Yahudi Dünyasindan

Estonia ve İsrail’den Yahudi lider ve siyasetçiler, II. Dünya Savaşı’nda Tallinn kentinde yıkılan ve yeniden inşa edilen sinagogun açılışını yaptılar. Tora Ruloları’nın danslar ve müzik eşliğinde sinagoga getirilmesinin ardından, Başkan Toomas Hendrik Ilves ile Başbakan Yardımcısı Şimon Peres, modern sinagogun girişindeki kırmızı kurdeleyi birlikte kestiler.
Şimon Peres yaptığı konuşmada; “Bir binayı yakıp yıkabilirsiniz, fakat bir duayı yakıp yıkamazsınız. Ve biz dua eden bir ulusuz” dedi.
Açılışı yapılan Tallinn’deki sinagog 1883’de inşa edilmiş,1944’de Naziler tarafından yıkılmıştı. Başkentin yakınında bir üniversite kenti olan Tartu’da da bulunan bir sinagog yine II. Dünya Savaşı sırasında yıkılmıştı.
II. Dünya Savaşı öncesinde Estonia’da yaşayan 5000 Yahudi, 1926’da hükümetin geniş kültürel özgürlükler tanıması ile mutlu bir yaşam sürmekteydi. Sovyetler 1940’da bu ülkeyi işgal edince Yahudilere tanınan kültürel ve dini özgürlükler sona erdi, birçok Yahudi binlerce Estonialı ile birlikte sürüldü.
1941’de Nazi işgali ile Yahudi toplumunun çoğunluğu Sovyetlere kaçmayı başardı, geride kalan 1000 Yahudi, Naziler tarafından Estonia yakınındaki temerküz kamplarına gönderildi. Daha sonra bu kişiler Avrupa’nın diğer ülkelerinden Estonia’ya getirilen Yahudilerle birlikte öldürüldüler. Yapılan araştırmalar temerküz kamplarına götürülen Estonia Yahudilerinden sadece on iki kişinin hayatta kalabildiğini ortaya koydu.
Günümüzde Estonia Yahudilerinin çoğunluğu Tallinn’de yaşamakta. Konuşmasında, o dönemin hem Yahudiler hem de Estonialılar için zor bir dönem olduğuna değinen Başkan Toomas Hendrik Ilves, “Estonia Yahudi toplumu bu ülke için hep olumlu şeyler yapmışlardır” dedi.
Sinagogun açılışına Knesset’in bazı üyeleri ve İsrail Aşkenaz Başhahamı Yona Metzger başta olmak üzere 3000 kişilik Estonia Yahudi cemaatinden 500 konuk katıldı. 180 kişi kapasiteli sinagogun inşası 2005’te başladı. İnşaat maliyeti ABD’li Rohr Ailesi Vakfı ve Estonialı yardımseverler tarafından karşılandı.
Estonia Yahudi dini lideri Rav Shmuel Kot, “Uzun yıllardır Estonia’da Yahudi yaşamını gereği gibi sürdürmek çok zordu. Din adamı, koşer gıdalar, Yahudiliği öğrenme olasılığı yoktu. Şimdi insanlar artık kendilerini Yahudi hissedebilecekler” dedi.

Oprah’dan destek ziyareti
ABD’nin talk show kraliçesi sayılan Oprah Winfrey, Elie Wiesel’in İsrail’e davetini kabul etti. Geçtiğimiz hafta Manhattan’daki Waldorf Astoria Oteli’ndeki bir etkinliğe gelen ABD’nin talk show kraliçesi Oprah Winfrey, yakın bir gelecekte İsrail’e bir dayanışma ziyaretinde bulunacağını açıkladı.
Bu etkinlikte Winfrey, insanlık için yaptığı çalışmalardan dolayı, “Elie Wiesel İnsanlık Vakfı” tarafından onurlandırıldı.
Elie Wiesel, talk show kraliçesini “teröre karşı bir savaşın verilmekte olduğu” İsrail’e davet etti. Yaptığı konuşmada Oprah Winfrey, bir süredir roketlerin hedefi olan Sderot halkı ile özdeşleştiğini, bu nedenle Wiesel’in İsrail’i ziyaret teklifini kabul ettiğini söyledi. Etkinlikte hazır bulunan İsrail’in BM Temsilcisi Danny Gillerman, uluslar arası medyanın bu denli ünlü bir kişisinin ziyaretinin, İsrail’e yönelik teröre kayıtsız kalan kamuoyunu harekete geçirebileceğini belirtti.