Omer nedir, neden ve nasıl sayılır?
Pesah'ın ikinci gecesinden başlayarak Omer'i saymak, Tora'da belirtilen mitsvalardandır. Şavuot'ta Tora'nın alınışına kadar devam eden bu 49 gün, kişinin kendini gün be gün geliştirdiği, ruhunu adım adım arındırdığı ve sonunda en saf haline ulaşarak ödülüne kavuştuğu süreci belirtir.
Bu yıl Omer, 15 Nisan Salı akşamından, 2 Haziran Pazartesi akşamına kadar sayılıyor.
Omer-37. Gün- 21 Mayıs Çarşamba akşamı ve Perşembe günü : Ayom şiva uşloşim yom laomer,şeem hamişa şavuot uşne yamim. Bugün Omer’in otuzyedinci günüdür ve bu, beş hafta ve iki gündür.
Omer-37. Gün- 21 Mayıs Çarşamba akşamı ve Perşembe günü : Yesod’un içinde Gevura***-Temel Kurma ve Bağ Kurmanın içindeki Disiplin ve Sınırlılık
Hareket Noktaları:
Tanrı ile-Bugün yemek yerken, normalde yemekten büyük bir keyif alacağımız bir parçayı tabakta bırakmak.
Başkaları ile- Bin yıl kadar önce Rabienu Gerşom, başkalarının mektuplarının okunmasını yasaklar. Bu şekilde, kişinin mahremiyetinin ne kadar önemli olduğunu vurgular.
Başkalarının özel hayatına saygı gösterdiğimizden emin olmak ve üstümüze vazife olmayan şeylere burnumuzu sokmamak.
Kendimiz ile- İnsanlar, normalin ne olduğunu görmek için etrafına bakar. Kişilerin yeme, içme, konuşma ve davranışları, çoğu zaman onların ait oldukları çevrenin etkisi sonucu şekillenir. Kendimiz için, neyin doğru neyin yanlış olduğuna karar vermek, nasıl biri olmak istediğimize karar vermek.
‘Gerçeğe’ dayalı yeni bir hayat tarzı benimsemek.
***Omer Sayarken Ruhumuzu Arındırma- “SEFIROS”- Rabbi Yaacov Haber & Rabbi David Sedley
OMER, ‘demet’, ‘ölçü birimi’, ‘yeni yılın arpa üründen Bet Amikdaş’a getirilmesi gereken unun miktarı’ gibi bir çok anlam içerir.
“Size vermekte olduğum Ülke’ye geleceğiniz ve hasadını toplayacağınız zaman hasadınızın ilk omerini, Koen’e getirmelisiniz” (Vayikra 23:10).
Bet Amikdaş zamanında Pesah’in ikinci gecesinin başlangıcında yeni ürün arpaların en iyilerinden bir ‘omer’ miktarı kesilip sunu olarak getirilir, ancak sunu getirildikten sonra ürünler biçilip yenilmeye başlanırdı. Bu sunudan sonra 49 gece sayılır ve 50. günde de buğdayın ilk hasadından elde edilen undan yapılan Şte Alehem-iki somun ekmek Bet Amikdaş’ta Tanrı’ya sunulurdu.
Bet Amikdaş yıkıldıktan sonra hahamlar, Bet Amikdaş’ın anısına her yıl Pesah ile Şavuot arası 49 gece boyunca Omer sayımına devam edilmesini öngörür.
Neden Sayılır?
49 gece boyunca Omer’in sayılması, Tora’nın “Taase-Yap” şeklindeki mitsvalarındandır.“...omeri getirdiğiniz günden itibaren kendiniz için yedi hafta sayın- (bu yedi hafta) tam olmalıdır. Yedinci haftanın (bitiminin) ertesi gününe-ellinci güne- kadar sayacaksınız”. Vayikra 23:15-16
Pesah’ın ikinci gecesi, bu yıl 15 Nisan Salı akşamından itibaren, 49 gece boyunca, her erkek Omer’i sayma yükümlülüğünü yerine getirir. Kadınların Omer sayma yükümlülüğü olmamakla birlikte arzu eden kadınlar Omer sayımını berahasız olarak yaparlar.
“Çok fazla zaman ayıramıyorum, ama ‘OMER’i sayma mitsvası’nı da yapmak istiyorum” durumunda en kısa yoldan Omer sayımı aşağıdaki şekilde yapılabilir?
*(Herkes)Vii noam Ad.Elo-enu alenu umaase yadenu konena alenu umaase yadenu koneneu.
*(Erkekler) Baruh Ata Ad. Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav Vetsivau al Sefirat Aomer.
*(Herkes) Bu gün Omer’in ... günüdür.
*Sadece o gün Omer’in kaçıncı gün olduğunu söyleyince bile o günkü Omer’i saymış kabul edilir ve ertesi gün berahalı olarak saymaya devam edilebilir.
Pesah'ın ikinci akşamından Şavuot'a kadar olan 49 günlük dönem tam olarak nedir?
