Hamursuz Bayramı kutlanıyor

Pesah’ta Tanrı’nın, Yahudileri Mısır topraklarında 210 yıl süren esaretlerinden kurtarıp, özgürlüğe kavuşturması kutlanır.

 “Ben seni Mısır Ülkesi’nden-köle evinden- çıkarmış olan Tanrın Aşem’im.” (Şemot 20:2) (Devarim 5:6) 10 Emir’in ilki olacak kadar önemli olan bu Kurtuluş, Yahudi varoluşunu ve yaşamının amacını o denli etkiler ki, Mısır’dan Çıkış sadece Pesah’ın sekiz günü boyunca değil, Şavuot, Sukot, Roş Aşana, Kipur, ayrıca her hafta Şabat Kiduşu’nda ve Yahudi yaşamının her gününde tefilin ve tsitsit takarken ve Şema okurken, sürekli olarak hatırda tutulur.

Pesah’ın gereklerini, Tanrı Moşe’ye Mısır’dan Çıkış’tan iki hafta önce anlatır. Bunlar, Roş Hodeş Nisan’dan önceki Şabat -Şabat Ahodeş’te okuduğumuz mitsvalar ile birlikte açıklanır. Bu mitsvalar, Yahudi halkına verilen ilk mitsva olan Roş Hodeş-Yeni Ay konsepti ile bir Yahudi takvimi oluşturulması,  Nisan ayının ‘ayların başı’ olarak kabul edilmesi, halen Mısır’dayken Pesah kurbanı getirilmesi, Pesah kurbanının matsa ve acı otlar ile yenmesi ve yedi gün boyunca mayalı gıdalar tüketmekten kaçınılmasıdır.

PESAH’TAN ÖNCE NE YAPILIR?

Pesah boyunca yenilecek Kaşer Lepesah ürünlerin alınması.

Türkiye’de Hahambaşılık denetiminde, Pesah süresince yenmesi uygun olan yiyecek maddelerinin üzerinde “Kaşer Lepesah” ibaresi bulunur ve Hahambaşılığın onayı olan yerlerde satılır. Kaşer (dini kurallara göre yemeye uygun) ve Kaşer LePesah (dini kurallara göre Pesah süresince yemeye uygun) farklı kavramlardır. Pesah boyunca sadece Kaşer LePesah ürünler tüketilir.Kaşer LePesah ürünlerin nereden temin edileceği,  hahamlardan ve/veya www.denetgida.com.tr ve/veya 0212-2780011'den öğrenilebilir. Bayram süresince gereken ve önceden alınan matsa, matsa unu, peynir, şarap vb gibi yiyeceklerin alınıp, hamets ile temas etmeyeceği bir yerde saklanması gerekir.

Pesah boyunca evlerimizde, işyerlerimizde, arabamızda bir ‘hamets’ kırıntısı bile kalmamalıdır. Hamets nedir?

Beş tahıl (buğday, arpa, yulaf, çavdar ve kusmin) veya bu tahıllardan üretilen un vb gibi maddeler su ile temas edip 18 dakika hareketsiz kalıp fırına verilmediklerinde hamets olur.

Pesah’tan önce, evlerin, işyeri ve arabaların titizlikle temizlenerek her türlü hametsten arındırılması gerekir.

Sadece Pesah’ta kullanılan ayrı mutfak takımları yoksa mutfak eşyaları nasıl Pesah’a uygun şekle getirilebilir?

Mevcut kap kacağın, çeşitli yöntemlerle Pesah için hazırlanması gerekir.

Metal ve tahta kaplar ‘sıfırlanabilir’.

Sıfırlama işlemi, ızgara, şiş, vb için Libun- ateşte kor hale gelene kadar tutarak yapılır.

Çatal, kaşık, tencere vb, Agala (büyük bir demir parçasını ateşte kor hale getirip, daha sonra tencerede kaynayan suya atarak ve istenen kapları bu suyun içine atarak) sıfırlanır.

 Sıfırlanamayanlar- Plastik, seramik, melamin, yağsız olarak kullanılan teflon, toprak kaplar hiçbir şekilde ‘sıfırlanamaz’, bayram için yenilerinin alınması gerekir.

Cam, içine konan yemeklerin özelliklerini barındırmadığı için, iyice yıkandıktan sonra kullanılabilir. Buzdolabı, iyice temizlendikten sonra kullanılabilir.

Bulaşık makinesi, içi iyice temizlendikten sonra boş olarak deterjan ile kaynar su programında çalıştırıldıktan sonra kullanılabilir.

Fırın, iyice temizlendikten sonra 24 saat hiç kullanılmadan bekletilir, daha sonra boş olarak yüksek ateşte yakılarak bir saat bekletilir, ondan sonra kullanılabilir.

Mikrodalga fırın da iyice temizlendikten sonra,  su dolu bir bardak konulup çalıştırıldıktan sonra Pesah’ta kullanılabilir.

 Pesah için uygun duruma getirilen mutfak kap kacakları, Pesah’a kadar hamets ile temas etmeyecek bir yerde saklanır. Buzdolabı, makineler, fırın vb Kaşer Lepesah-Pesah’ta kullanmaya uygun hale getirildikten sonra artık hamets için kullanılmaz.

Pesah’ta çok fakir bir insanın bile yerine getirmesi gereken matsa yeme mitsvası vardır. İhtiyaçlı kişilerin matsa alabilmeleri için- Maot Hitim-Buğday parası nasıl ulaştırılabilir?

Herkesin bayram sırasında matsa ve yeterli yiyeceğinin olmasını sağlamak için, her miktar Maot Hitim bağışı için Rabilere ve /veya sinagoglara danışılır. 

Pesah boyunca hamets yemek, evimizde bulundurmak, bunlardan fayda sağlamak, hatta iyeliğimizde bulundurmak bile yasaktır. Pesah’a kadar tüketemeyeceğimiz hametsi ziyan etmemek için ne yapılabilir?

Bu tarz erzak maddeleri, Pesah boyunca saklanmak üzere bir kutuya konularak evden ayrı bir yerde muhafaza edilir. Bu maddelerin iyeliği, Rabanut aracılığıyla Yahudi olmayanların mülkiyetine geçirilir, onlara ‘satılır’. Bu konuda bilgi almak için cemaat Rabilerine başvurmak gerekir. (Sadece bir kâğıt fakslayarak veya mail atarak yapılan bu basit işlemin devamı, Rabiler tarafından yerine getirilmektedir.)

Not: Seder ve Pesah hazırlıklarıyla ilgili tüm detaylar, Gözlem Kitap’ın 'Pesah Agadası'nda mevcuttur. (www.gozlemkitap.com)