GKD`de "Bir zamanlar Haydarpasa…"

16 Mayıs Salı akşamı, Göztepe Kültür Derneği`nde nostaljik bir gece yaşandı.. Anri (Harun) Niyego, Yeldeğirmeni`nde bulunan "Hemdat İsrael Sinagogu"nun 1999 yılındaki yüzüncü kuruluş yıldönümü münasebetiyle yayınlanan "Haydarpaşa`da Geçen 100 Yılımız" adlı eserden yola çıkarak sunduğu bildiride, dinleyi

Toplum
9 Ocak 2008 Çarşamba
Haydarpaşa Cemaat Başkanı Mordo Kumrulukuş, Hahambaşılık müşavirlerinden Tuna Alkan, Rav Yuda Adoni ve Yeldeğirmeni eski sakinlerinin rağbet ettikleri gece, Anna Behiri’nin yaptığı açılış konuşmasıyla başladı. Ardından Renata Aluf Medina’nın, halen Yeldeğirmeni’nde, tarihi Kehribar Apartmanı’nda (1909) yaşayan yazar Mario Levi ile yaptığı sohbetin barkovizyon görüntülerine geçildi. Evinin küçük balkonundan görünen Haydarpaşa Garı ve tarihi yarımada manzarası eşliğinde Kadıköylü kimliğinin altını çizen yazar, İstanbul’da en güzel gün batımının bu semtte gerçekleştiğini ve SİT alanı ilan edilen Haydarpaşa’nın bir açık hava müzesi olduğunu vurguladı; Kehribar Apartmanı’nı keşfi ve burada geçirdiği yıllarla ilgili anılarını tazeledi. Bu arada, uzun yıllardan beri burada yaşayan ve adı nerdeyse Yeldeğirmeni ile bütünleşen terzi Salamon Seviş’in görüntüleri de perdeye yansıdı.
Daha sonra sahneye gelen Anri Niyego, Sami Yanni ile birlikte yayın koordinatörlüğünü üstlendikleri kitaptan derlediği bilgileri sunarken, eşi Dora Niyego da konuyla ilgili ilginç görüntülerin  yansımasına katkıda bulundu. Sayısız fotoğraf/belgenin toplanması, incelenmesi ve semt ile bağları çok eskiye dayanan ailelerle olan görüşmeler sonunda elde edilen bilgileri sözlü bir yaşam belgeseli halinde veren Anri Niyego, buradaki Yahudilerin izlerini sürerek, semtin tarihini, insan dokusunu, demografik yapısını, mimarisini, eğitim kurumlarını, derneklerini ve sinagogunu anlattı. Anlatımını farklı insan portreleri, onların dile getirdiği anı ve anekdotlarla süsleyen Niyego, dinleyenleri zaman içinde nostaljik bir  yolculuğa çıkarırken konuşmasına "Bu günlerde yörede artık sokaklardaki eski ihtişam kalmadı. Ama Hemdat İsrael hala ayakta ve yukarıda sözünü ettiğim olaylar ile kişileri ailelerine ve etrafına hatırlatarak inatla ölümsüzleşme çabası içindedir" sözleriyle son verdi.
Kendisi de doğma büyüme Yeldeğirmenli olan konuşmacı, aynı bildiriyi 28ᆲ Kasım 2005 tarihinde Ankara Üniversitesi’nde düzenlenen Uluslararası İspanyol-Türk-Sefarad Tarih ve Kültür Buluşması Sempozyumu’nda, 23 Nisan 2006’da ise Tel Aviv Joseph Niyego Locası’nda sundu.
Gecenin sonunda Kadıköy Cemaat Başkanı Mordo Kumrulukuş söz alarak cemaattaki çalışmalara ve son gelişmelere değindi.