Mos alegraremos un poko

Coya DELEVİ Judeo-Espanyol
5 Ocak 2011 Çarşamba

Syendo dayinda los primeros diyas del muevo anyo, oy no tengo gana de eskrivir un teksto muy seryozo. Dishe  eskarvare mis dokumentos vyejos,  mis arshivas ke yamo “mis trezoros” . Fue ansi ke deskuvri un artikolo, ke yo aviya eskrito para un konkorso organizado por una revista Franseza, en mis 30-40 anyos. La tema era “Gaité est Santé” (alegriya es sanedad). La verdad ke fue sorpreza para mi de topar este teksto ke me aviya kompletamente olvidado.

Lo meldi en sonriendo i un poko kon enkanto. Reelmente me enkanti i me gusti tambien de ver komo mi manera de pensar, mi vizyon sovre la vida i espesyalmente mi optimismo no trokaron entervalo de tantos anyos. I  tambien, mi pasensya devo dezir, porke es un teksto bastante largo. Komo lo savesh keridos lektores, si un sujeto me enteresa, oy en diya no me entravo de azer un teksto largo. Ma en esta oja tenemos un espasyo limitado. Alora penso tomar syertos pasajes de mi ansyano teksto i tresladorlos al Judeo-Espanyol.

La alegriya es una dispozisyon oroza de la alma i del spirito, ke se manifesta kon una umor agradavle, una fizyonomia sonriente. Es tambien una kualidad, un sinyo de sanedad moral i fizika, es un dono ke, en realidad, lo puedemos tener todos. Komo lo digo syempre, todo modo de dono se puede  kultivarse. Ke manera?  Por empesar devemos admeter ke no solo las trandafilas tyenen punchones ma ke tambien i los punchones tyenen trandafilas. Esto es el optimismo ke kamina braso kon braso, kon la alegriya i la buena umor.

Los psikologos dizen ke un  moral pozitivo es la mitad de la terapiya. I kualo es esto? si no la buena umor, su relasyon entre el “Sistema Nervozo,” el organismo i el mental? “Se deve bushkar kaminos de aleshar el stres ke kavza danyos o por egzempyo, remedyos de aminguar los reselos. En kavzo kontraryo el  karakter se agrea, myentres ke la alegriya, el optimismo ermozea la persona..” Estos son los konsejos de los espesyelistos.

Para no ser triste, antes de todo devesh ayudarvos de vozos para vozos. En diyas ermozos, un poko de jimnastika. Si gustash, puedesh afilu kantar i baylar!... Si vuestra edad vos permete, un spor kollektivo no ezitesh. Ay tambien el jogging, los kampos, la natura, las flores i los pasharos. Azed prova de bushkar las razones, las kavzas de vuestra umor, diremos, “pesimista”.  Mizmo si no se reushe a anularlas se puede a lo menos minimizarlas. La Palice disho: “La unika manera de ser alegre es no ser triste!!”.  El pesimisto pyedre la gana i la veluntad de gerrear ma, el optimisto es pronto a venser las difikultades. Si par azardo no reusho, toma una lisyon de kada eksperyensa.

Ay diyas ke mos “ alevantamos del pye syedro”…Todo se va tuerto. No tenemos gana ni de sonreir. Otro un konsejo profesyonal: “Ensima de una karta jeografika echad un ojo sovre los paises teniendo una suerte inferyora a la de vuestro pais. Por egzempoyo el klima defavoravle,  gerras, ambyertura  ets...”  Ansi vos vash a render kuento ke vuestros problemas kedan insinyifikantes..Yo syempre pensi ke en una vida ekilibrida, bien organizada las distraksyones tambien deven tener un lugar importante. De vez en kuando, alesharmos un poko de muestras okupasyones,  tener un poko de trokamiento. Aki me parese ke no ay menester de sitarlos estos trokamientos.

La verdadera alegriya, es “seryoza”. No es ni rolo, ni komediya. La persona alegre, save reir kon tarakas o simplemente sonreir. Ma save, a la okazyon tambien ser grave. La alegriya, la vera, es un dono de los sielos. Es tambyen, una kualidad ke se gana kon un poko de buena veluntad, sin olvidar ke, es tambien sanedad... Mis sinseros suetos de paz i repozo para el mundo entero en 2011 i siguro un poko de alegriya para todos...