Coya DELEVİDaha ziyade, Paris`li Yehiel olarak tanınan Rabbi Yehiel, XII. Asrın sonlarına doğru dünyaya geldi. Josef`in oğlu olan Yehiel, Hocası Leon`un kurduğu Talmudik Okul`un başkanı oldu. Bu okulda yaklaşık 300 öğrenci okuyordu. Bunlar, aynı zamanda okulda yatıp kalkıyor, her türlü gereksinimleri karşılanıyordu.Raşi`nin din ü
Reneta Sibel YOLAK
Rebbetzin Batsheva Sudak çok küçüktü. Yabancı bir diyarda Şabatı kutlamak bu günkü kadar kolay değildi. Büyükanneleri için Şabat çok önemli bir olaydı.
1943’te Semerkantta Sudak ailesi Şabat masasının etrafında toplanmıştı. Evlerinin yanında onların yer altındaki "Sabun Fabrikası" vardı. Bu fabrika Sovyetler Birliğinde yasal değildi ve keşfedilmesi halinde yıllarca Sibirya’da mahkumiyet demekti.
Tehlikeli olmasına rağmen bu onların kurtuluşuydu çünkü işleri vardı ve Şabat çalışmıyorlardı. En azından çalışmak zorunda değillerdi.
Bu komunist parti zamanlarında "din" ölüme mahkum edilmek demektir. Şabatı korumak çok büyük bir lüks ve izin verilemez bir suçtu.
Rabbi Sudak fabrikanın kapısının saklı ve gözlerden uzak tahtayla kaplı olmasına özellikle dikkat etmişti. Fakat yaklaşan ayak sesleri onlara ne olacağını haber verdi. Birisi görevlilere ispiyonlamıştı. Tahtaların gıcırtısıyla yüksek seslerle kapıyı açarlarken, Batya ve Pinhas çabuk değişikliklerle hazırlıklarını yaptılar. Batya emretti. "Pinhas, kaç, çabuk!" "eğer seni yakalarsa sürgünü yollanacaksın. Ama ben çocuklarla yakalanırsam fabrikanın bana ait olduğunu inkar edeceğim. Yalnız çocuklu bir kadın ve anne için daha fazla tolerans göstereceklerdir". "Şimdi, haydi, kaç Pinhas". Kaçmadan önce Pinhas sevgili karısına baktı. Evlerini çeviren yüksek duvarlardan aşağıya atladı. Kalbinde bir duayla, ailesine yeniden kavuşacağını umarak kalbi delicesini atarken, yakalanmamak için koştu. Batya en büyükleri 11 yaşında olan Batshevayı bırakarak 2 çocuğu Nachman ve Bracha’yı alarak hapse götürüldü.
Fakat ağlamanın veya korkmanın sırası değildi. Şimdi hareket zamanıydı. Bir yakın aile dostlarının tavsiyesiyle Batsheva annesini sorguya çeken, soğuk kalpli ve annesiyle ilgili alınyazısını yazacak tek kelime ağzından çıkacak kadınla konuşmaya çalıştı. Batshevaya "O fabrika annenin değil. Baban Rusya için orduda. Kaçan adam annenin Polonyalı sevgilisi, ailenin geçimine yardım eden kişiydi. Annen masumken, aileni bu işe karıştırdı" diye söyleyeceksin dediler. Komunist rejimin katı etkisinin korkusuyla memurlar genelde genç çocukların söylediklerine inanırlardı. Çünkü eğitim ve rejim o kadar sertti ki, çocuklar beyinleri yıkanmış olarak doğruyu söylerlerdi.
Batsheva kendi sorumluluğunu anlamış, kalbinde, dilinde bir duayla, katı kalpli polis kadını görmeye gitti. Batsheva hikayesini anlattı. Ağlayarak "annemi çok özlüyorum, onu geri istiyorum." dedi. Bir sonraki gün Batsheava babasından bir mesaj aldı. "Yukarı çık annenin odasının çekmecesinde pahalı bir altın saat bulacaksın. Bunu o kadına götür." Hiçbirşey isteme sadece anneni görmek istediğini söyle, diyordu.
Batsheva denileni yaptı. Daha sonraki günler hapishanenin kapısını gözledi. Soğuk havada annesini hapishanenin içinde görebiliyordu. Ona bir palto ve kaşer yemek getirdi. 2 hafta sonra Batsheva annesinin özgür bir kadın olarak hapishaneden çıktığını gördü. Sorgucu kadın dosyayı kapatmış, fabrikanın sahibinin bir Polonyalı olduğunu yazmıştı.
Pinhas saklanmaya devam etti. Planına göre Batya ve çocukları Semerkant’ı terk ederek tekrar Taşkentten uzakta bir araya gelecekti. Ayrılışlarından birkaç hafta önce Cuma öğleden sonra annesinin evinden yürürken, Batsheva polis kadını gördü. Kadın bu sokakta başka bir olayın olduğunu söyledi.
Sovyetler Birliği’nde büyümüş biri olarak Batsheva bu sözlerin manasını anladı. Bir olay "onun insanlarının" tehlikede olduğunu anlatmaktaydı. Hemen amcasına haber verdi. Amcası da en önce Rabbi Binyamin Gorodetsky’nin evine gitti. O da bu sokakta yaşamaktaydı. Hemen kardeşine haber vermeye gitti. Rabbi Binyamin Paris’e gitmek için Rusya’dan ayrıldı. Kardeşi ise ikazı anlamayarak 10 uzun yıl için tutuklandı.
2 hafta sonra Sudakların Semerkant’tan ayrılmasından önceki Cuma sabahı, gene aynı polis kadını gördü. "Birini tutuklayacağım" dedi. Batsheva hemen amcası Rabbi Yisrael Leibovun evine gitti. Amcası genç bir kızın bu işlerden anlamayacağını düşünerek onun ikazını önemsemedi. O gece geç saatte Batsheva’nın teyzesi tutuklandı. Sonraki gün sinirli ve solgun amcası Sudakların evine gelerek, polis kadına biraz mücevher götürmesini söyledi.
Bu sefer de Batsheva teyzesinin hayatını kurtarabildi.
O gecenin karanlığında Şabata yakın, Sudaklar Semerkant’ı terk ederek Taşkent’e gitiler. 300 km. Uzakta Sovyet gizli polisinin onları takip etmeyeceğini umdular…
• Çocuklar küçük de olsalar, genç de olsalar, onların söylediklerini dikkate almaya ve anlamaya çalışmalıyız.
• Bir öneriyi dinlemek hayatlar kurtarabilir.
Kaynak: Wellsprings
