Bu haftadan itibaren Yahudilerin Diaspora tarihinde, İslam dininin etkisi altında yaşadıkları dönemi incelemeye başlayacağız. Bu kez haçların gölgesiyle, hilalin gölgesinin farklılıklarını ayrımsayacağızSara YANAROCAK
Yusuf BESALEL
Hububat Tanesi Sunuları: Bu sunular arasında şunlar yer alırdı: a) “Minhat a Omer” Pesah’ın ikinci günü hasatı yapılan arpadan oluşan “Omer tanesi”dir ve Kutsal Mabet’in avlusunda kahinler tarafından yenirdi; b) Ştei a- lehem: Şavuot’ta getirilen “iki somun ekmek”tir; c) “Lehem a panim” veya ekmek takdimesi Ğ yağ içermeyen 12 somun ekmek olup Kutsal Mabet’te her cuma günü özel bir masaya konurdu ve ertesi haftaya kadar orada kalırdı. d) “Minhat havitin”: Her gün Koen Agadol tarafında getirilen bir tür “matsa” idi; e) “Minhat Hinnuh”: Kutsal Mabet’in hizmetine giren bir kahinin ilk gün getirdiği tane takdimesiydi; f) “Minhat Nesakim”: Bireysel veya tüm cemaat bazında getirilen tanelerdi ve balsam reçine sıvısı içermezdi; g) “Minha Sota”: Sadakatsizliğinden şüphe eden kadın tarafından getirilen ve yağ veya reçine içermeyen arpa taneleri sunusuydu; h) “Minhat Hotei”: “Günahkarın tane sunusu” yağ veya reçine içermezdi ve i) “Minhat Nedava”; bir birey tarafından “gönüllü olarak getirilen tane sunusu”. Hayvan sunularına her zaman bir şarap akıtma ve bunun işlemi eşlik ederdi. Tora, kurban edilecek her türlü hayvan için söz konusu olan şarap ve hububat tanesi miktarlarını belirtmektedir. Tane takdimesi, unun kendisinden veya düz veya derin bir kapta yer alan ince fırınlanmış hamurlarından oluşabilirdi. Yukarıdaki son üç tane takdimesi un, yağ ve genellikle reçine sıvısından meydana gelirdi.
Şarap, sunu yerinin kenarından dökülür, sunu yerinin üzerine tane takdimesinin bir kısmı konur, gerisi de Koenler tarafından tüketilirdi. Ayrıca Kutsal Mabet’in özel tütsü sunusunda günde iki kez uygulanan bir tütsü sunusu da bulunmaktaydı. Şabat ve her dini bayramın günleri gibi özel günlerde Tora’nın belirttiği sunuların (sayılar 28- 29) bulunmaktadır.
Diğer bir değişik sunu da İlk Meyvalar’dır. Bunlar, Erets Yisrael’i ünlü kılan “Yedi Çeşit”ten (buğday, arpa, üzüm, nar, incir, zeytin ve hurma) oluşmaktaydı.
Bet- Amikdaş döneminde dahi dua ritüelin bir kısmı haline gelmişti. Ancak Bet- Amikdaş’ın yıkılmasıyla beraber, Oşea’nın yorumuna istinaden, dua çeşitli takdimelerin yerini aldı. Böylece Sabah Duları’nın giriş bölümü Kutsal Mabet’te sunulan günlük takdimeler hakkında bir açıklama da getirir. Şabat, dini bayram ve Roş Hodeş’te ek bir günlük dua olan “Musaf” yer alır. Bu ek dua, bu gibi günlerde sunulmuş korbanın (“musaf”) yerini tutmaktadır.
Yahudilik’teki Ortodoks akım, korbanotun yerini duaların almasını sürekli bir olay olarak algılamaz. Nitekim Amida duası Kutsal Mabet’te tekrar korbanot düzenin ihdas olunacağına değinir. Reform Hareketi ise dualarında korbanotla ilgili tüm değinmelerinin kaldırmıştır. Conservative Akım’ın Dua Kitabı, hayvanın sunularını tarihe mal eder ve Kutsal Mabet’in hayvan takdimelerinin tekrar ihdas olunacağına dair öngörülene yer vermez. Bu da conservative teolojinin üçüncü Bet- Amikdaş’ın ve korbanotun modern Yahudiliğe uyum sağlamadığı şeklindeki ifadesiyle bağdaşmaktadır.
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi", Cilt I, II, III, Yusuf Besalel