Tanrı, Sina Dağı’nda yanan bir çalılığın içinden Moşe’ye seslendiğinde şöyle der: “Halkı Mısır’dan çıkardığın zaman, bu dağ üzerinde Tanrı’ya ibadet edeceksiniz.”(Şemot:3:12)
Yahudi bilgeleri, Kurtuluş sürecinin, sadece Yahudiler’in acılar ve zorluklar içinde esir olarak yaşadıkları Mısır’dan çıkmalarıyla tamamlanmadığına dikkat çeker. Pesah ve Mısır’dan çıkış, aslında 49 günün sonunda Şavuot’ta Yahudiler’in Tora’yı almasına ve özgür bireyler olarak, kendi seçimleriyle Tanrı’nın Halkı olmalarına giden yolu başlatır1.
Kölelerin kime hizmet edeceklerini seçme özgürlüğü yoktur. İsrailoğulları, Mısır ve Paro esaretinden, dereh hateva-doğa kanunlarının ötesinde bariz mucizelerle, Tanrı’nın Eli ile kurtulur. Böylelikle ‘fiziksel’ özgürlüklerine kavuşan Yahudiler, çölde geçirdikleri 49 günün her birinde kendilerini manevi yönden arındırıp, geliştirir, benzersiz bir değişim göstererek bu dönemin sonunda Mısır’da özümsedikleri putperestlik ve ahlaksızlık esaretinden de kurtulur. Böylece, Şavuot’ta özgür bireyler olarak, kendi istekleri ile “Tanrı’nın konuştuğu her şeyi yapacağız ve dinleyeceğiz2” deyip Tanrı’ya hizmet etmeyi seçip, Tora’yı uygulamak üzere aldıklarında, artık tam bir ‘manevi’ özgürlüğe kavuşurlar.
Bu şekilde Pesah ve Şavuot birbirinden bağımsız iki ayrı bayram olarak değil, aralarında 49 Hol amoed3 günü olan tek bir bayram olarak görülebilir4.
OMER sayımı, Pesah’ın ikinci gecesinden Şavuot’a kadar 49 günü tek tek saymak, ruhu nasıl geliştirir?
Kabalist bilgeler, ruhu geliştirme yolunda, bu yedi haftanın her birinde atalarımız, Yahudi ulusunun ‘Yedi Çoban’ını örnek alarak her hafta o haftanın kavramı üzerine çalışmamızı, karakterimizin o yönünü geliştirmemizi tavsiye eder.
1. Hafta- Avraam- Hesed - Sevecenlik
2. Hafta Yitshak- Gevura - Adalet ve disiplin
3. Hafta Yaakov- Tiferet- Ahenk ve merhamet
4. Hafta Moşe- Netsah- Dayanıklılık
5. Hafta Aaron- Hod- Tevazu
6. Hafta Yosef- Yesod- Bağlar
7. Hafta David- Malhut- Egemenlik ve liderlik
Yedi haftanın her birinde ele alınan her bir özellik, aslında ancak diğer altısı ile birlikte olduğunda anlam kazanır. Örneğin, ilk haftada, Chesed-Sevecenlik; içinde Gevura-Disiplin olmazsa bir işe yaramaz. Örneğin, bir ebeveyn çocuklarını disiplin olmadan severse onları aşırı şekilde şımartır, onlar için doğru olanı yaptırmakta zorlanılır. Her yedi özellik, içinde diğer altısını barındırır. Bu yüzden, her hafta ele alındığında, diğer altı özellik ile birlikte düşünülür. Örneğin; 1.hafta: Chesed-Sevecenlik; ilk günü ‘Sevecenliğin içindeki sevecenlik’, ikinci gün ‘Sevecenliğin içindeki disiplin’, üçüncü gün ‘Sevecenliğin içindeki ahenk’, dördüncü gün ‘Sevecenliğin içindeki dayanıklılık’, beşinci gün ‘Sevecenliğin içindeki tevazu’, altıncı gün ‘Sevecenliğin içindeki bağlar’, yedinci gün ‘Sevecenliğin içindeki egemenlik’. 2.Hafta: Gevura-Disiplin; ikinci haftanın ilk günü ‘Disiplinin içindeki sevecenlik’, ikinci günü ‘Disiplinin içindeki disiplin’, üçüncü günü ‘Disiplinin içindeki Ahenk’ vb ilişkileri üzerine düşünülür ve karakterimizin o yönünü geliştirmeye çalışırız. Her hafta yedi özelliğin o haftanın ana konusu olan özellikle kombinasyonu ile kırk dokuz günün sonunda kırk dokuz kombinasyonu ele almış oluruz.
OMER Sayımı
1) Afle hasadeha moşia hosim mimitkomemim bimineha. Orera et gevurateha ulha lişuata lanu. Amen hen yei ratson.Vaeevor alayih vaereh metboseset bedamayih. Vaomar lah bedamayih hayi. Vaomar lah bedamayih hayi.
Barehi nafşi et Ad., Ad.Elo-ay gadalta meod od veadar lavaşta ote or kasamla note şamayim kayeriya.
*2) Vii noam Ad. Elo-enu alenu umaase yadenu konena alenu umaase yadenu koneneu.
