Tarihe yazılan koskoca bir yaşam ve bir müze

İsrail’in eski Başbakanı Yitshak Rabin’in anısına kurulmuş bir kütüphane ve araştırma merkezi gezisinden izlenimler.

Elda SASUN Dünya
21 Ağustos 2019 Çarşamba

Rabin Center (Rabin Merkezi) 1997 yılında İsrail meclisi Knesset tarafından, vizyonu barış olan ve bu uğurda cinayete kurban giden Başbakan Rabin’in olağanüstü yaşamını İsrail Devletinin de tarihine paralel yansımasının anlatmak için kuruldu. Aslında,  Yitshak Rabin'in yaşamı ve ölümü İsrail'in tarihidir.

Merkezin amacı İsrail halkının bu trajik cinayetten ders alabilmesi için aktif bir şekilde olayı anmak ve çeşitli aktivitelerle halkın farklı kültürleri arasında bir diyalog kurmak olarak belirlendi. Merkez aynı zamanda İsrail tarihini de anlatan bir müze ve araştırma merkezi. 1920 yılından başlayarak dünya ve buna paralel olarak İsrail tarihide yaşanan önemli olayları 200’e yakın belgesel film ve resim olarak sunuyor: 1949-67 Kuruluş yılları, 1967 Savaşı, İsrail’deki sosyal değişimler Rabin’in bu yıllardaki yaşamı ile 1992-95 dönemindeki misyonu ve lakabı: Barış savaşındaki asker (Soldier in the Army of Peace). Son olarak da 1995’te öldürülüşünün haberi yer alıyor.

Müze Rabin’in kişiliğini ve yaşamındaki önemli görevleri göz önüne sererken aynı zamanda dünyadaki önemli olaylar ve bu olaylara liderlik etmiş kişilikleri, başarılarını, yaşanan krizleri de poster ve filmlerle gelenlerin bilgisine sunuyor.

1 Mart 1922 tarihinde Yeruşalayim’de dünyaya gelen Rabin’e aile evinde edindiği değerler yaşamı boyunca ona rehberlik etmiş. 1937’de Kaduri Tarım Okulu bitirirken, ilkokul yıllarından kendini sabra (doğuştan İsrailli olan) ve sosyalist kibbutz yaşamına hazırlamış. Rabin askerlik kariyerinde genelkurmay başkanlığı rütbesine ulaştıktan sonra siyasete girdi ve 1968 yılında ABD’de İsrail Büyükelçiliği görevine atandı.

Rabin, 1973 yılında İsrail’e dönerek Golda Meir’in öncülüğündeki İşçi Partisinde onun yanında yer aldı. 1974-1977 yıllarında, İsrail doğumlu ilk başbakan seçilen Rabin, Uganda’daki ünlü Entebbe baskınında önemli kararların alınmasında sorumlulukları yüklenerek bu olaya imzasını atmış bir komutandır. Rabin, 1992 tekrar başbakan seçildi ve 1994 yılında Nobel Barış Ödülüne layık görüldü. Mütevazı bakışları ve gülümsemesi, elinden hiç düşürmediği sigarasıyla Ürdün ile imzalanan barış anlaşmasında, Kral Hüseyin’in de yer aldığı Amerika Kongresinde bulunanlara hitap ettiği cümleler, müzede koca harflerle yer alıyor.

 

Yitshak Rabin’in 26 Temmuz 1994 tarihinde Washington’da Amerikan Kongresine yaptığı konuşmadan: “Ben, Tümgeneral Yitshak Rabin, askeri kimlik numaram 30743, barış ordusunda bir askerim.”

4 Kasım 1995 Cumartesi akşamı, elim bir kurşuna kurban giden Rabin’in, “Şimdi Barış / Shalom Ahshav” sloganları ile toplanan kalabalık halkın gözleri önünde arabasına doğru yönelirken gerçekleşen cinayeti an ve an anlatan filmi müzenin hemen girişiminde yer alıyor.

Rabin Müzesi ve Araştırma Merkezinde öğrencilerle askerlere yönelik çeşitli eğitimler ve atölyeler de mevcut. Eğitimlerin kaynağında demokrasi ile yaşam, düşünceleri demokratik bir şekilde ifade edilmek, plüralisttik toplumda davranış ve sorumluluk alma işleniyor.

Rabin öldürüldüğünden beri ailenin hissettiği duygular torunları tarafından dile getirildi. Rabin’in cenazesinde yaptığı duygusal veda konuşmasıyla zihinlerden silinmeyen torunu Noa Ben Artzi Rothman, nefret ve provokasyona artık tahammülüm kalmadı diyerek geçtiğimiz ay Ehud Barak’ın kurduğu ‘Yisrael Democratit’ Partisine katıldı. Rabin’i anma töreninde aile adına konuşmasını yapan Noa, “Sevgili Saba (Dedem), seni ebediyete yolladığımızda gökyüzündeki meleklerin seni korumalarını ve güçlü olmanı temenni etmiştim. Senin şu an hâlâ iyi olduğunu düşünmek istiyoruz ama bizde hiçbir şey değişmiyor, hatta eskisinden çok daha vahim... Senin cinayete kurban gidişini biz ve sevenlerin büyük bir sarsıntı olarak yaşadık, keşke bu ülkedeki her vatandaş bunu böyle yaşayıp bu cinayeti bir suç olarak idrak edebilseydi” dedi.