Otros rekuerdos de “Purim”

Coya DELEVİ5 Marso es el aniversaryo de mi ermaniko Moris. (Moshe en Israel) Es un evenimyento, ke, syempre me aze evokar la fyesta de "PURIM." Dezde mi chikez, esta fyesta, tambyen, me desho el rekuerdo de un nasimyento. Era el anyo 1938…Yo deviya tener manko de 5 anyos. Es enteresante de akodrarme de una manera neta akel diya. Puede ser porke lo tuve syempre bivo en mi memorya.

Judeo-Espanyol
9 Ocak 2008 Çarşamba
Moravamos en Laleli Çeşme Sokak, una kalejika a la syedra, en abashando al Kal de Los Italianos. (Kal de Los Frankos) Fue la primera morada muestra en Estambol, kuando mis paryentes emigraron de Çorlu, en el 1934. Akel tyempo, kaji ke no teniyamos dinguna mishpaha aki. Todos estavan dayinda en Çorlu o Tekirdağ.
Dunke, akel diya, ke me disheron ser diya de PURIM, las vezinas me tomaron a sus kazas. Me dyeron dulsuryas, se komportaron kon kerensya. Yo, instinktivamente, estava remarkando una ajitasyon (telaş) en la atmosfera, sin entender enteramente. Akel diya nasyo mi ermaniko, el de en medyo. El parto (doğum) realizandose en kaza, era la razon de este grande "telaş." Es ansi, ke assosyi el byervo "Purim" kon el nasimyento, i par konsekuensa, kon los aniversaryos de mi ermaniko. Tanto, ke, fin antes 7NJ anyos, yo no me enteresi afilu a konoser la data egzakta de su nasimyento!…
Portanto, yo ya se ke las fyestas relijyozas no kayen la mezma data kada anyo. Ma, kontuneyi kon "inat!," kon insistensya, (ısrarla) a bushkar Moshe en Purim, para ogurarle munchos anyos, i Purim alegre. Es, antes unos, kuantos anyos, ke, a la fin me disho: "El -Yom Oledet-(aniversaryo) miyo lo fyestimos la otra semana, es el 5 Marso!" Esto reelmente kuryoza de saver, si el Purim del 1938 fue un sinko MARSO, o mi memorya me enganyo tantos anyos?!…
Despues trokimos de kaza, i mos fuimos a morar a Saffet Bey. Es un apartamento bastante grande, en Galata, i serka de nombrozos edifisyos Djudios, importantes. Deviya ser 1939񮕤. No paso muncho, toda la famiya de mi papa, ke aviyan kedado en Çorlu, emigraron a Estambol. Naturalmente, mis avuelos i ermanos de mi papa, vinyeron a morar ande mozotros por un syerto tyempo. Yo, no era konsiente, akeyos anyos de la difikultad de esta "co-habitasyon." Ma, mi madre syempre izo su posivle, malgrado los anyos difisil ke sigueron: las 20 klasas, i la sehora (sıkıntı) del Varlık…Estos rekuerdos son para otra vez, oy es la alegriya de PURIM.
Por el tyempo ke bivyeron kon mozotros, me ambezi muncho de mis avuelos. Puedo dezir ke akeyos anyos fueron la "BAZA" DE Mİ KONOSENSYA DEL J-ESPANYOL. Mi granpapa meldava unos livros godros, kon kachas pretas, i eskritos en "Rashi." Ay probabilidad (muhtemelen) de ser el "ME’AM LOEZ." Estos livros desparesyeron, nunka supe lo ke se izyeron. Fue mi avuelo ke me inkulko nosyones relijyozas, i Djudias. Me plaziya sintir las estoryas de Avram Avinu, de Yosef, i, mas muncho de Ester, ke se la aziya repetar.
En Purim, mi nono, kitava del almaryo, la MEGILA DE ESTER. El rulo, ya teniya su kuti orijinal de karton. Ma, mi Nona Coya (B*M), la tapava kon un kare (bogo?) de atlas, tenyendo una broderiya Otomana, manyifika.(harika) En una de las koshes, ay tambyen la data:1312, brodada. Keriya saver a ke anyo korresponde…
Oy en diya, los ilos de seda konservan sus briyo i ermozura. El bogo kedo en mi madre, o puede ser ya era de su ashugar. El papa miyo, me lo trusho de Israel, kuando pyedrimos a mi kerida mama. Es un rekuerdo muy presyozo, de todos los puntos de vista, es "antika." Se lo va dar a mi inyeta, la sinkena de la jenerasyon despues de mi Nona  Coya.
Este kare de atlas, es un simbolo del Purim de mis rekuerdos, i en kada fyesta de 14 Adar, lo meto ensima la meza, para arrebivirlos. Ay, orozamente munchos otros simbolos ke mos evokan la fyesta de Purim. Komo el Taanit, las dulsuryas, los folares i mavlachas, los platikos, la Megila de Ester, i otros…Se aziya modos i maneras de dulsuryas i biskochos. No kero dezir ko no se esta azyendo tambyen i agora, ma, devemos achetar, no es lo de antes. Mi nona aziya afilu, en kaza "masapan," ke lo yamava –almendrada-(badem ezmesi).
I, komo mos metiyamos a la sira, para bezar las manos de los grandes, i tomar el "PURIMLIK!!" No es ke era una suma grande, ma, era koza importante para mozotros. No abastava tanto dulse ke komiyamos en kaza, mos ivamos a merkar "mavlachas." Ke diyas eran!…Komo la kantika- Those were the days!-
Me esto rendyendo kuento, ke lo mas, esto empleando los verbos al "pasado." Seriya un sinyo de nostaljiya, de un eskarinyo (özlem) de akeyos diyas!? Lo ke puedo dezir es: HEY GİDİ GÜNLER, HEY!, i ogurar munchos anyos a mi ermaniko Moshe…