LA BOZ DE TÜRKİYE - 2

Naim GÜLERYÜZ Kavram
10 Ağustos 2016 Çarşamba

İkinci Dünya Savaşı'nın trajik yılları süresince Türkiye’nin, hatta Balkanlar ve Ortadoğu’nun tek Yahudi-İspanyolcası yayını olarak La Boz de Türkiye’nin tarihsel bir işlevi vardır. Dehşet ve acı dolu o günlerde Diaspora’dan sağlayabildiği kadarı ile soykırım - Holokost konulu haberler, Nazi mezaliminden kaçabilmeyi başararak her tür yöntemle Filistin’e ulaşmaya gayret eden Yahudilere Türk Devleti’nin sergilediği yardımlarla ilgili bilgiler, İsrail Devleti’nin kuruluşu arifesinde ve sonrasında bu konuda haber ve yorumlar açısından bir belgesel kaynak oluşturan La Boz de Türkiye günümüzde, Washington Holocaust Memorial Museum dâhil değişik kurumların araştırma ve inceleme kaynaklarından biriydi.

La Boz de Türkiye’de üç lisana rastlanmaktaydı. Türkçe ilk bölümü, mümkün olduğu kadar aslına uygun ve saf olmasına özen gösterilen bir Yahudi-İspanyolcası ile cemaat, Diaspora ve toplum haberleri ve az da olsa Fransızca tarihi, ilmi veya edebi konular izlemekteydi. Zaman süreci içinde Fransızca yazılar azalmış, Türkçe yazıların oranı -özellikle yeni kuşak yazarların da katkılarıyla- belirgin bir şekilde artmıştı.

Albert Kohen’in etrafına topladığı güçlü yazı kadrosunda Avram Galante, avukat ve şair İbrahim Nom (Avram Naon), Abraham Elmaleh, Samuel Altabev, Jozef Niego, David Pardo, düzgün ve veciz Türkçesi ile Av. Daniel Behar ve Moiz Parali gibi saygın isimler bulunmakta, ayrıca, Marsel Şalom, Yakim Bahar, Berta Bensusen, Jak Beja ve gazete sahibinin oğlu Sami Kohen gibi genç imzalara da yer verilmekteydi.

La Boz de Türkiye 1946 yılında, yeni Basın Kanunu’nun ışığında gerekli izni aldıktan sonra 15 Ekim 1946 tarihli 167. sayısından itibaren ‘Siyasi, İlmi ve Edebi Dergi’ olarak yayınlanmaya başladı.

La Boz de Türkiye’nin ilk sayıları Babok Basımevinde, 24. sayısından itibaren de Cağaloğlu’nda Hüsnü Tabiat Basımevinde basıldı. İlk çıktığında 3 TL olan yıllık abone bedeli (sayısı 10 kuruş) 1942’de 4 TL, 1944’ de 5 TL’ye yükseltildi.

La Boz de Türkiye, Avram Kohen’in kısa bir hastalık döneminden sonra, 14 Haziran 1949 tarihinde vefatı üzerine yayınına son verdi. Derginin, maddi sıkıntılar sebebiyle yayınlanamadığı 15 Eylül 1942 (Sayı 82) ile 8 Mart 1943 (Sayı 83) arası dışında 10 yıllık ömrü 226 numaralı son sayısı ile 1 Haziran 1949 tarihinde sona erdi.