Romanya’da Holokost döneminde katledilen 300 bin Yahudi ile Çingene onuruna bir anıtın açılışı yapıldı. Romen yetkililer yıllarca ülkelerinde soykırım gerçekleştiğini inkar etmişti
Romanya Devlet Başkanı Traian Basescu ülkesinin II. Dünya Savaşı’ndaki soykırımı kabul etmek ve kurbanlarını anması gerektiğini söyledi. Basescu, Yahudi ve Çingene Holokost Kurtulanları ile birlikte 7.35 milyon dolara mal olan anıtın 8 Ekim Perşembe günü gerçekleşen açılış törenine katıldı.
Günümüzde Romanya’da 6 bin Yahudi yaşamakta. Romanya’nın Holokost’taki ve Yahudilerin kamplara gönderilmesindeki rolü, Komünist dönemde ve 1989’da Komünizmin çökmesi ile kurulan hükümetler döneminde inkar edilmişti.
Romanya Başhahamı Rav Menachem HaCohen; “Bu anıtın simgesel bir anlamı var. Romanya’nın kültürel zenginliğine ve ekonomik refahına katkıda bulunmuş binlerce kişi öldürüldü” şeklinde konuştu.
Sosyal Demokrat hükümette yer alan bir milletvekilinin Romanya’da II. Dünya Savaşı döneminde soykırım gerçekleştiğini inkar etmesi üzerine Romanya yetkilileri, 2003 yılında Elie Wiesel Holokost Komisyonu’nu kurdular.
Bazı Romanyalılar katliamlardan sorumlu olan Mareşal Ion Antonescu’ya hala hayranlık duymaktalar. Onu Sovyetler Birliği’ne karşı mücadele vermiş bir kahraman olarak görüyorlar.
Romanya’daki soykırım hakkında birçok kitap yazmış olan Radu Ioanid; “Romanya’nın tarihi gerçekleri kabul etmiş olması çok önemli. Halen buna karşı çıkan, Romanya’nın Holokost’a karışmadığını iddia edenler var” demekte.
Tarihçiler Romanya’da gerçekleşmiş birçok pogromlar bulunduğu hakkında hemfikirler. Bu pogromlardan biri 1941 yılının Haziran ayında ülkenin kuzeydoğusunda yer alan Iasi kentinde Romanyalı ve Alman askerlerinin ev ev dolaşarak topladıkları 12 bin Yahudi’nin öldürülmesi ile sonuçlandı. Evlerinden toplananlardan bir kısmı dövüldü, hayvan taşınan vagonlara bindirildi küçük bir kasabaya gönderildi. Trene bindirilen 120 kişiden 24’ü hayatta kalabildi.
Romanya Yahudilerinin büyük kısmı Macar faşistler tarafından Transilvanya’dan Nazi ölüm kamplarına gönderildiler. Çünkü II. Dünya Savaşı döneminde Transilvanya’nın belli bir bölümü Macaristan’ın yönetimi altındaydı.
Nobel Ödülü sahibi Holokost Kurtulanı Elie Wiesel, Romanyalılara geçmişlerini unutmamaları çağrısında bulundu.
Anıtın açılış töreninde okunan mesajında Wiesel, “Yolcu dur ve hatırla” çağrısında bulundu. “Dinyester’in geçtiği bu muhteşem ülkede, Antonescu’nu katil yönetimi altında binlerce Yahudi katledildi, pogromlarda yok edildi” sözleri mesajında yer aldı.
Son yıllarda Romanyalıların Holokost’u eğitim programına aldıkları ve öğrendikleri belirtiliyor. Romanya geçmişini kabullenmek yönünde, özellikle resmi eğitim kurumlarında önemli adımlar attı. Ancak ilgililerin belirttiğine göre Holokost konusunda eğitim kampanyalarının daha da yaygınlaşması gerekiyor.
Washington Holokost Müzesi Müdürü Sarah Broomfield, Romanya’da böyle bir anıtın açılmasını çok olumlu bir girişim olarak değerlendirirken; “Bu genç demokrasinin komünistler tarafından inkar edilen tarihi ile yüzleşmesini takdirle karşılıyoruz. Şimdi bu ülke kendi gerçek tarihini artık yazabilir” şeklinde konuştu.
