Pesah 2012 - 5772 Takvimi

Nazlı DOENYAS Kavram
4 Nisan 2012 Çarşamba

5 NİSAN Perşembe Akşamı

Bedikat Hamets-Hamets kontrolü. Evdeki hametsin aranıp bulunması. Aramaya başlamadan önce beraha söylenir. “Baruh Ata Ad.Eloenu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitzvotav Vetsivanu Al Biur Hamets-Bizleri emirleriyle kutsayan ve bizlere hametsi yakma konusunda emir veren evrenin kralı, Sen, Tanrı’mız mübareksin.”

Arama bittikten sonra da evde kalmış olan ve gözden kaçan hamets için onların iptali duası üç kez söylenir. “Kal Hamira Vahamia Deika Birşuti, Dela Hazite Udla Biarte Udla Yadana Le, Livtil,Veleeve Keafra Deara-Sınırlarım içinde olup, görmediğim,yakmadığım ve varlığını bilmediğim her hamets ve mayalı madde iptal olsun ve toprağın tozu gibi (değersiz) sayılsın”. Bu bölüm, Türkçe olarak da söylenebilir.

6 NİSAN Cuma

*Taanit Behorot- Siyum Masehet-Ailenin ilk doğan çocuğu erkekse (Behor), bugün oruç tutar, oruç akşam Pesah kiduşu ile kesilir. Berit Mila (sünnet) sonrası verilen yemekgibi, herhangi bir mitzva (dinin gerekleri) için yapılan yemekle bu oruç bozulabilir. Aynı şekilde o günkü Tefila (sabah duası) sonrası, Siyum Masehet’i(Talmud’un bir bölümünün okunmasının tamamlanması)takiben, Seudat Mitzvah  (Mitzva Ziyafeti) öğünüyle, okumanın tamamlanmasıkutlanır. Buna şahit olan behorlar, bu öğünü yedikleri zaman bütün gün oruç tutma zorunlulukları kalkar. Halk arasında YANLIŞ bilinen bir inanış, anne veya babanın bu törene katılıp o Seuda’dan bir parça eve getirip behor’a yedirmesidir. Bu şekilde behorun orucu kesilmez. Behorların Siyum’a şahsen katılmaları gerekir.

*09.45-Biur Hamets-En son hamets yakma saati ve en son hamets yeme saati. En geç bu saate kadar evvelki gece bulunmuş olan son hamets parçaları yakılır. Evde gözden kaçmış olan hamets için iptal duası okunur: “Kal Hamira Vahamia Deika Birşuti Biarte,Dehazite Udla Hazite,Deviarte Udla Biarte, Livtil, Veleeve Efker Keafra Deara- Sınırlarım içinde olup, gördüğüm ve görmediğim,yaktığım ve yakmadığım ve varlığını bilmediğim her Hamets ve mayalı madde iptal olsun ve toprağın tozu gibi sahipsiz sayılsın.”

Sabah 09.45’den itibaren, artık ne ekmek, ne de matza yenebilir. İstenirse, matzadan ve matza unundan yapılmış mamuller, biumelos, börek, köfte, Pesah keki ve benzeri yemekler yenebilir.

*Akşam duası sırasında Tanrı’ya şükran methiyeleri olan Allel duasıligmor-tam olarak okunur.(Allel hiçbir zaman akşam dualarında okunmaz, sadece Pesah akşamı okunur.)

*Bayram mumları güneş batmadan önce yakılır. “Baruh Ata Ad. Eloenu Meleh Aolam  Aşer Kideşanu Bemitzvotav Vetsivanu Leadlik Ner Şel Şabat veşel Yom Tov-Bizlere Şabat ve Yomtov mumlarının yakılması emrini veren evrenin efendisi Tanrı’mız, sen mübareksin.”

*Akşam birçok mitzva içeren 14 bölümlü geleneksel Pesah Sederi yapılır.

*Afikoman ilk gece en geç gece yarısına kadar yenilmiş olmalıdır.

*Pesah’ın ilk akşamı ‘lel shimurim-gözetim gecesi-korunmalı gece’dir. “Bu, Tanrı için (Bene Yisrael’i) Mısır ülkesinden çıkarma konusundaki gözetim gecesidir. Tanrı’nın gecesi budur ve tüm Bene Yisrael için nesilleri boyunca gözetim (temasını içerecektir)”.(Şemot 12:42)Tanrı, bayramın gereklerini yerine getirmiş hiçbir Yahudi’ye, bu gece olumsuz hiçbir şey olmasına izin vermeyecektir.

7 NİSAN Cumartesi-YOM TOV

Pesah Bayramı’nın ilk iki ve son iki günü, İsrail dışında Yom Tov (İyi Günler-Bayram Günleri) olarak kutlanır. 7-8 Nisan ile 13-14 Nisan günleri Yom Tov’dur. İsrail içinde ise sadece ilk gün ve son gün Yom Tov’dur. Şabat’a gelmeyen Yom Tov günlerinde Şabat’ta olduğu gibi çalışılmaz, elektrikli aletler kullanılmaz, yazı yazılmaz. Şabat’tan farklı olarak, bir şeyler taşınabilir ve yanan bir ateşin alevinden faydalanılabilir. Yemekler daha özenle, bir ziyafet havasında hazırlanır, bayram giysileri giyilir ve yemeklerde Kiduş okunur.

*Sabah duasında ligmor-tam Allel okunur.

