yaşıtlarına göre daha erken adet görmeye başlayanlar, daha geç adetten kesilenler

 Memede prekanseröz kitle tanısı öyküsü olanlar

 Çok uzun süre hormon replasman tedavisi almış olanlar

 Yüksek oranda yağ içeren diyetle beslenenler

 Menopoz sonrası obez olanlar

 Çocukluk veya genç erişkin dönemde radyasyona maruz olanlar

Mide kanseri

Yüksek oranda tuz, turşu, salamura ve tütsülenmiş et tüketimi yapanlar

Sebze ve meyveden yoksun beslenenler

Sigara kullananlar

Helikobakter pilori ekfeksiyonu yaşayanlar

Rahim ağzı kanseri

HPV enfeksiyonu pozitif olanlar

Çok eşli yaşayanlar

Erken yaşta cinsel ilişkiye başlayanlar

Sigara kullananlar