Son Filistin seçimlerinin ardından ortaya bir çok kişiye göre sürpriz, fakat bir çok kişiye göre de son derece beklendik bir tablo ortaya çıktı. Hamas 132 sandalyeli Filistin Parlamentosundan 74 sandalye kazanarak, seçimlerden ezici bir çoğunlukla birinci parti olarak çıktı. Tabi bu seçim sonuçlarından sonra tüm dünyanın gözü İsrail’in Hamas’ın seçim zaferine vereceği tepkiye çevrildi. İlk tepki olarak İsrail, İsrail’in varlığını tanımadıkça ve silah bırakmadıkça Hamas ile kesinlikle görüşmeyeceğini açıkladı. Fakat her ne kadar İsrail tarafından bu açıklamalar yapılmış olsa da, Filistin topraklarındaki önümüzdeki seçimlere kadar Hamas Filistin siyasetinin bir gerçeği durumda. İsrail de bu duruma er yada geç bir tepki vermek zorunluluğunda. İsrail’in Hamas’ın seçim zaferine nasıl bir tepki vereceğini anlamak için şu üç soruyu cevaplamamız gerekiyor. İktidarda olmak Hamas’ı hangi yönlerden nasıl değiştirebilir? Hamas’ın bu seçim zaferine uluslararası camiyanın tepkisi hangi yönde olacak? Hamas’ın bu seçim zaferi seçim arifesindeki İsrail iç siyasetini nasıl etkileyecek?
İlk olarak iktidarda olmanın Hamas’ı hangi yönlerden değiştirebileceğine değinmek istiyorum. Hamas’ın iktidarda olduğu müddetçe en dikkatli olması gereken konu Filistin seçmeninin laik yapısına saygı göstermesi olacak. Yapılan bir çok ankette Filistin seçmeninin yaklaşık yüzde sekseni laik bir devlet yapısından yana olduğunu söylüyor. Dolayısıyla Hamas’ın dini ağırlıklı programı bir çok Filistinlinin laik devlet modeli ile çelişebilir. Unutmamak gerekir ki Hamas’ın seçim kazanmasında dini duygulardan ziyade, El Fetih’in yıllardan bu yana süre gelen başarısız ve özellikle rüşvet ve kayırma üzerine kurulu sisteminden Filistin halkının memnuniyetsizliğinin büyük payı var.
Bu yüzden Filistin halkının içindeki bu laik çoğunluk Hamas’ın iktidarda olduğu sürede aşırı pozisyonunu yumuşatıp Filistin’deki laik kesimin de onaylayacağı daha ılımlı bir pozisyon almasına sebep olabilir. Tabi bu durumda daha ılımlı bir pozisyonu benimsemiş bir Hamas’a karşı İsrail’in de pozisyonunda belli bir yumuşama görülebilir.
İktidarda olmanın diğer bir zorluğu da Hamas’ın sosyal yardım projelerinde kendini gösterebilir. Hamas’ın Filistin halkı arasında popüler olmasının en önemli sebeplerinden birinin; fakir öğrencileri okutmak, opersayonlarda ölen eylemcilerin yakınlarına para ve yiyecek sağlamak, cami ve kütüphane yaptırmak gibi toplumsal projeleri hayata geçirmek olduğunu biliyoruz. Tabi ki muhalefette olmanın verdiği rahatlıkla bu projeler daha kolaylıkla yürütülebiliyordu. Fakat iktidar olduğunda ülke ekonomisinin işleyişinden artık Hamas sorumlu olucak. Ülkedeki kamu çalışanlarının maaşları dahi zorlukla ödeniyorken bu tip toplumsal destek projelerine ne kadar fon ayrılabileceği de bir soru işareti şu an için. Dolayısıyla Hamas’ın popülerliğinin sürmesi için bu toplumsal yardım projelerinin de devamı gerekiyor, eğer devamı sağlanamazsa bu Hamas için ciddi sıkıntı yaratabilir. Bu durumda İsrail’in vereceği tepki de Hamas’ın bu yukarıda sayılan sorunlarla nasıl baş edeceğine, yani iktidardan güçlenerek mi, yoksa zayıflayarak mı çıkacağına göre değişecektir.
İsrail’in tepkisini anlamak için bakılması gereken ikinci konu ise uluslararası camiyanın Hamas’ın iktidar olması fikrine bakış açısı. Şu an itibari ile Ortadoğu barışının en önemli dörtlüsü olan Quartet’in (ABD, AB, Rusya ve BM) iki büyük ortağı ABD ve AB Hamas İsrail’i tanıyıp silah bırakmadığı müddetçe örgüt ile görüşmeyi reddediyorlar. İsrail bu politikadan memnun ve bu ülkelerin de yardımıyla Hamas’ın İsrail devletinin var olma hakkını tanıyana ve silah bırakana kadar uluslararası arenada tecrit edilmesini sağlayamaya çalışıyor. Bu siyaset belli oranda sonuç vermiş durumda. ABD Filistin’e her sene yapılan 400 milyon dolarlık yardımın durdurulacağını açıklarken, AB de İsrail’in var olma hakkını tanımaması ve silah bırakmaktan vaz geçmemesi halinde Filistin’e yardımların kesileceğini duyurdu. Buna ek olarak İsrail, Filistinlilere yapılması gereken aylık 50 milyon dolar tutarındaki gümrük vergisi geri ödemesini durdurduğunu açıkladı. Diğer yandan Quartet’in diğer üyesi Rusya ve ona ek olarak İran, Hamas’ın tecrit edilmesinden yana olmadığını belirtirken, özellikle İran örgüte mali destek sözü verdi.
Buradan anlaşılacağı gibi İsrail’in Hamas’ın seçilmesine vereceği tepki uluslararası alanda Hamas’ın tecritini sağlayıp sağlayamayacağına göre değişecektir. İsrail’in kuracağı ittifaklarla Hamas’a karşı sağlayacağı bir tecrit politikası İsrail’in elini güçlendirecekken, Hamas’ın kuracağı ittifaklarla mali yardım bulup bu tecritten kurtulması Hamas’ın elini güçlendirecektir.
İsrail’in tepkisini anlamak için son olarak analiz edilmesi gereken konu, Hamas’ın seçim zaferinin İsrail iç siyasetini nasıl etkileyeceğidir. Burada dikkatle takip edilmesi gereken konu İsrail’in seçim arifesinde olduğu ve Hamas’ın seçim zaferinin İsrail seçimleri öncesinde tüm partiler tarafından seçim propagandalarının bir parçası olarak kullanılacak olmasıdır. Özellikle Likud Partisi lideri Binyamin Netanyahu’nun, geçici Başbakan ve yeni kurulan Kadima Partisinin lideri Ehud Olmert’i çok sert bir dille eleştirerek Olmert’in zayıf olduğunu ve Hamas’a karşı güçlü duramayacağını söylemesinden sonra İsrail’deki siyasal partilerin seçime dört hafta kalmışken Hamas’a karşı olan tutumlarında bir sertleşme görülebilir. Tabi ki Hamas’ın Filistin seçimlerini kazanması genel olarak İsrail seçmenini sağ partilere oy vermeye kaydırabileceği gibi İsrail’deki seçimlerinden hangi partinin galip çıkacağı da İsrail’in Hamas’ın zaferine nasıl tepki vereceğinin belirleyicisi olacaktır.