*Morid Atal-Sabah duasında Musaf Amidasından başlayarak, artık “Maşiv aruahumorid ageşem-Rüzgar estirir ve yağmur yağdırırsın” kısmının yerine “Morid atal-Çiyin düşmesini sağlarsın” bölümü söylenir

*Şabat bitiminde Avdala yapılmaz. Çünkü kutsal bir günden başka bir kutsal güne geçilir.

*Akşam, birçok mitzva içeren 14 bölümlü Pesah Sederi yapılır.

*Afikoman’ın gece yarısına kadar yenmesi şartı yoktur. Sabaha kadar yenebilir.

*Akşam-Sefirat Ha-Omer-Omer sayımına başlanması- Bayramın ikinci gecesinden itibaren 49 gece boyunca Omer sayılır. 49 gecenin sonu, ellinci gün, Şavuot Bayramıdır.

8 NİSAN Pazar-YOM TOV

*Sabah duasında ligmor-tam Allel okunur.

*Avdala-Gün batımında, Yom Tov günlerini Hol Amoed’den (bayramın ara günleri) ayırmak için sadece şarapla Avdala yapılır (Şabat olmadığı için mum ve güzel kokulu baharatlar kullanılmaz).

    9 NİSAN Pazartesi–

12 NİSAN Perşembe

Hol Amoed-Medyanos-Bayramın ara günleri

*Sabah duaları sırasında tefilin takılmaz.

*Tanrı’ya şükran methiyeleri Allel; Pesah’ın ara günlerinde Likro-yarım olarak söylenir.

* 12 Nisan Perşembe güneş batmadan normal ateşle, güneş battıktan sonra, yanan bir ateşten faydalanarak Yom Tov mumları yakılır. (Baruh Ata Ad.Eloenu Meleh Aolam şer Kideşanu Bemitzvotav Vetsivanu Leadlik Ner Şel  Yom Tov-Bizlere  Yomtov mumlarının yakılması emrini veren Evren’in Efendisi Tanrı’mız Sen Mübareksin)

13 NİSAN Cuma-YOM TOV

Şevii Şel Pesah-Pesah’ın yedinci günü

*Pesah’ın yedinci günü,Keriat Yam Suf-Kızıldeniz’in yarılıp Yahudilere geçit verdiği günolarak kabul edilir. Kızıldeniz, Yahudiler geçtikten sonra, onları yakalayıp esaret hayatına geri döndürmek için peşlerinden gelen Mısırlıların üzerine kapanır; Firavun hariç bütün Mısır ordusu Kızıl Deniz’de boğulur. Düşmanlarımız olsa bile, Tanrı’nın yaratmış olduğu bu kişilerin ölümü sebebiyle sevinmeyiz ve bu gün tam değil, yarım Allel söyleriz.

*Gün batmadan (CumaYom Tov olduğu için) yanan bir ateşten faydalanarak Şabat mumları yakılır. “Baruh Ata Ad.Eloenu Meleh Aolam şer Kideşanu Bemitzvotav Vetsivanu Leadlik Ner Şel  Şabat-Bizlere Şabat mumlarının yakılması emrini veren evrenin efendisi Tanrı’mız, sen mübareksin.”

Yemekte Kiduş’tan sonra Hamotsi duası iki matza ile söylenir.

14 NİSAN Cumartesi-YOM TOV

Şemini Şel Pesah-Pesah’ın sekizinci günü

*Sabah duasında yarım Allel söylenir.

*Avdala-Yıldızlar çıktıktan sonra Avdala, Şabat olduğu için şarap (Kaşer Lepesah), mum ve güzel kokulu baharatlarla yapılır.

Avdala töreni, bu yılki Pesah Bayramı’nın sona erdiğini simgeler. Avdala’dan sonra, satmış olduğumuz hametslerin geri alınabilmesi için, hamets yemeden bir saat beklemek yerinde olur.

15 NİSAN Pazar

Bayramın ertesi günü Isru Hag (Isru: bağlamak; hag: bayram)

Isru Hag,Yeruşalayim’i ziyarete gidilen Pesah-Şavuot-Sukot bayramlarının bittiği günün ertesi günüdür.

Bayramdan sonraki gün, bayramdan kalan ışıltıyı taşır ve bu şekilde bayrama bağlanır. “İplerle bağlayın bayram korbanını” (Mezmurlar 118:27).

Bayramın uzantısı olarak kabul edilen bugünde oruç tutulmaz.

Talmud bilgelerine göre, bayrama, yemek yiyip içerek gün ekleyen kişiler, sanki bir sunak inşa edip, üzerinde bir kurban sunmuş gibi kabul edilirler.

Ben Ish Chai, bunun ardındaki mantığı soranlara, Rabi İsaac Luria’nın bir öğretisini anlatır. Buna göre, bayramdan sonraki günü, bayrama bağlamamızın sebebi, bayramdan kalan ışıktan faydalanmak, bayramın kutsallığını bir nebze olsun uzatabilmek arzusudur.

Önemli Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilen bilgiler okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amacıyla Every Person’s Guide to Passover, Şemot (Gözlem),Pesah Agadası (Gözlem), El Gid Para El Pratikante (Gözlem), From Bondage to Freedom,Tevrat kitaplarından ve www.chabad.com, www.jewishvirtuallibrary.org, www.torah.org, www.torahtots.com, www.aish.com sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır.Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için Özel Günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.