Carter İsrail’de soğuk karşılandı

ABD eski Başkanlarından Jimmy Carter bir hafta sürecek, yoğun Ortadoğu gezisine Pazar günü İsrail’den başladı. Henüz bölgeye gelmeden sürgündeki Hamas lideri Kaled Meşal ile planladığı görüşmeden dolayı tepki çeken Carter, Suriye’de gerçekleştireceği bu ziyaret konusunda geri adım atmayacağını söyledi.

Carter, barışın sağlanması için tüm taraflar ile diyalog içinde olmanın önemine değinirken, İsrail’e de gerekli tüm taraflarla görüşmesi tavsiyesinde bulundu.

Carter söz konusu ziyaret sırasında tutsak tutulan ve durumlarından endişe edilen İsrail askerleri Gilad Şalit, Eldad Regev ve Ehus Goldwasser ile ilgili temaslarda bulunacağını ve Hamas liderini bu sorunu halletmesi konusunda ikna etmeye çalışacağını belirtti.

İsrail tarafı ise Carter’ın sürgündeki Hamas lideri ile görüşecek olmasından dolayı son derece rahatsız. İsrail Başbakanı Olmert ve muhalefet lideri Netanyahu, Carter’a İsrail’deki temasları sırasınca randevu vermeyerek, bu rahatsızlığı açıkça belirtti. Öte yandan Carter yapacağı ziyaret ile ilgili olarak son derece rahat olduğunu söylüyor. ABD Dişişleri Bakanlığı’nın bu ziyaretten haberdar olduğuna değinen Carter’a, şu ana kadar bakanlıktan herhangi bir uyarı gelmedi.

Olmert ve Netanyahu’nun kendisine randevu vermemesi ile ilgili olarak yöneltilen bir soruya, kırgın olduğunu gizlemeyerek cevap veren Carter, hayatında en önemli dış politika misyonunun İsrail’e barış getirmek olduğunu ve başkanlık görevi sırasında bu konuda çok çalıştığını, şu anda da bu hedef için çalışmaya devam ettiğini belirtti.

Kendi başkanlığı sırasında İsrail-Mısır Barışı konusunda Carter aktif rol almış ve Camp David görüşmelerine ev sahipliği yapmıştı. Bugün İsrail-Filistin arasında devam eden barış arayışına ABD’nin aynı aktiflikte katılım göstermemesini bir hata olarak değerlendiren Carter, Amerika’nın arabuluculuğunda sürecin hızlanacağına inandığını belirtti.

Suriye-İsrail ilişkileri konusunda da görüşlerini belirten Carter, şu anda Suriye’de iktidardaki Başer Easd’ı bir üniversite öğrencisi olduğu yıllardan beri tanıdığını ve Suriye’nin bir aşamada İsrail ile uzlaşı masasına mutlaka oturacağını söyledi. Carter’a göre ABD’nin Suriye’yi bir düşman olarak görmesi, bu ülkeyi İran ile daha yakın ilişkilere zorlayacak. Ülkesinin Kübalılarla, İranlılarla ve daha birçok insanla konuşmamasını eleştiren Carter, eğer barışa ulaşmak isteniyorsa herkesin bu diyaloğa dahil edilmesi gerektiğini söyledi.

Öte yandan İsrail tarafı Carter’a karşı olan soğukluğunu gizlemiyor. Olmert ve Netanyahu’nun aksine Carter ile bir araya gelen İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, yaptığı görüşmede Carter’ın bölgedeki barış sürecine verdiği zararı net bir şekilde dile getirmekten kaçınmadı. Carter’ın Meşal ile görüşmesinin bir hata olacağını belirten Peres, söz konusu kişinin Hamas’ın gerçekleştiridiği şiddet olaylarının sorumlusu olduğunu ve söz konusu görüşmenin hiçbir şekilde barış sürecine katkı sağlamayacağını söyledi.

Peres-Carter görüşmesine basın alınmadı ve görüşmeden sonra bir basın toplantısı düzenlenmedi.

Carter İsrail’deki temasları sırasında tutsak İsrail askeri Gilad Şalit’in babası Noam Şalit ile biraraya geldi. Görüşmeyi olumlu olarak değerlendiren Shalit, Haaretz Gazetesi’ne yaptığı açıklamada Carter’ın oğlunun serbest bırakılması konusunda yardımcı olacağını söyledi. Ancak Şalit Carter’ın Hamas lideri Meşal ile yapacağı görüşme ile ilgili olarak bir açıklamada bulunmadı.