Türk Yahudileri ve eczacılık

Türk Yahudilerinin yakinen ilgilendiği ve başarılı sonuçlar sunduğu mesleklerden biri de eczacılıktır.

Naim GÜLERYÜZ Kavram
11 Ekim 2017 Çarşamba

1 Mart 1867 tarihinde açılan Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye-i Şâhâne’nin  (Ecole İimpériale civile de Médecine) Eczacı Sınıfı 1870 yılında hizmete girmişti. Bu okulda öğretim üç yıl sürmekte ve mezunları sivil görevlerde hizmet görmekteydi. Okulun ilk mezunu, 1872 tarihli 1 numaralı diploma sahibi Yasef Moiz Efendi’ydi.

Hasköy Musevi Okulunda tamamladığı orta öğrenimini takiben kaydolduğu Eczacılık Okulu 1910 yılı mezunlarından İsrael Gabay’ı (1890-1973) daha önce tanıtmıştık (Şalom, 4 Mayıs 2016). Eczanesi 1922-1923 yılları arasında, yerli ilaç ve müstahzarat üretimi yetkisi olan üç kurumdan biri olan Gabay, Mart 1922’de, Devlet-i Osmaniye Eczacıları Cemiyeti Yönetim Kuruluna seçilmişti.

Bir diğer ünlü eczacımız da 1920 yılı mezunlarından Avram Albert Razon’dur (1900-1972). Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında Avram, o zamana kadar ithal edilen bazı farmasötik ürünlerin yerel olarak hazırlanabileceğini düşünerek eşinin  (Lili de Botton) kuzeni Salamon de Botton ile birlikte Maison Mazon ve Botton’u kurarak değişik ilaçlar üretmeye başladı. Sektörde piyasaya sürülen ilk ürünü Sodo-Gastrine veya Gastrosodin Granülü’dür.

Profesyonel bir iletişim platformu oluşturmak için bilimsel bir dergi gereğine inanan Mazon 1955 yılı Ocak ayında Sağlık Dünyası’nın ilk sayısını yayınladı. Üç ayda bir çıkan derginin yayını Nisan 1965’e kadar düzenli olarak sürdü.

İlk Eczacı Türk Yahudi kadını ise Nelli Ojalvo Bilen’dir. Lise eğitimini Nişantaşı Kız Lisesinde tamamlayan Nelli 1947 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Eczacı Okulundan mezun oldu. Bir süre, Pera Palas Oteli yakınında o zaman mevcut Limon Eczanesinde ve daha sonra Ağacami Eczanesinde mesleğini uygulayan Nelli 1951 yılında Kimya Sanayi öncülerinden Albert Bilen ile evlendi. Daha sonra eşinin isteği üzerine mesleğini terk ederek kendisini iki kızını büyütmeye vakfetti.