*3) Omer Berahası: Baruh Ata Ad. Elo-enu Meleh Aolam, aşer kideşanu bemitsvotav vetsivanu al sefirat aomer.
*4) O güne düşen sayım duası...( Yukarıda yeşil araka planlı yazı..)
5) Arahman U yahazir avodat Bet Amikdaş limkoma bimera veyamenu. Amen.
6) Lamnatseah binginot mizmor şir: Elo-im yehonenu vivarehenu, yaer panav itanu Sela. Ladaat baarets darkeha behol goyim yeşuateha. Yoduha amim Elo-im,yoduha amim kulam. Yismehu viranenu leumim ki tişpot amim mişor ulumim baarets tanhem sela. Yoduha amim Elo-im yoduha amim kullam. Erets natena yevula yevarehenu Elo-im Elo-enu. Yevarehenu Elo-im veyireu oto kol afse arets.
7) Ana Bekoah gedulat yemineha,tatir tserura.
Kabel rinat ameha,sagevenu,taarenu nora.
Na gibor doreşe yihudeha kevavat şomrem.
Barehem taarem rahame tsidkateha tamid gomlem.
Hasin kadoş berov tuveha nael adateha.
Yahid gee leameha pene zohere keduşateha.
Şavatenu kabel uşma tsaakatenu yodea taalumot.
Alçak sesle:
Baruh Şem kevod malhuto leolam vaed.
* Kısa yoldan saymak isteyenler 2.-3. ve 4. dualarla da mitsvayı yerine getirmiş sayılır.
Omer dualarının Türkçe anlamları:
1) Afle hasadeha...
Kutsal T-anrı’nın Ad’ına ve tüm İsrailoğulları’nın adına, T-anrı’mız Ad.’ın Kutsal Tora’sında bize verdiği Omer’i sayma emrini yerine getirmeye hazırız. Böylece beni yaratan T-anrı’nın İsteğini yerine getirmeyi ve onu memnun etmeyi umuyorum.
2) Vii noam....
T-anrı’mız Ad.’ın İyiliği üzerimizde olsun ve T-anrı’m, emeğimizi başarıya ulaştır, evet yaptığımız işi başarıya ulaştır.
3) Omer Berahası...
T.anrı’mız, Evrenin Kralı, emirleriyle bizi kutsayan ve bize Omer’i saymamızı emreden.
4) O güne düşen OMER berahası: Bugün OMER'in .. günüdür.
5) Arahman....
Bağışlayıcı T-anrı, Bet Amikdaş’taki hizmetin pek yakında günümüzde yeniden yerinde başlamasını sağlasın.
6) Lamnatseah ...
Şef müzisyene: Enstrümantal müzik ile bir mezmur, bir şarkı. Ad. bize yardım etsin ve bizi kutsasın. Yüzü bizi aydınlatsın. Sela. Böylece, dünya Senin yolunu ve uluslar, Kurtarışını bilsinler. İnsanlar, Sana teşekkür edecek T-anrı’m,tüm insanlar Sana teşekkür edecek. Halkları adaletle yargıladığında ve yeryüzündeki ulusları yönlendirdiğinde uluslar sevinecek ve şarkı söyleyecek. Sela. İnsanlar Sana teşekkür edecek T-anrı’m, tüm insanlar Sana teşekkür edecek. Toprak, ürünlerini vermiş olacak, T-anrı, T-anrı’mız bizi kutsamış olacak. T-anrı bizi kutsayacak ve herkes O’ndan korkacak.
7) Ana Bekoah...
Lütfen, büyük sağ kolunun gücüyle, mahkumları kurtar.
Halkının duasını kabul et, bize güç ver, bizi (günahlardan) arındır
Büyük T-anrı’m.
Lütfen Kudretli T-anrı’m Senin Birliğini tanıyanları gözbebeğin gibi koru.
Onları kutsa, (günahlardan) arındır, onlara iyilik göster, onlara acı, adaletinle her zaman ödüllendir.
Kutsal güçlü T-anrı’m tükenmez iyiliğinle cemaatini yönlendir.
Tek T-anrı’m, Yüce T-anrı’m, kutsallığının bilincinde olan halkına dön.
Bizim gizli düşüncelerimizi bilen T-anrı’m, dualarımızı kabul et ve yakarışlarımızı işit.
Alçak sesle:
Görkemli Krallığı’nın Adı sonsuza dek kutsal olsun.
*1-Sefer Ahinuh, circa 1300
*2- Şemot 24:7
*3-Hol Amoed- Pesah, Sukot gibi bayramların Yom Tov olmayan ara günleri
*4- Nachmanides’in (Ramban) Vayikra 23:36 yorumu
Önemli Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilen bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amacıyla El Gid Para El Pratikante (Gözlem), Şaloş Regalim (Gözlem), Vayikra (Gözlem), Siddur kol Yaakov (Gözlem) kitaplarından ve Haftanın Peraşası grubunun Omer broşüründen derlenerek hazırlanmıştır. Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için Özel Günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.
