İran Güvenlik Konseyi`ne gönderiliyor

İran`ın nükleer programı ile ilgili pazartesi günkü görüşmelerden sonuç alınamaması üzerine BM`nin daimi üyesi olan beş büyük devlet, dosyanın Güvenlik Konseyi`ne gönderilmesine karar verdi

Toplum
9 Ocak 2008 Çarşamba
Pazartesi günü gerçekleştirilen son dakika görüşmelerinde İran’ın nükleer programı üzerine bir karara varılamadı. ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, uluslararası kanının İran’ın nükleer silah bulundurmaması gerektiği yönünde olduğunu söyledi. İran; Fransız, İngiliz ve Almanlarla görüşmek üzere nükleer müzakere vekili Javad Vaedi’yi gönderirken, görüşmeler sonrası Fransız Dışişleri Bakanı Philippe Douste-Blazy temaslar sonucu hiçbir gelişme sağlanamadığını söyledi. Douste-Blazy, "Görüşme süreci çıkmaza girdi, bu noktada artık Güvenlik Konseyi’nin müdahalesi gerekli. İran tüm uluslar arası camiaya meydan okudu, buna etkin ve istikrarlı bir tepki verilmelidir" dedi.
İngiliz Dışişleri Bakanlığı’ndan John Sawers, İran’ın yaklaşımında bir yenilik görmediklerini belirtirken, Alman Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier İran’ın yeni bir öneride de bulunmadığını ekledi. Condoleeza Rice, Almanya ve BM Güvenlik Konseyi’nin diğer 4 daimi üyesi olan İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin’in yetkililerinin katılımından birkaç saat önce gerçekleşen bir basın konferansında, "Uluslararası kamuoyunda bir fikir birliğine sahibiz. İran nükleer silah elde etmemeli. Nükleer faaliyetlerini durdurmalı ve müzakerelere devam etmeli" dedi. 
İran’ın ticaret ortağı ve müttefiki olan Rusya ve Çin, Salı günü İran dosyasının Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’ndan (IAEA) Güvenlik Konseyi’ne gönderilmesi, dolayısıyla daha sert yaptırım kararlarının alınmasını onaylayan kararı imzaladı. ABD, İngiltere ve Fransa kararı başından beri desteklerken, Çin ve Rusya’nın kararın arkasında durup durmayacağı belirsizdi. Daimi üyeler ve Almanya’dan oluşan grup,  UAEA’nın İran konusunda atılması gereken adımları ve bu konuda tutulan tüm raporları Güvenlik Konseyi’ne iletmesini kararlaştırdı.
Birleşmiş Milletler’in nükleer bekçiliği görevini üstlenen Uluslar arası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) 35 devletten oluşan kurulu, 2 Şubat Perşembe günü Viyana’daki merkezinde toplanarak İran konusunu Güvenlik Konseyi’ne gönderecek. Ancak beş ülkenin Dışişleri Bakanları, Tahran’daki faaliyetlerin resmi raporları açıklanmadan Güvenlik Konseyi’nin harekete geçmemesi ve Mart ayına kadar beklemesi gerektiği konusunda hemfikir. Konsey, İran’a karşı yaptırımda bulunma yetkisine sahip, ancak bu aşamaya kadar atılması gereken çok sayıda adım bulunuyor. Şu an için alınan karara göre bakanlar, İran’ın UAEA gözetimindeki araştırma ve kalkınma çalışmaları da dahil olmak üzere, uranyumla ilgili tüm zenginleştirme faaliyetlerinin durdurulması için çağrıda bulundu.
ABD, İran’ın kuvvetli patlayıcı testleri yürüterek bölgenin nükleer silah üretimine dayanıklılığını ölçtüğünü iddia ederken, ABD Dışişleri Bakanlığı da nükleer silah deneylerini gizlemek adına 2004 yılında Levizan bölgesindeki evlerin yıkıldığını ve bölgenin boşaltıldığını söyledi. UAEA yetkilileri Tahran’ın eteklerindeki bölgenin yerle bir edilişini onaylarken, İran çalışmaların askeri ya da nükleer sebeplerden bağımsız bir inşaatın parçası olduğunu söyledi. İran, ayrıca nükleer faaliyetlerin yalnızca elektrik üretme amaçlı olduğunu savunuyor. ABD ve müttefikleri ise İran’ın nükleer bomba üretme arzusunu gizlediğini iddia ediyor. Güvenlik Konseyi, İran’a karşı tavır alınması konusunda fikir birliğine sahip olmasına rağmen, yaptırımların sertliği konusunda bölünmeler yaşıyor. Rusya ve Çin’in yaptırımlara ne tepki vereceği, ABD’nin ise Perşembe günü UAEA’da gerçekleşecek oylama ile  istediği uluslar arası görüş birliğini kazanıp kazanmayacağı henüz netlik kazanmadı