İsrail ekonomisinin büyük enerji atılımı: PETROLE karşı DOĞALGAZ

İsrail’in en büyük petrol ve gaz arama şirketi Delek Drilling’in, Orta ve Kuzey Akdeniz kıyılarında işlenmemiş doğalgaz rezervi bulmak amacıyla başlattığı çalışma İsrail adına çok önemli bir gerçeği ortaya çıkarttı. Şirketin yaptığı çalışmanın sonuçlarını değerlendiren uluslararası enerji uzmanları, hazırladıkları raporda, bölgedeki doğalgaz rezervinin tahminlerden yüzde 16 daha fazla olduğunu ortaya koydu.

Bu sonuç enerji uzmanları kadar dünya politikasını da fazlası ile ilgilendiriyor; çünkü bugüne kadar İsrail, aynı enerji uzmanlarınca, doğal enerji kaynaklarından yoksun bir ülke olarak sınıflandırılmıştı. Ortaya çıkan bu yeni tablo durumu bir hayli değiştirdi. Bulunan gaz rezervi, 12 yıl içerisinde İsrail’i tek bir metreküp dahi gaz ithal etmeyen ülke durumuna sokabilir. Uzmanlar uzun vadede İsrail’in, önemli enerji ihracatçılarından biri olacağını düşünüyorlar.

Delek Drilling ve ortakları, Houston’s Noble Energy (NBL), Avner Oil Exploration, Isramco (ISRL) ve Dor Gas bu gelişmeler üzerine, Tamar Bölgesi’nin büyüklüğünün 20 katından daha fazla olan, 9 bin kilometre kare alan üzerinde, on altı geniş alanda, gaz çıkartma çalışmalarına başladılar. Derek Drilling’in CEO’su Greenfeld, kurulan bu yeni tesiste, sismik araştırmalar yapıp, 2010 yılındaki ek sondaj çalışmasına ışık tutmak istedi. Çünkü burada yapılan sismik araştırmalar, Tamar ve Dalit’deki petrol arama çalışmalarını da doğrudan etkileyeceğini düşünüyor. Geenfeld’e göre “Doğu Akdeniz veya bitişik bölgelerde petrol/gaz bulmamız, her şeyden önce İsrail Devleti’ni kalkındıracaktır.”

DAHA GENİŞ ARAMALAR

İsrail’in bu buluşu, Kıbrıs, Lübnan ve Suriye sularının açıklarında sondaj çalışması yapmak isteyen şirketlerin de iştahını kabarttı. Kıbrıs Rum Hükümeti,  yıl sonunda adanın güney kıyısı dışında, petrol ve gaz aranmaya başlanması için Noble Enerji şirketine yeşil ışık yaktı. 2012’ye kadar gaz çıkması beklenmeyen alandan, en büyük kârı sermaye sahipleri elde edecek. Devlete ait gaz dağıtım şebekesi ve Maliye Bakanlığı’nın eski bir yöneticisi olan, İsrail Doğal Gaz Hatları’nın Yönetim Kurulu Başkanı Ohad Marani, yaşanan son gelişmeleri  “Bu, ekonomimizin daha da çeşitlenmesine yol açacaktır” şeklinde yorumladı.

İSRAİL’DE EKONOMİYİ AYAKTA TUTAN DİNAMİKLER

İsrail’de teknoloji sektörünün devlete katkısı, tüm sanayi ihtiyaçlarının yüzde 50’sinden daha büyük paya sahip. 2003’ten beri, İsrail ekonomisinin büyümesindeki en temel sebebi, teknoloji sektörünün devlete katkı payı verenler listesinde ana katılımcı olmasıyla özetleyebiliriz. Fakat herhangi bir şey geliştirmek ya da icat etmek seneler alırken, petrol ya da doğal gaz çıkartmak, hem daha kısa zaman hem de daha fazla kâr anlamına gelebilir. Buna ek olarak, Tamar ve Dalit’ten çıkan gazın miktarı yerel kullanım için gerekli olanın üzerinde. Bu da öngörülebilir gelecek içerisinde, İsrail’in büyük enerji ihracatçısı ülkeler arasına gireceğini açıkça gösteriyor. İsrail Ulusal Altyapı Bakanlığı bu yılki gaz talebinin yaklaşık dört milyar küp olduğunu açıkladı. Sanayi tesislerinin hızla petrolden gaza geçtiği günümüzde, Altyapı Bakanlığı’nın açıkladığı 2016’da 12 milyar metreküp lafının hayalcilik olmadığını anlaşılıyor.

 ÖDEMELER DENGESİ ARTIŞI

Başlangıçta yerel ekonomi, 500 kilometre dağıtım şebekesinin, bir milyar Dolar’a kurumundan ve kıyıya gaz getirmek için yapılan alt yapı çalışmalarından yararlanacak. 2012’de gaz akmaya başladığında devletin kasasına ciddi bir gelir girecek. Tel Aviv’in önde gelen yatırım bankası Clal Finans’da enerji ve sanayi analisti olan Gal Reiter “Devlet maliyesi,  tek başına Tamar sahasındaki gaz üretiminden, temettüler ve şirkete ait vergilerle, beş milyardan Dolar’dan fazla kazanır” şeklinde konuştu. Ek olarak, İsrail’in ödeme dengesi (ithalat/ihracat),  ithal edilen petrol ve kömüre bağımlılığını azaltırken, büyük ihtimalle gelecek yıllarda daha büyük bir üretim fazlası gösterecektir.  2009’da İsrail, yakıt ithalatı için beş milyar Dolar ödeyecek. Yerel enerji ihtiyaçlarının büyük bir yüzdesi dış gaz ile karşılanırken, bu oran, önemli bir şekilde düşecek.

Herzeliya merkezli enerji danışma firması olan Eko-Enerji’nin CEO’su Amit Mor, “Gaz, şimdiden itibaren beş yıl boyunca, güç tesisleri ve sanayi şalteri açarken,  enerjimizin üçte birini temin edecek” diyerek sözü edilen enerjinin ne kadar büyük olduğunu gözler önüne sermiştir. İsrail’in Ulusal Altyapı Bakanlığı,  doğal gazla çalışması için, ülkenin otobüs filosunu yenilemeyi düşünüyor. Doğal gazla gelen bir diğer proje de, ülkedeki arabaları doğal gaz ile çalışan şekle getirip, petrole bağımlılığı azaltmak.

Sonuç olarak on yıllardır ihtiyacı olan enerjiyi ithal eden İsrail’in, daha büyük bir ekonomik bağımsızlık içerisinde yeni bir çağa girmesini şüphe ile karşılayan komşu ülkelerden gelen tepkilere rağmen kararlı bir duruş sergilemekte. İsrail, enerji piyasasını elinde tutan diğer devletlerce istenmemesine karşın, enerji liginde üst sıralara doğru tırmanmakta.

Derleyen: Melih ÖZESKENAZİ