5-10 Haziran 1967: Altı Gün Savaşı’ndan 50 yıl sonra

Bugünkü İsrail-Arap siyasetini tarihte en çok belirleyen savaş olan Altı Gün Savaşı, 5-10 Haziran 1967 tarihleri arasında meydana gelmiş adından anlaşılacağı üzere sadece altı gün sürmüştü.

Dünya
5 Haziran 2017 Pazartesi

İsrail’de Altı Gün Savaşı, Arap dünyasında Haziran Savaşı olarak bilinen çatışma, Mısır, Suriye, Ürdün ve Irak orduları ile İsrail arasında yaşanmış ve altı gün içinde İsrail’in mutlak zaferi ile sonuçlanmıştı.

Zamanın Mısır lideri Cemal Abdül Nasır’ın Süveyş Kanalını İsrail gemilerine kapatacağını açıklaması ve Yahudi devletinin Ortadoğu’da yeri olmadığını belirtmesi ile 1967 Mayısında  gerilen ilişkiler haziranda sıcak çatışmaya dönüşmüştü.

İsrail sınırına Mısır ordusunun yığınak yapması  sonrası İsrail Hava Kuvvetleri, Mısır askeri havaalanlarına önleyici bir hava saldırısı düzenlemiş neredeyse bir gecede Mısır Hava Kuvvetlerini işlemez duruma getirmişti.

İsrail’in hava üstünlüğü ile başlayan savaş daha sonra karada büyük bir tank savaşı olarak devam etmiş, altı gün içinde İsrail, Mısır’dan Gazze ve Sina Yarımadasını, Ürdün’den  Batı Duvarı, Kudüs’ün doğusu ve Batı Şeria’yı, Suriye’den de  Golan Tepelerini almıştı.

Savaş sonunda toplam 264 bin kişiden oluşan İsrail ordusu 983 askerini kaybederken, toplam 547 bin kişiden oluşan Arap ordularından toplamda 23 bine yakın asker ölmüştü.  Başta Mısır ordusu olmak üzere Arap mekanize birliklerinden Sovyet yapısı yüzlerce tank ve 452 savaş uçağı imha edilmişti. İsrail tarafında da 400 tank ve 46 uçak kayıp verilmişti.

İsrail ordusunu, daha sonra  başbakan olacak ve Filistin Kurtuluş Örgütü lideri  Yaser Arafat’la barış anlaşması imzalayacak olan General Yitshak Rabin komuta ederken Arap ordularına Mısır Lideri Abdül Nasır komuta etmişti.

Altı Gün Savaşı Yahudiler açısından Kudüs’ün Doğusu ile Batısını birleştirerek Kutsal Mabedin bulunduğu Batı Duvarı topraklarını İsrail’e katarken, mutlak askeri başarı, Mısır ve Ürdün hariç Arap ülkelerinin o günden bu güne İsrail ile diplomatik ilişkiler kuramamasına neden olmuştu.

 

Ancak İsrail 1978’de Mısır’la barış yaparak Sina Yarımadasını iade etti. 2005’te de Gazze’den çekildi. Batı Şeria’da ise Filistin Yönetimine kısıtlı bir özerklik verilmesine rağmen, tam bir barış sağlanamadı.

Altı Gün Savaşı’nın 50. yıldönümü dolayısı ile İsrail’de çatışmalarda hayatını kaybedenler anılırken Tel Aviv’deki Yitshak Rabin Merkezinde savaş yıllarına ait belgelerin ve fotoğrafların  yer aldığı bir sergi açıldı.