Murad Çobanoğlu
Gerek Kuzey Avrupa göçmeni Aşkenazlar, gerekse Batı Avrupa göçmeni Sefaradlar tarafından Selanik, bir Yahudi yerleşim alanı olarak 15. yüzyıldan sonra yeniden imar edildi. 18. yüzyıldan itibaren İstanbul'da Kamondo, Selanik'te Allatini Ailelerinin öncülük ettiği Alliance Israélite Universelle adlı eğitim kurumları kuruldu ve Yahudiler, seküler eğitime geçerek daha hızlı bir gelişme sağlamış oldular.