YAHUDİLİKTE TEMEL KAVRAMLAR / KUTSAL KİTAP 7

Sara YANAROCAKKristal gece tarihte kırık cam gecesi olarak da bilinir. Almanya`da Nazilerin Yahudilere karşı ilk toplu şiddet eylemini gerçekleştirdikleri gece (9- 10 Kasım 1938) saldırılardan sonra yerleri kaplayan kırık cam parçalarının karanlıkta parlamasından ötürü bu adla anılır

Kavram
9 Ocak 2008 Çarşamba

Yusuf BESALEL

Metin: İbranice Kutsal Kitabı’nın metni çağdaş neşriyatlarda basıldığı gibi ve Orta Çağlar’dan itibaren tanındığı şekliyle, üç yazı öğesinden oluşmaktadır: 1) sessizler, 2) seslileri belirten işaretler, 3) vurgulama işaretleri. Bu üçüncü gruba dahil olan işaretler. Kutsal Kitap’a dahil yazıların okunması esnasında bir müziksel – dinsel uygulama geleneği ve aynı zamanda da her ayetin yorumlanmasında bir işlevsel kolaylık sağlarlar. Hem sesli harfleri belirten işaretler, hem de vurgulama işaretleri metine ikinci derecede ilavelerdir. Bunlar, Orta Çağlar’da Masoretler tarafından sesli okuma geleneğinde; seslendirme, telafuz ve şarkı söyleme alanındaki nitelikleri koruma açısından devreye sokulmuşlardır. İlk zamanlarda, bu tür işaretler metinde yer almazdı.
Orta Çağ’a ait en eski metinler dokuzuncu yüzyıldan kalmadır. Bunların hepsi, Masoretik Metin adını taşıyan metinsel geleneği yansıtırlar. Bu tür el yazmaları arasında birçok metinsel sapmalar bulunabilir.
Fakat bunlar, daha ziyade telafuz veya dilbilgisi şekilleridir ve çoğunluğu da önemsiz derecededir. Bu zamana dek metin, çoktan bir standarda bağlanmış ve karmaşık eleştirisel işlemlerle sabitleştirilmişti. Bu homojenliğe karşın sessiz harfler üzerine kurulmuş ilk metin pek çok çeşni arzetmektedir. Bunun delilleri birçok kaynakçadan türemektedir fakat bir gözden geçirme hemen ilk aşamalardaki metinsel iletişimlerde birçok değişik metinin de kendi değişik okunuş tarzını sergilediğini ortaya koyacaktır. Bu değişkenler, sadece yazı karakteristikleri veya dilbilgisi şekillerinden ibaret olmayıp; değişik kelimeler kullanma, eşanlamlı okumalar veya pasukların veya tüm bir pasajın değişik bir tarzda düzenlenmesi, yavan bir metne karşın kapsamlı veya güzelleştirilmiş bir metnin tanzim edilmesi ve arada sırada bir versiyonun başka bir yerde muhafaza edilmemiş bir bilgiyi içermesi gibi durumlar sergilemektedir.
Bu tür bir örneğin ilk kanıtı, Kutsal Kitap’ın içinde yer almaktadır. Burada birkaç pasaj, (metinsel değişikliklerle) baka kitaplarda tekrarlanmaktadır. Örneğin: On Emir’in iki versiyonu, Çıkış: 20:2- 14 ve Tesniye 5:6- 19’da: Yeruşalayim’in Asurlular tarafından kuşatılması, İkinci Krallar 18:13- 20:19 ve İşaya 36- 39’da: İşaya’nın mistik vizyonları, İşaya 2:2- 4 ve Miha 4- 1- 3’te ve Samuel – Krallar ile Tarihler arasındaki paralelliklerde olduğu gibi... Bu örnekler, metnin değişik versiyonları arasında mevcut olan uyuşmazlıkların, Kutsal Kitap literatürünün oluşum aşamalarında olduğu zamanlar bile mevcut olduğunu ortaya koymaktadır.
Samiriler’in (Samaritanlar’ın) Tora’sı. Kutsal Kitap’ın İbranice yazılmış ilk beş kitabını içeren ve bu topluluğun tasnif ölçüsü dahilinde muhafaza edilmiş bir eserdir. Bu metin, ilk kez 17. Yüzyılda alimlerin dikkatini çekti. Bu eser, her ne kadar ideolojik eklemeler veya düzeltmeler olarak ilave edilebilmiş olan ikinci derecede birtakım nitelikler içermekte ise de; temel olarak bir tarikatın mahsulü olarak eddedilemez. Ölü Deniz Tomarları’nın arasında bu metnin prototiplerinin keşfedilmesiyle beraber; bu çalışmanın İkinci Tapınak dönemi zamanında Erets Yisrael’deki Yahudiler arasında geçerli olan birkaç metinden birisi olduğu açığa çıkmıştır. Daha sonraki gelişmeler, bu metnin Yahudi çevrelerinden kaybolmasına neden olmuştur. Bu metin, Masoretik metinden; aynı konunun değişik tasvirlerinin arasında mevcut bulunan tutarsızlıkların veya değişik görüş noktalarının bir uyuma kavuşturulması eğilimi ile ayrılır... bununla birlikte metnun değişkenlerinin birçoğu önem taşımaktadır.
devam edecek....
Kaynakça: "Yahudilik  Ansiklopedisi", Cilt I, II, III Yusuf Besalel