Uzun zamandır beklenen gıda ürünlerinde KDV indirimi yürürlüğe girdi. 1 Haziran 2007 tarihinden itibaren tüm hipermarketler, marketlerde ve bakkallarda uygulanmaya başlanan indirim, hem üreticilerin hem de tüketicilerin yüzünü güldürüyor. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan`ın onayıyla çikolatadan meyve suyuna, bisküviden konserveye kadar birçok gıda maddesini
Halk, değişen fiyatlara şaşırıyor
Ayın ilk günleri indirimli fiyatlarla karşılaşan müşteriler, uygulamaya sevindiklerini ancak kapsamın tüm gıda ürünlerini içerecek şekilde genişletilmesini istediklerini belirttiler. Özellikle temizlik ürünlerinde de KDV indirimi beklediklerini belirten tüketiciler, indirimin fiyatlara nasıl yansıtıldığının da iyi denetlenmesini istediler. Vatandaşlar geçmişte yapılan birçok KDV indiriminin, fiyatlara bir müddet yansıtıldığını ancak kısa süre sonra fiyatların eski düzeyinin de üzerine çıktığını ifade ederken, yetkililerin süreci çok iyi takip etmesi gerektiğini vurguladılar. KDV indiriminin yürürlüğe girmesiyle birlikte bazı marketler "Gıda ürünlerinde uygulanan KDV indirimi fiyatlarımıza yansıtılmıştır" şeklinde yazılar asarak, müşterilerini indirimle ilgili bilgilendirdiler. Söz konusu düzenlemeyle fiyatlarında değişim yaşanan gıda grupları:
- Kahve, bitki çayları, baharat, hububat, değirmencilik ürünleri; yağlı tohum ve meyveler, şeker kamışı, meyvelerin un ve kaba unları,
- İnsan gıdası olarak kullanılmaya elverişli yağlar ile bunların üretiminde kullanılan ham yağlar,
- Hazır çorbalar, tatlılar, et ürünleri, şeker ve mamulleri, pastacılık ürünleri (bisküvi, gofret, kek, kuru ve yaş pasta, dondurma, sütlü ve diğer tatlılar) sebze ve meyve suları, sütlü içecekler, üzüm şıraları, sofra tuzları olarak belirlendi.
Hipermarketlerde yeni fiyat sistemi
Yapılan araştırmalara göre büyük market zincirlerinin kısa sürede adapte olduğu bu sisteme küçük işletmecilerin daha zor kabullendiği görülüyor. Yüzde 10'luk KDV indirimini Migros, Tansaş ve Şok mağazalarında bulunan ürünlerine yansıtan Migros yetkilileri, değişen fiyatlar için tüm ürünlerin kodlarının tekrardan sisteme girdiklerini belirtiyorlar. Üstelik bu yeni sistem ile kayıt dışı satışların azalacağını da düşünüyorlar. Çünkü fiyat farkları artık çok az olacak! Migros firmasından sonra KDV indirimini uygulamaya sokan bir başka firma ise Türkiye'nin önde gelen şirketlerinden Tesco Kipa. Firmanın Ticari Direktörü Murat Sağlık, "Gıda ürünlerini daha uygun fiyattan müşterilerimize ulaştırma imkanı bulacağımızdan alınan bu kararı son derece olumlu karşılıyoruz" açıklamasını yaptı. Ama bu büyük marketler her ne kadar yeni fiyatlarla satışa başlasalar da, uzmanların yaptığı araştırmalara göre, KDV indiriminin fiyatlara tamamen yansıması zaman alacak ve buna rağmen enflasyonda düşüş gerçekleşecek gibi gözüküyor.
Karar herkes tarafından olumlu karşılanıyor
Marketlerin yanı sıra çeşitli dernekler ve federasyonlar da KDV indiriminin olumlu etkiler göstereceğini düşünüyor. Mesela Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Fedarasyonu Başkanı Şemsi Kopuz, alınan bu kararı 'devrim' olarak niteliyor ve ekliyor: "40 bin işletmenin yer aldığı gıda sektörü bu indirim ile çok mutlu oldu. Devlet, 70 milyon insanın alım gücünü yükselterek vatandaşın sağlıklı ve yeterli beslenmesini sağlama yönünde ve aynı zamanda enflasyon ile mücadelede en önemli harcama kalemi olan gıda ve gıda maddelerine yönelik dev bir adım atmıştır." Türkiye Bakkallar ve Bayiler Federasyonu Başkanı Pendevi Palandöken ise diğer meslektaşları gibi gıda da KDV indiriminin olumlu bir gelişme olduğunu belirtiyor ve "Zaten tek haneli enflasyonda çift haneli KDV uygun değildi" açıklamasını yapıyor. Palandöken, esnaf olarak bu indirimi uygulamaya hazır olduklarını, bu konuda üretici, imalatçı ve ithalatçı firmaların bir an önce gıda fiyatlarında indirim yapması gerektiğini de vurguluyor.
