Özellikle dindar ve aşırı Ortadoks Yahudilerin oruç tuttuğu, Birinci ve İkinci Tapınak’ın yıkılışının yasını tuttukları Teşa Be Av günü, İsrail halkının laik kesimi tarafından fazlaca gözetilmiyor. Bu sene Teşa Be Av’ın başladığı pazartesi akşamı, Reformist ve İlerici Yahudiler bu trajedinin insanı yanını öne çıkarmak ve laik Yahudiler için daha erişilebilir hale getirmek adına bir girişimde bulundu.
Mateme daha fazla insanın katılmasını sağlayabilmek için, Kudüs’teki Khan Tiyatrosu’nda özellikle laik halka yönelik alternatif bir anma töreni gerçekleştirildi. Törenin organizatörü Dov Kalmanovitz, laik İsrail’in dertlerini aşırı Ortodoks cemaate tanıtmakta oldukça tecrübeli: Geçtiğimiz yıllarda, İsrail’in şehitleri ve terör kurbanlarını anmak isteyen aşırı- Ortodokslara yönelik anma günleri düzenleyen Kalmanovitz, şimdi bu hizmeti tersinden uygulamayı hedefliyor. Laik kesimin Teşa Be Av’daki dini kederi ile özdeşleşmesi için kişisel kayıpların vurgulanması gerektiğini düşünüyor.
Kalmanovitz bunun için, İkinci Tapınak’ın MS 70 yılında Romalılar tarafından yıkılışına tanık olan Yahudi tarihçi Josephus’un sözlerinden faydalanıyor. Josephus yazılarında yalnızca tapınağın yıkılışını değil, Romalıların Yahudi nüfusunu katledişini de anlatıyor. Kalmanovitz, “Sembollerle o kadar uğraşıyoruz ki bunların gerçek insanların başına geldiğini unutuyoruz” diyor.
İzleyiciler şu şekilde tasvirlerle karşılaşabilirler: “[Romalılar] kılıçlarını kuşanarak şehre girdiler... yakaladıklarını kılıçtan geçirdiler... Yahudilerin kaçtığı evleri ateşe verdiler... ve bütün şehrin kan için içinde yüzmesine sebep oldular, o kadar ki evlerin ateşi insanların kanı ile söndürüldü.” Yahudi Savaşları, 6. kitap, 8. bölüm, 5. paragraf)
Kalmanovitz, “Kurbanlar birey olarak bilinmiyor. Halkın aklında kalan tek şey, taşlar. Böyle metinler, kurbanların yüzlerini ya da isimlerini bilmesek de hatırlamamıza ve anmamıza yardımcı oluyor. Teşa Be Av da bunlardan biri. Sadece taşlar için yas tutmak değil, ama insanları da hatırlamak önemli” dedi.
Felsefe profesörü Asa Kasher’in de yasın küresel anlamı hakkında konuşmak üzere Khan’daki törene katılması planlandı. İki İlerici Yahudi kurumu - Ramat Efal’daki Bina Yahudi Kimliği ve Kültürü Merkezi ve Tel Aviv’deki Alma Hebrew College – ortak bir törende bir araya geldi.
