Nada mas ke un byervo (2)

Judeo-Espanyol
31 Temmuz 2008 Perşembe

Adaptasyon: Coya DELEVİ

...El moso responde ke teniya el orden estrikto de no aserkarse i avlar kon un Djudio. İva ser aharvado i, por seguro echado de su lavoro, si se apanya ayudando un Djudio.”Bueno,” le demanda Oppenheim, “si kedas en tu lavoro, en kuantos anyos pensas ekonomizar 200 oros?”

“Puede ser en 10 anyos!”…

A la fin, el Sr. Oppenheim reusho a konvenser el moso. Ma, malgrado su konviksyon teniya ezitasyones. Enfin, kon la fuersa de su amor por Rosette, disho ke iva provar, al koste mizmo de ser kastigado. El vyejo bankyer, kontente, se alesha  kon una mueva esperansa en el korason.

Entremyentes, Kaunitz se estava aprontando a irse al Konsilyo. El moso, entro kon los kalsados del Prens... Estavan briyando komo el oro. Ma, al lugar de vestirlos al Prens, el moso alevanto las manos, en un djesto de rogativa, i tremblando de espanto, empeso a avlar:

“Alteza, mas ke todo en el mundo, kero kazarme kon Rosette, la ija del portalero.”

“İ a mi ke me enteresa esto?” le respondyo el Prens.

“El portalero refuza de darme su ija Rosette, si no posedo 200 oros.”

“No seya ke te estas imajinando ke te los va dar yo?”, se indinyo el Prens.

“No Alteza,” respondyo el povereto moso terrorizado.” El Djudio Oppenheim esta pronto a darme los oros, si solamente, Su Alteza le permete de dezirle un byervo, un byervo uniko!”

“Kualo?! Un byervo?” disho el Prens, kon un tono de enkanto i dubyo.”Yo esto en verdad kuryozo de saver komo va reushir a prezentarme su rekuesta en un solo byervo. Azelo entrar i veremos...”

Oppenheim entra, saluda kon respekto el Prens. El ombre el mas poderozo de akeyos diyas, arresive el bankyer djudio kon estos byervos, un poko ironikos: “Ah! Oppenheim, konosido komo el “sezudo i savyo!”…Al pareser, keresh prezentarme una rekuesta de un byervo uniko. Tuve nombrozos raportos kon los mas grandes diplomatos, politisyenes, ambasadores Fransezes. Inglez, Espanyol i munchos otros. Tuve negosyasyones komplikadas kon estas personas  ma, dingun de eyos fue kapavle de una koza semejante. Kero oyir este byervo ma, atansyon! solo un byervo. En kavzo kontraryo, vo estar en pozisyon de refuzar kategorikamente vuestra demanda. Naturalmente ke se muy byen el eskopo de esta vijita i vuestra insistensya de kerer avlarme. Oy, el Konsilyo de Ministros va diskutir el dekreto de ekspulsyon de los Djudios.”

“Si, egzakto, Su Alteza,” responde el bankyer.

“Muy probavle, los ministros de Djustisya, de Finansa, i mezmo, el Imperador van avlar en vuestra favor. Kon emosyon, van a rogar la İmperatrisa, de no sinyar el dekreto. Ma, finalmente, eya me va demandar mi opinyon. Yo, kategorikamente me esto opozando a la prezensya de los Djudios en el estado Austriako, ke se kompoza de munchas nasyones ma, todas unidas kon la fey Katolika. Tomo yo fuersa de esta fey i ansi es fasil de governar. Por esta razon, no kero tolerar las personas de una relijyon diferente. Agora, Oppenheim, kero saver lo ke devo dezir a propozito de vuestra kestyon.”

“NADA”! responde el savyo djudio.

“Ah! sosh un grande diplomato, Sr. Oppenheim. Entonses puedesh tener la konsiensa trankila. Los djudios van a kontinuar a bivir en Vienna.”... Ansi, el dekreto no fue sinyado. Los djudios kedaron en Vienna i el moso kazo kon su Rosette . En esta estorya uvo felisidad para todos.