Haksız rekabet önleniyor
KDV indirimin yapılan değişiklik özellikle et ve süt ürünlerinde etkisini gösteriyor. Türkiye Süt, Et ve Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR) Başkanı Erdal Bahçıvan da, Migros yetkilileri gibi kayıt dışı satışlarının bu indirim ile azalacağını düşündüğünü belirtiyor. Bahçıvan konuyla ilgili yaptığı açıklamada şu bilgilere yer verdi: "KDV indirim talep ettiğimiz bir olguydu. Uzun zamandır gıda ürünlerinde KDV oranı maksimum yüzde 8 olsun diyorduk. Et ürünleri, dondurma, tatlı gibi gıdaların lüks olmadığı belirtiyor, buralarda yapılacak KDV indirimin ülkeye ve sektöre sağlayacağı katkı kadar, maliyete de destek olacağını ifade ediyorduk. Uzun zamandır savunduğumuz bu değişiklik sektörümüze olduğu kadar tüketicilere ve Türk ekonomisine de katkı sağlayacaktır. Uygulamanın haksız rekabetin önlemesinin yanı sıra, kayıt dışı üretimin de kayıt altına alınmasına dönük desteği olacaktır. Maliyenin de vergi kaybı bir yana orta vadede kazanım şeklinde olumlu etkilerini göreceğini düşünüyorum. Diyalog yoluyla geçte olsa çözümlerin bulunabileceğinin görülmesi yarınlar açısından umut verici. Yapılan değişikliğin hayvancılık sektörüne de ciddi katkı sağlayacağını düşünüyorum." Fiyatı 11.90 YTL olan bir kg. et ürünün fiyatı yüzde 10'luk KDV indirimi sonrasında 10.89 YTL'ye düşecek. 6.49 YTL olan bir kg. beyazpeynir ise 5.94 YTL.'ye...
Turizm sektöründe de KDV indirimi
Unakıtan'ın aldığı kararda sadece gıda ürünlerinde değil turizm sektöründe de KDV indirimi uygulanmaya hazırlanıyor. Konaklama tesislerinin yanı sıra yemek hizmeti sunan mekanların da dahil olduğu indirimin 2008 yılında yürürlüğe girmesi bekleniyor. Ancak bu tesislerde alkollü içecekler kapsam dışında bırakıldı ve bu ayrıntı turimcilerin tepkisini çekti. Gelir İdaresi Başkanı Osman Arıoğlu, "Alınan karar AB'ye uyum için... Siyasi değil! Yemek, içecek ve konaklama gibi tüm hizmetler için tek bir fiyat belirleniyor. Her şey dahil ve tam pansiyon gibi sistemlerde alkollü içeceklerin de indirime konu olması bekleniyor. Bu tür uygulamalarda fiyat ayrıştırması zor olacağı için alkollü içkiyi çıkarmadık. Yalnız alakart mönülü restoranlarda alkol indirime dahil olmayacak. Örneğin lokantada balık yediniz, yanında da iki duble rakı içtiniz. Biri yüzde 8, diğeri ise 18'den hesap edilecek. Yunanistan, Slovenya, Avusturya, Portekiz, Belçika gibi birçok ülkede uygulanan bir uygulama" diyerek bu konudaki düşüncelerini açıklıyor.
Turizm sektöründe KDV oranı yüzde 18'den yüzde 8'e indirilecek hizmetler şöyle sıralandı: "Gazino, açık hava gazinosu, bar, dans salonu, diskotek, pavyon, taverna, birahane, kokteyl salonu ve benzeri yerler hariç olmak üzere kahvehane, kır kahvesi, çay bahçesi, çay ocağı, kıraathane, kafeterya, pastane, ayakta yemek yenilen yerler, yemeği pakette satan veya diğer şekillerde yemek hizmeti sunan yerler, lokanta, içkili lokanta, kebapçı ve benzeri yerlerde verilen hizmetler (bu yerlerde verilen hizmetlerin alkollü içeceklere isabet eden kısmı hariç). Otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerinde sunulan geceleme hizmeti (Konaklama tesislerinde geceleme hizmetinden yararlanmayanlara verilen tüm hizmetler ile geceleme hizmetiyle beraber verilen ancak ayrıca belgelendirilen ya da geceleme hizmetine ait belgede ayrıca fiyatlandırılan hizmetler bu sıra kapsamında yer almamakta.
Ancak geceleme hizmeti kapsamında verilmesi ve geceleme bedeline dâhil edilmesi mutat olan diğer hizmetler bu sıra kapsamında yer almakla birlikte bu şekilde belirlenen geceleme bedeli içinde sunulan alkollü içeceklere ilişkin yüklenilen KDV tutarları, hizmeti sunanlar tarafından indirim konusu yapılamayacak.
