Eski Nazi, savaş suçlarından yargılanabilecek mi?

2. Dünya Savaşı sırasında Yahudilerin öldürülmesine katkıda bulunduğu iddia edilen eski Macar askeri, vatandaşı olduğu Avusturya’dan savaş suçları ile yargılanacağı Macaristan’a iade edilmeye hazırlanıyor

Dünya
20 Ağustos 2008 Çarşamba

Şu anda Avusturya vatandaşı olan eski Macar askeri Charles Zentai, 2. Dünya Savaşı sırasında işlediği suçlardan dolayı ülkesine iade edilmeye hazırlanıyor. Şu anda 86 yaşında olan ve Nazi avcısı Simon Wiesenthal Merkezi tarafından en çok aranan on Nazi suçlusundan biri olan Zentai, ‘1944 yılında Budapeşte’de Yahudilerin yakalanmasına, işkence görmesine ve öldürülmesine katkıda bulunduğu’ suçlamalarıyla eski ülkesine iade edilmeye hazırlanıyor. Avusturya’da açılan ve iadenin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini karara bağlayacak olan davanın çok yakında sonuçlanması bekleniyor.

2005 yılından beri Charles Zentai’nin Avusturya’da iadesini talep eden Macaristan’da Zentai için 8 Kasım 1944 tarihinde, 18 yaşındaki Peter Balazs’ı sarı Magen David takmadığı nedeniyle işkence ederek öldürme suçlamasıyla açılmış bir dava var. 1950 yılında Avusturya’ya göç eden Zentai ise bu konudaki suçlamaları reddediyor.

Avusturya’da oturumlar devam ederken basına konuşan Zentai’in oğlu Ernie Steiner ise babasının Balazs’ın öldürülmesin konusunda suçsuz olduğunu savundu. Steiner, babasının hiçbir zaman Nazi olmadığını, Almanların Macaristan’ı işgal etmesine büyük tepki gösterdiğini ve birçok Yahudi arkadaşı olduğunu dile getirdi. Oğul Steiner ayrıca Balazs’ın öldürüldüğü gün babasının Budapeşte’de olmadığını da vurguladı.

Simon Wiesenthal Top Ten

Tüm dünyada yaptığı başarılı Nazi avcılığı ile gündeme gelen Amerikan Simon Wiesenthal Merkezi’nin yayınladığı en çok aranan on Nazi savaş suçlusu listesinde kimler var? İşte top ten;

- Dr. Aribert Heim: Yaşadığına inanılan Heim’ın nerede olduğu bilinmiyor. Savaş sırasında doktor olarak çalıştığı Mauthausen toplama kampında yüzlerce kişiyi öldürdüğü gerekçesiyle dava açıldı. 1962 yılında ortadan kayboldu.

- John Demjanjuk: Ukrayna'dan ABD'ye göçen Demjanjuk'un Nazi kamplarında muhafız olduğunu gerekçesi ile 1986'da İsrail'e iade edildi. Treblinka kampındaki "Korkunç İvan" adlı muhafız olduğu gerekçesiyle ölüm cezasına çarptırıldı. 1993'de ceza temyizde bozuldu ve Demjanjuk ABD'ye döndü. 1998'de ABD vatandaşlığı geri verildi, 2002'de tekrar vatandaşlıktan çıkarıldı ancak tekrar temyize başvurdu. Temyiz başvurusu reddedilirse Almanya, Polonya veya Ukrayna'ya iade edilecek.

- Sandor Kepiro: Macaristan'da yaşıyor. İkinci Dünya Savaşı sırasında binden fazla sivilin öldürülmesinden sorumlu olduğu ileri sürülen eski Macar jandarması. Macar mahkemelerinde 1944 ve 1946'da iki kez mahkum edildi ama asla cezasını çekmedi. Arjantin'de uzun  yaşadıktan sonra 1996'da Macaristan'a döndü ve iddiaları reddetti. Macaristan'da hakkında yeniden soruşturma açıldı.

- Milivoj Asner: Avusturya'da yaşıyor. Yüzlerce Sırp, Yahudi ve Çingenenin öldürülmesine katıldığından şüphe ediliyor. Hırvatistan 2005'de iadesini istedi, ancak Avusturya sağlık durumunun sorgulanma ve yargılanmaya uygun olmadığı gerekçesiyle bu isteği reddetti.

- Soeren Kam: Almanya'da yaşıyor. 1943'de bir gazetecinin öldürülmesiyle ilişkili olarak Danimarka iadesini istiyor. İadesi Bavyera mahkemesinin 2007'de aldığı kararla engellendi.

- Heinrich Boere: Almanya'da yaşıyor. Waffen-SS'in 3 Hollandalı sivili öldüren tetikçisi olduğunu kabul etti. 1949'da Hollanda'da gıyabında yargılandı ve ölüm cezasına çarptırıldı, ceza daha sonra müebbet hapse çevrildi. Alman mahkemeleri Boere'yi iade etmeyi reddetti, ardından bu mahkeme kararının geçersiz olduğunu ilan etti. Almanya'nın Dortmund kentindeki bir mahkeme bu ay hakkında yeni bir soruşturma açtı.

- Charles Zentai

- Mikhail Gorshkow: Estonya'da yaşıyor. Nazi Gestaposu'nda Belarus'da tercümanlık ve soruşturma görevlisi olarak çalışırken Yahudilerin öldürülmesine yardım etmekle suçluyor. 2002'de ABD'de federal mahkemenin vatandaşlık hakkını elinden alma kararından kısa süre önce ülkesi Estonya'ya döndü. Şu anda Estonya’da hakkındaki suçlamalar araştırılıyor.

- Algimantas Dailide: 2003'de ABD'den sınır dışı edildi. Litvanya'da 2006'da sona eren davada Vilnius güvenlik polisi yetkilisi olarak Yahudilerin toplanmasına yardım etmekten beş yıl hapse mahkum oldu, ama hakim sağlık durumunun cezayı çekemeyecek kadar kötü olduğuna karar verdi. Şu anda Almanya’da yaşıyor.

- Harry Mannil: Venezuela'da yaşıyor. Nazilerin Estonya'yı işgali sırasında Estonya gizli polisi ve Alman güvenlik kuvvetlerinde yönetici olarak çalıştı. Estonya'da hakkında açılan insanlığa karşı suç davasında ise 2005'de aklandı.