Ester ASA"Şabat Kitabım"la bu örneklerde gördüğümüz gibi atalarımızın asırlar önce yaptıklarını sembolize eden ve yaşantımıza değer katan Şabat gününe özel birçok uygulamaları, mitsvaları ve tarihimizi öğrenmek ve çocuklarımıza aktarmak mümkün olacaktır
Yusuf BESALEL
Masoret: Gelenek. Bir nesilden diğerine, öğıretmenden öğrenciye aktarılan halk normlarının ve halk örf ve adetlerinin karışımı. Rabiler şöyle demişlerdir: "Gelenek, Tora’nın etrafında bir çit gibidir." (Avot, 3:13) Başka bir deyimle, sözlü olarak aktarılan gelenekler, Kutsal Kitap yasalarının uygulanmasanının koruyucusudur. Sözlü gelenek için bilgelerin kullandığı bir diğer tabir ise "Kabala"dır.
Novella: Talmudik ve daha sonra gelen din bilginlerinin yazdığı konuların yorumlanmasıyla, metinlerden çıkan yeni olaylar ve ilkeler. Raşi ve benzeri din bilginlerinin Talmud hakkındaki akıcı yorumlarına benzemeyen bir tarzda, Novella yazarları çeşitli Talmudik metinlerde ima edilen mantığı çözmeye çalışırlar. Ünlü Novella yazarları arasında R. Yom Tov ben Abraham İşbili (13. Yüzyıl sonu, 14. Yüzyıl), Nahmanides (1191), R. Solomon Ben Adret (1235), R. Bezalel Aşkenazi (Mısırlı, 16. yüzyıl)
Pasul: Alaha yasaları uyarınca geçersiz olan, dinsel yasa dışı. Örneğin uygun bir şekilde yazılmayan Mezuza gibi. Posek: Alaha kanunlarında karar ve hüküm verme yetkisine sahip olan uzmanlar, özellikle Geonim devrinden son zamanlara dek yaşamış büyük din bilginlerine verilen isim. Örneğin Arif (Rabi Yitshak Alfasi, 1013), Rambam, R. Abraham Ben David Posquiéres, R. Aşer Ben Yehiel, R. Yaakov Ben Aşer, R. Yosef karo, R. Moşe Isserles, vb., belirli konularda yapılmış tartışmaları özetleyen fakat kati kararları bildirmeyen Talmud hakkında 7. yüzyıldan itibaren Geonim’in verdiği yanıtları (Responsa) toparlamış ve Alaha olarak tasnif etmişlerdir.
Rav: Alaha konusunda uzman, bu konuda karar verme yetkisine sahip, kent ya da keilanın (dini topluluk) dinsel lideri, haham.
Orat Şaa: "Zamana göre ayarlama". Geçici olan bir dini uygulama kuralı. Örneğin İkinci Dünya Savaşı’nda kaşer yiyecek bulunmayan bölgelere tahliye edilen Yahudiler’le ilgili olarak İngiltere Başhahamı ve Nazi işgâli altında bulunan ilkelerdeki Rabiler bu gibi kararlar yayınlamışlardır.
Otopsi: Kutsal Kitap’taki yasalar vefat edenler konusunda saygı gösterilmesi için vurgulamalar içerir. Çünkü insan Tanrı’nın suretinde yaratılmıştır. (Yaratılış, 1:27), Alaha da bunu destekler (Avoda Zara, 29 b). Ancak Alaha, Pikuaş Nefeş ("Yaşam Kurtarma") konusunda bir cesedin organlarının naklini veya bir cinayetin failinin tesbiti için otopsiye izin verir.
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi",
Cilt I, II, III
Yusuf Besalel
