Uyumak bilmez fahişe: PARA

Para dünyasının acımasızlığını, çağdaş kapitalizmin doğurduğu sancıları, büyük şirketlerin karanlık politikalarını sergileyen filmin senaryosu lisanslı bir brokerin elinden çıkma. İbret verici ve öğretici olduğu kadar, Oliver Stone’un nefis sinematografisiyle eğlendirici ve sürükleyici olabilen film, mortgage kriziyle sarsılan ABD üzerine ilginç tespitler yapıyor

Viktor APALAÇİ
6 Ekim 2010 Çarşamba

Film, Michael Douglas’ın canlandırdığı karakterin kızının sevgisini kazanmak isteyen bir baba mı, yoksa oportünist bir fırsatçı mı olduğu sorusuna cevap arıyor

Michael Douglas’a Oscar kazandıran “Wall Street”ten 23 yıl sonra, Oliver Stone devam filmi “Para Asla Uyumaz / Money Never Sleeps” ile, projektörlerini finans dünyasının Mekke’sine tutuyor. Paranın tek Tanrı olduğu finans merkezi Wall Street’in işleyişini, tüm dünyayı darboğaza sokan mali krizin perde arkasını, eğlendirici ve ibret verici bir uslupla nakleden film, eski borsa kurdu olan Allan Loeb’in senaryosuna dayanıyor.

Para dünyasının acımasızlığını, çağdaş kapitalizmin doğurduğu sancıları, büyük şirketlerin politikalarını gözlere seren bu senaryo gerçekçi tespitlere dayanıyor. Küresel krizden ahlâki dersler çıkaran film, kapitalizmin ipliğini pazara çıkarıyor.

Öğretici olduğu kadar, Oliver Stone’un nefis sinematografisiyle son derece sürükleyici olabilen film, mortgage kriziyle sarsılan ABD üzerine ilginç tespitler yapıyor. 2008’dem tüm dünyayı sarsan borsa felaketini lisanslı bir broker olarak yaşayan Allen Loeb, senaryosunda finans dünyasının ünlü bir ailesini anlatıyor.

Borsada çevirdiği dolaplar yüzünden 8 yıla mahkum olan Gordon Gekko (Michael Douglas) hapishanede kendisiyle yüzleşme fırsatını bulur, cezasını tamamlayıp tahliye olur. Hapinshane çıkışında bekleyeni yoktur. Zira uyuşturucu müptelası oğlu, intihar etmiş, bu olay sonucu kızı Winnie (Carey Mulligan) babasıyla bütün ilişkisini kesmiştir.

PARÇALANMIŞ AİLE TEMASI

Parçalanmış ailesini yeniden biraraya getirmenin rüyasını kuran Gekko’ya bu fırsatı genç bir broker olan kızının nişanlısı Jacob (Shia La Beouf) verir.

Jacob’un çalıştığı şirketin patronu, manevi babası Louis Zabel (Frank Langella) kurtlar sofrası borsada iflasın eşiğine gelip intihar eder. İntiharın sorumlusu, zamanında Gekko’yu ispiyonlayıp hapse atılmasına neden olan James’tir (Josh Brolin).

Jacob patronunun intikamını almak için müstakbel kayınpederine güçlerini birleştirmeyi teklif eder. Gekko’nun bir şartı vardır: Jacob kızıyla arasını düzeltmesinde aracı olup kendisine yardımcı olacaktır.

Kızıyla bağını yitirmiş bir baba ve ailesinin başına gelen tüm felaketlerden babasını sorumlu tutan bir genç kız motifiyle, film parçalanmış ailenin yeniden biraraya getirilmesi temasını başarıyla işliyor. Ancak film, Gekko’nun kızının sevgisini tekrar kazanma peşinde bir baba mı olduğu, yoksa çevresini, en yakınlarını sömürüp servetini artırma peşinde opürtünist bir fırsatçı mı olduğu sorusuna, gizemli bir atmosfer eşliğinde cevap arıyor.

KAYINPEDER - DAMAT GÜÇ BİRLİĞİ

“Para Asla Uyumaz” dünya kapitalizminin başkenti New York’u adeta bir oyuncu haline getiriyor. Usta kameraman Rodrigo Prieto’nun kartpostal güzelliğindeki görüntüleri, David Brenner’in ustalıklı, dinamik kurgusu ile arka fonda kalan New York şehrini başrol oyuncularından biri yapıyor.

Ahlaki değerlere sırt çeviren, emeğe saygı duymayan, acımasız insanların pençesinde kıvranan Wall Street, girdiği her ekonomik krizde arkasında sayısız felaket bırakıyor. Film, dev finans kuruluşlarının ölümcül rekabetini sergilerken, ilk filmde olmayan iki karakterin, Jacob ile James’in zeka ve hile içeren mücadelesini bir polisiye tadında anlatıyor.

Wall Street’i tanımlarken “Hırs iyidir” lafını dilinden düşürmeyen Gekko, “para”yı uyumak bilmez bir fahişeye benzetir. Müstakbel damadı, çiçeği burnunda borsacı Jacob’un emlak komisyonculuğu yapan (tipik bir kaybeden olan) annesi, kolay para kazanma peşinde olan, açıkgöz geçiren tipik bir orta sınıf Amerikalı prototipidir.

Film, kapitalizm denen canavarın dişleri arasında ezilen küçük insanların acıklı durumunu da sergiliyor. Oğlundan sürekli olarak tırtıkladığı paraları bu çarkın dişlilerine kaptıran, saf ama beceriksiz ve bilinçsiz anne rolünde Susan Sarandon renkli bir kompozisyon çiziyor.

Film, 66 yaşında, “yıkılmadım ayaktayım” mesajı veren Michael Douglas’ın Hollywood’un en iyi karakter aktörlerinden biri olduğunu, rolüne hazırlanırken borsada 20 bin dolar yatırımla parasını 400 bin dolara çıkaran Shia La Beouf’ün bir filmin baştan sona sürükleyecek kapasitede olduğunu, “An Education”da hayran olduğumuz genç İngiliz Carey Mulligan’ın Hollywood’a çabuk ısındığını, değişik rollerde karşımıza çıkan Josh Brolin’in yükselişini sürdüğünü gösteriyor.

En görkemli kompozisyon ise 95 yaşındaki eski tüfek Eli Wallach’tan geliyor.

İlk Wall Street filmi kadar etkileyici olmasa “Para Asla Uyumaz” izlenmeyi hak ediyor.

WALL STREET: MONEY NEVER SLEEPS

Yön: Oliver Stone

Sen: Allen Loeb

Stephen Schiff

Gör: Rodrigo Prieto

Müzik: Craig Armstrong

Oyuncular:

Michael Douglas, Shia La Beouf, Carey Mulligan, Josh Brolin, Susan Sarandon, Frank Langella, Eli Wallach