Kasım ayında Atatürk Kültür Merkezi’nde üç kez sahnelenecek Romalılara teslim olmak istemeyen bir grup Yahudi’nin direnişini ve intiharla sonuçlanan dramlarını aktaran Masada oyunu hakkında İzzet Bana, Deniz Razon Toros, Momo Eskenazi Gözcü, Selim Hubeş ve DYD Başkanı Ceki Karmona ile görüştüm.
Düzenleyen ve Yöneten İzzet Bana: Masada dört- beş yıldır sahnelemek istediğim birkaç oyundan biri idi. Dostluk Yurdu Derneği’nden bu oyunu sahnelenmesi yönünde teklif gelince, hep birlikte filmini izledik. Repliklerin ve müzikal sözlerin çalışmasına başladık. Bu güne kadar 28 farklı tekst hazırlandı. Mükemmele ulaşana kadar yaklaşık bir buçuk sene çalıştık. Oyuncu kadrosunun seçilmesi aşamasında ise geçmiş dönem başkanı Selim Nahmiyas ve şimdiki Başkan Ceki Karmona birlikte inceledik. Eski oyuncular mı, yeniler mi? Oyunun ağırlığı göz önüne alındı; sahne performansının ağırlığını yüklenebilecek kişilerin olması gerektiği gibi düşüncelerde farklı fikirler ortaya çıktı. Müzikal olduğu için, oyuncuların sesleri de önemliydi. Sonuçta yetişkin, genç ve çocuklardan oluştan bir kadro, bir aile oluşturuldu. Toplumun her yaş kesiminden kişileri kucaklayan bir oyun oldu. Doğal olarak, gençler yetişkinlerle aynı sahnede olmak istemez. Ancak biz bunu aştık, bir kaynaşma sağladık. Bu da şu anda bizi sevindiren olaylardan biri. Bu denli büyük bir prodüksiyonun küçük bir sahnede oynanamayacağını düşünerek arayışa başladık.
Ceki Karmona ve Momo Eskenazi Gözcü’nün girişimleriyle Atatürk Kültür Merkezi ile anlaşmaya varıldı.
Şimdi rol alanları çalıştıracak olan dans ve şan öğretmenlerini bulmak gerekiyordu. DYD kökenli ve bu yönde kendi kanıtlayan Buket Bahar Sağlamlar işin müzik bölümünü üstlendi. Sözlerini yazdı ve yönetti. Şan öğretmenleri Buket’in çalışmasını da takdirle karşıladılar.
İzi Eli müziklerin aranjmanlarını yaptı. Orkestrayı yönetecek Orhan Şallıel ile anlaştık. İzi Morhayim’in önderliğinde Orhan Şallıel’in orkestrasına dernek üyelerimizden müzisyenleri ekledik.
Oyunun sözlerinin çevirmenliğini yapan ve uyarlayan Deniz Razon Toros: iki sene önce Hello Dolly müzikalini oynarken Masada’nın metni elime geçtiğinde çevirmeye başladım. İzzet Bana’nın çalışmasını duyunca karşılaştırdık ve çeviriyi tamamladım. Sekiz saatlik filmini izledik, konuya ilişkin belgeseller bulduk, dokümanları çevirdik. Hepsini harmanladıktan sonra ona uygun replikler dökmeye başladık. Zira asıl oyunda replik yok.
Yaklaşık 12 yıldır DYD’nin sahneye koyduğu bazı oyunlarda sahne aldım. İlk kez böyle bir deneyimim oldu.
Prodüktör Momo Eskenazi Gözcü: 1974’ten beri cemaatin içinde bilfiil çalışıyorum. Daha evvelki çalışmaları bilmiyorum ama cemaatimizde ilk kez bu kadar büyük bir oyun yapıldığını zannediyorum. 50 kişilik oyuncu, 20 kişilik bir dansçı, 7- 15 yaş arası 20 çocuk 56 orkestra üyesi – ki bunlardan 16’sı cemaat üyesi- kadrosu ile sahne alacağız. Bu oyunla çok arzuladığımız bir cemaat orkestrasının temelini atıyoruz. Bundan birkaç yıl önce DYD’de bir sanat okulu atılımını yapmak istiyorduk. Bunu bu sene gerçekleştiriyoruz. On çocuğumuz bir yıldır Türkiye’nin önde gelen Şan öğretmenlerinden biri olan Tülay Uyar’dan ders alıyorlar. 20 genç arkadaşımız Nil Berkan’dan dans dersi alıyorlar. Bu arada Buket Bahar Sağlamlar da şarkı öğretisi vermeye devam etti. 16 müzisyenimizi Orhan Şallıel’in yöneteceği orkestraya dahil ettik. Bu sanat okulu çalışmamızı sürdürmeyi arzu ediyoruz.
Oyun kasım ayında üç kez sahne alacak.
Bu vesileyle bu oyunda küçüğünden büyüğüne 1,5 senedir bizimle çalışan tüm oyunculara teşekkür etmek istiyorum.
Bu gün, Masada’dan daha büyük bir oyun yapabilir miyiz diye düşünmeye başladık. Çok yordunuz, ama çok mutluyuz. Görevi üstlendiğimden beri bir yardımcı talep etmiştim. Moris Levi yardımcılığımı yüklendi kendisine teşekkür ediyorum.
Dernek Başkanı Ceki Karmona: Başta İzzet Bana, yardımcısı Deniz Razon Toros, Momo Eskenazi Gözcü, bu akşam bize katılamayan Buket Bahar Sağlamlar ve emeği geçen herkese bize böyle bir eseri kazandırdıkları için teşekkür etmek istiyorum. Amatör oyunculara da özverili çalışmalarından ötürü özellikle teşekkür etmem gerekiyor. Örneklemek gerekirse, oyuncu kadrosundan bir kişi her çalışmaya Kırklareli’nden geliyor. Bir dansçı ise önemli bir ameliyatını ertelemek istedi.
Şalom okurlarına bu vesileyle şunu belirtmek istiyorum; DYD kültür ve sanat derneğidir. İlk kez bu kadar geniş kapsamlı bir iş yaptık. Masada’yı üç kez sahneleyebileceğiz, dördüncü bir şansımız yok. Okurların her ne pahasına olursa olsun bu gösteriyi kaçırmamalarını salık veriyorum. Bize destek olmalarını bekliyoruz. Alkışlar bundan sonraki projemiz için temel olacaktır.
