Bir kitap, bir sergi; Türkiye Sinagogları

İzzet Keribar’ın fotoğrafları, Naim Güleryüz’ün anlatılarıyla bütünleşen “Türkiye Sinagogları” kitabının tanıtım sergisi 19 Ekim Pazar günü Casa Dell’Arte’de gerçekleşti

Ester YANNİER Toplum
22 Ekim 2008 Çarşamba

Türkiye Musevi Cemaati’nin kültürel mirasını belgeleyebilmek için hazırlanan, İstanbul, Trakya ve Anadolu Sinagogları olmak üzere iki ciltten oluşan “Türkiye Sinagogları” kitabı Gözlem Yayıncılık tarafından hayata geçirildi. Türkçe ve İngilizce dilinde ayrı ayrı hazırlanan kitap 19 Ekim Pazar günü Casa Dell’Arte’de yapılan bir sergi eşliğinde okuruyla buluştu.

Kalabalık bir davetli topluluğunun katıldığı sergiyi başta Hahambaşı Rav İsak Haleva olmak üzere Cemaat Başkanı Silvyo Ovadya, cemaat idarecileri, sinagog vakıf başkanları ve yardımcıları ve sanatseverler izledi.

“Türkiye Sinagogları” kitabının satışa sunulduğu günde Keribar ve Güleryüz kitabı imzaladılar.

Şalom Gazetesi İdari Koordinatörü Moris Levi, İzzet Keribar’ın kitabı ve sergiyi hazırlamak için sinagogların bulunduğu şehirleri defalarca ziyaret ettiğini belirterek duygularını dile getirmesini istedi. Keribar, öncelikle açılışa gelenlere teşekkür ederek sözlerine başladı. Kitabın bir ekip işi olduğunu vurgulayan Keribar, asistanları Aydın Erel ve Ayhan Altun, kitabın tasarımcısı Joelle Danon İmamoğlu ve Gözlem Yayın Kitap Editörü Gila Erbeş’i yanına davet etti. Projenin dört sene önce Cemaat Başkanı Silvyo Ovadya’nın fikriyle ortaya çıktığını belirttikten sonra: “dört yıl gibi bir sürede ortaya çıkmasında en büyük etken mekanların ve kişilerin çok çabuk değişmesiydi. İzmir sinagoglarının resimlerini görüyorsunuz… İzmir’e belki 15 kez gidildi.” 

Levi daha sonra uzun yıllar bu konuda araştırmalarını sürdüren, halihazırda yayınlanmış ve yayına hazırlanan kitabı bulunan Naim Güleryüz’ün bu çalışmalarını bir fotoğraf kitabına uygulamanın hiç kolay olmadığının bilincinde olduğunu söyleyerek sözü Güleryüz’e bıraktı.

Güleryüz: “700 sene Türkiye’de yaşayan Türk Musevi Toplumu olarak onur ve kıvanç duyuyor ve bunu sık sık tekrarlıyorum. Fakat tarihimizi biliyor muyuz veya biliniyor mu? 1984’ten sonra bu araştırmalara girdiğimde birçok konunun araştırılması, sonsuz kitaplar ve eserler çıkması gerektiğine inandım. İstanbul Sinagogları 1990’da yayınlamıştı, aradan geçen sürede Silvyo Ovadya ile Moris Levi Türkiye Sinagoglarından bahsettiklerinde İzzet Keribar’ın görkemli fotoğraflarına metin eklemek benim için bir zevk oldu. İki ciltten oluşan bu kitap ortaya çıktı. Söz konusu kitaplar Türkiye Sinagogları adı altında bugün mevcut, fotoğrafları çekilebilir mekanları kapsıyor. Bu arada bugün mevcut olmayan bir zamanlar Yahudilerin yaşadığı yerlerdeki sinagogların da anısını gelecek nesillere aktarmak lazım. Çıkacak olan “Dünden Bugüne Türkiye Sinagogları” adlı kitabımda, mevcut sinagoglar hakkında daha ayrıntılı, diğerleri hakkında da nostaljik bazı bilgilere yer vereceğim.” Güleryüz ve Keribar konuşmalarının sonunda eşleri İvet Güleryüz ve Rozet Keribar’a teşekkür ettiler.

Levi konuşmasını kitabın basımında katkıları bulunan; Lider Kağıtçılık A.Ş adına Leon Gülzari’ye, Jeffrey Steiner ve Ailesine, Sami ve Tova Sagol Kardeşlere, Selman Selvi’ye, Union Bancaire Privée’ye, Özsarfati ve Mizrahi Ailelerine, Bosphorous Foundation Grubu’na, İleri Gayrimenkul adına Yosi Habip’e, The Modiano Charitable Trust’a, Canan Akmen’e ve Kapital Gayrimenkul Yat A.Ş’ye teşekkür ederek sonlandırdı.