İran’dan umut ışığı... Uzun zamandır dünya kamuoyuyla nükleer programı yüzünden başı dertte olan İran BM denetimlerine yeşil ışık yakmaya hazırlanıyor
Geçen hafta Tahran ve altı dünya gücü arasında varılan fikir birliği hakkında en güçlü teyit Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’dan geldi. Lavrov Rusya’nın İranlı bir reaktör için uranyum zenginleştirmeye yardımcı olmasına ilişkin bir planın sonuçlandırılmak üzere olduğunu belirtti.
Lavrov, Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, Rusya ve Uluslararası Atomik Enerji Kurumu’nun (UAEK) bu anlaşma içinde nasıl yer alacağının detaylarını uzmanların belirlemesi gerekeceğini ifade etti.
İran nükleer programının tamamen barışçı olduğu ve Tahran’daki reaktörü çalıştırabilmek için yakıta ihtiyacı olduğu konusunda ısrarcı. Avusturyalı meslektaşıyla görüştükten sonra Lavrov, planı yürürlüğe koymak için yakın gelecekte uzmanlar arası bir toplantı yapılacağını belirtti.
UAEK Başkanı Muhammed El-Baradei uzmanların 19 Ekim’de Viyana’da buluşacağını ifade etti. Uzmanlar Rusya’nın İran’dan işlenmiş uranyumu alıp zenginleştirmesi için anlaşmanın detaylarını görüşecekler. El-Baradei İran’ın da rol oynayacağını belirtti.
Perşembe günkü görüşmelerde İran ve altı güç arasında – ABD, Britanya, Fransa, Çin ve Almanya – görüşülen uranyum zenginleştirme programı İran’ın nükleer ilgisizliğine diplomatik bir çözüm bulunması umutlarını artırdı. Rusya Devlet Başkanı Dimitry Medvedev, eğer zenginleştirme programını durdurma konusundaki diplomatik çabalar başarısız olursa Moskova’nın BM’in daha sert yaptırımlarını destekleyeceğini ifade etti.
Perşembe günü Cenevre’deki görüşmeler ABD ve İran arasındaki en yüksek düzey iki taraflı teması içeriyordu. Tahran aynı zamanda gizlice inşa edilmiş zenginleştirme tesisine BM denetçilerinin girmesine izin vermeyi kabul etti.
İran Cumhurbaşkanı Ahmedinecad, Cumartesi günü yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Barack Obama’nın İran’ın yeni varlığını açıkladığı nükleer tesisle ilgili yaptığı suçlamalarla büyük bir hata yaptığını söyledi.
Ahmedinecad’a göre, İran, tesisi zamanından bile önce Birleşmiş Milletler’e rapor etti.
Ahmedinecad’ın bu demeci, kutsal Kum şehrindeki nükleer tesise yapılacak incel
İran, altı dünya gücüyle Cenevre yakınlarında yapılan dönüm noktası sayılabilecek bir toplantı sonrasında BM denetçilerine tesisi denetim iznini verdi. Nükleer görüşmelerin tekrar yola girmesinin yanında, son 30 senedir ABD ile en üst seviyede siyasi temas sağlanmış oldu.
Ancak bu yeni tesis, ABD ve müttefiklerinin nezdinde nükleer silah üretme yeteneğinin olduğuna dair şüpheler uyandırsa da, Tahran bu iddiayı reddetti.
El- Baradei yakın zamanda yaptığı açıklamalarda, İran’ın tesisi yapma kararını almasının hemen ardından planlarını açıklamamasından ötürü, hukukun yanlış tarafında olduğunu belirtti. ABD de, konuyla ilgili aynı görüşü savunuyor.
