Theodor “Teddy” Kollek 2 Ocak 2007 günü 95 yaşında hayatını kaybetti. Uzun zaman sürdürdüğü valilik görevinin ardından Kollek, Kudüs’ün değişimini yöneten kişi olarak anılacak.
1911 yılında Macaristan’da doğan Teddy Kollek, Viyana’da büyüdü. Kollek gençlik yıllarını Siyonist akımın bir parçası olarak geçirdi. 1935 yılında İsrail’e göç ederek, Galile kıyılarındaki Kibutz Ein Gev’ı kurdu.
Kollek 1938 yılında Adolf Eichman ile buluşmayı başararak, Almanya, Avusturya ve Çekoslovakya’daki kamplarda bulunan 3000 Yahudi gencinin serbest bırakılmasını sağladı. İsrail dışında önemli görevlerde bulundu.
1952’de Kudüs’e dönenene dek, İngiltere, Avrupa Yahudi Ajansı ve Hagana ile yakın temas içinde çalıştı. İsrail’e geri döndüğünde Teddy Kollek yakın arkadaşı Başbakan Ben Gurion ile çalışmaya başladı ve bu görevini 1964 yılına kadar sürdürdü.
Yirmisekiz yıl Kudüs Belediye Başkanlığı görevini yürüten Kollek, kariyerini şöyle dile getirmişti; ‘Belediye Başkanlığı görevi beklenmedik bir gelişmeydi. Aday oldum çünkü o günlerde Ben Gurion ile birlik olduğunu göstermek istiyordum. Şansım olduğunu düşünmemiştim’
‘O günlerde Kudüs oldukça bakımsız kalmıştı. Yaşayanların gelir seviyesi düşüktü, şehir için ortak çabada bulunma hissi yoktu.’ Kollek görevi boyunca Kudüs’ü modern, tarihine yakışır bir şehre dönüştürmek için çabaladı.
1967’da Kudüs askeri olarak birleştikten sonra, Kollek şehri gerçek anlamda birleştirme, ortak bir yaşam alanına dönüştürme misyonunu üstlendi. Başkanı olduğu şehre birden 70.000 Arap vatandaş eklenmişti. Kollek ve ekibi kültürel birleşmeyi de sağlayabilmek amacı ile tüm vatandaşlara eşit haklar, kutsal alanlara eşit erişim hakkı tanıdı. Müslüman vatandaşlar için kutsal olan Ömer Camii kendilerine verildi.
1966’da kurduğu Küdüs Derneği kanalı ile Kollek şehrin estetik ve kültürel gelişimi için çalıştı. Bu süreç içerisinde 1400’ü aşkın kültürel proje ile Kollek şehrin parasal kaynaklarını da artırmayı başardı. Projeler arasında bugün Kudüs’ün önemli kültüel merkezleri olan İsrail Müzesi, David Kulesi, Kudüs Müzik Merkezi ve Teddy Stadyumu da yer alıyor.
İsrailli yazar Barbara Sofer Kollek’i tarif ederken ‘ Herod’dan sonra Kudüs için uğraşmış en önemli kişi’ ibaresini kullanıyor.
Teddy Kollek, Kudüs için hayal edilemeyecek değişimi gerçekleştirdi. 1935’te Kollek İsrail’e geldiğinde Kudüs tozlu fakir gelişmemiş bir şehir iken, bugün gelişmiş modern bir kente dönüştü. Kollek’e bu değişimi öngörmüş müydünüz diye sorulduğunda ise cevabı hep aynı oldu ‘Öngörmedim, gerçekleştirmek için uğraştım’.
Teddy Kollek’in vizyonu ve idealist çalışması bu tarihi şehrin modern yüzünü oluşturdu. 1988 yılında Teddy Kollek ülkeye katkılarından dolayı İsrail Ödülüne layık görüldü.
Haaretz Gazetesi ölümünün ardından Teddy Kollek’i şu sözlerle andı; ‘Kudüs’te birçok anıt, heykel var, fakat Teddy Kollek bunların arasında en çarpıcı olanıdır. Yıllarca Kudüs’ün sembolü oldu bizim için. Kollek müthiş bir lider, müthiş bir Siyonist ve müthiş bir kurucu idi.’
