Mısır’dan çıkıştan bir yıl sonra, Tanrı, Moşe Peygamber’e seslenerek, İsrailoğulları’nın, yılın ilk ayı olan Nisan ayının 14’ünde Pesah Kurbanı getirmelerini istedi. Fakat bir grup Yahudi, 14 Nisan tarihinde ‘tame’ durumları yüzünden bu kurbanı getiremiyorlardı. Bu mitzvadan mahrum kalmak istemeyen bu kişiler için Moşe Peygamber Tanrı ile konuştu. Tanrı, onlara bu mitzvayı yerine getirebilmeleri için ikinci bir fırsat verdi. İkinci fırsat günü, Pesah’tan tam bir ay sonra, 14 İyar (bu yıl 18 Mayıs Çarşamba) günüdür.
PESAH KORBANI
Tanrı, Yahudiler’i Mısır’dan çıkarırken, Paro ve halkının başına gelen son felaket, behorların (ilk doğan erkek çocuk) ölümüydü. Yahudiler ise, Tanrı’nın emriyle, 14 Nisan günü Korban Pesah-Pesah Kurbanı yaparak bu felaketten zarar görmemişlerdi. Mısır’dan çıkıştan bir yıl sonra Tanrı, Moşe Peygamber’e seslenerek, İsrailoğulları’nın yılın ilk ayı olan Nisan ayının 14’ünde Pesah Kurbanı’nı, tam olarak o günde Bet-Amikdaş’a getirmelerini söyledi. “(Bene Yisrael’in) Mısır’dan çıkışının ikinci yılında, ilk ayda Tanrı Moşe’ye Sina çölünde konuşarak(şöyle) dedi: Bene Yisrael Pesah-korbanını zamanında yapsınlar. Onu bu ayın on dördüncü gününde öğleden sonra, vaktinde yapın”(IV. Kitap-Bamidbar 9:1-3)
Fakat bir grup Yahudi, 14 Nisan tarihinde ölüyle temas yüzünden ‘tame-saf olmama’ durumundan dolayı bu kurbanı getiremiyorlardı. Bunun üzüntüsü ile Moşe Peygamber’e giderek, Tanrı’nın Korban Pesah emrini yerine getirmek istediklerini, fakat onların ellerinde olmayan sebeplerden dolayı bunu yapamayacaklarını, ama bu sevaptan mahrum kalmak da istemediklerini dile getirdiler. Moşe Peygamber bu isteklerini Tanrı’ya iletti. Tanrı, ‘tame’ oldukları veya Bet-Amikdaş’a ulaşamayacak kadar uzakta olduklarından dolayı sunuyu gününde gerçekleştiremeyenlere ikinci bir şans vererek, Pesah Korbanı’nı ikinci ay- 14 İyar’da getirebileceklerini söyledi. “Sizden ya da (sonraki tüm) nesillerinizden herhangi bir kişi ölü nedeniyle tame ise veya uzak yoldaysa; Tanrı adına Pesah-korbanını (şu şekilde) yapacaktır: (Böyle kişiler, bu korbanı),ikinci ayda on dördüncü günde öğleden sonra yapacaklar, onu matsa ve acı otlarla yiyeceklerdir” (Bamidbar-9:10-11)l
14 NİSAN’DA KORBAN GETİREMEYENLER KİMLERDİ
Pesah Korbanı, kaderimizin ve her şeyin, Tanrı’nın elinde olduğuna dair inancı temsil eder. Tanrı’nın emri ile Pesah Korbanı’nın Kutsal Tapınak’a getirilip sunakta kurban edilmesi gereken gün, 14 Nisan’dı. Akşam da, bu korban yenilecek, bu şekilde Tanrı’ya olan inanç yinelenecekti.
Bu korbanı Mişkan’a (çöldeki geçici Tapınak) getirebilmek ve korban edebilmek, ayrıca akşam onun etini yiyebilmek için, ritüel olarak ‘temiz, arınmış’ durumda olmak gerekiyordu.14 Nisan’da ölüyle temas edip ‘tame’ durumda olanlar, bu mitzvayı o gün, yerine getiremediler. Bu kişilerin, kimler olduklarına dair farklı açıklamalar vardır:
1-Bunlar, Yosef’in vasiyeti üzerine, Yosef’in naaşını taşımakla görevli kişilerdi.
2-Bunlar, birkaç gün önce Nadav ve Aviu’nun cesetlerini tapınaktan çıkaran Mişael ve Eltsafan’dı.
3-Bunlar, önceki hafta yakınlarının cenazelerine katılmış olan sıradan kişilerdi.
4-Bunlar, yolda buldukları sahipsiz cesede sahip çıkıp ‘meit mitzvah-gömme mitzvası’, ölüye saygı-yapan kişilerdi.
Bu kişilerin tame olmalarının sebebi, bir mitzvayı yerine getirmeleriydi. Bir mitzva yapmak, kişiyi başka bir mitzvayı yerine getirmekten mahrum bırakmamalıydı. Tam tersine, yapılan bir mitzvanın, başka bir mitzvayı da beraberinde getirmesi gerekir.
Bu kişilerin tame olmayı kendilerinin seçmemiş olması, sadece yerine getirmeleri gereken yükümlülüklerinin bir sonucu olmasıydı. Bu yüzden, başka bir mitzva yapmaktan mahrum kalmak istemediler. Onların mitzva yapma konusundaki bu heves ve şevkleri sayesinde Tanrı, normal komuta zincirini (Tanrı-Moşe-İsrailoğulları) değiştirdi. Ve böylece Tanrı, hak yolunda gitmekte azimli olan kişilere ikinci bir şans vermek için Tora’ya yeni bir Mitzva(emir)ekledi.
PESAH RİŞON (1. PESAH) İLE PESAH ŞENİ (2. PESAH)
—Birincisi, İsrail’de 7, İsrail dışında 8 gün kutlanan bir bayramdır. İkincisi, Bet-Amikdaş zamanında bayram olarak kutlanmasına rağmen, günümüzde 14 İyar’da yapılan bir kutlama yok.
—Birincisinde evde hamets (Pesah süresince yenmesi ve sahip olunması yasak olan yiyecekler) bulundurmak yasaktır. İkincisinde ise böyle bir yasak yoktur. Sadece Korban Pesah yenileceği zaman hamets ile değil, matza ile yenilir.
—Birincisinde her gün Allel duası okunur, ikincisinde okunmaz.
—İkisinde de Korban Pesah, kurallarına göre pişirilip yenir.
—İkisinde de korban, Matza ve Maror(acı otlar) ile yenir.
—İkisinde de Tahanunim (Tanrı’dan af dilemek için yapılan yakarış duaları) yapılmaz.
Pesah Şeni, Bet-Amikdaş zamanında matza ile birlikte yenen Korban Pesah’ı hatırlamak amacıyla, Pesah’tan artmış olan matzalar yenir.
PESAH ŞENİ’NİN ANLATMAK İSTEDİKLERİ
Pesah Şeni’nin anlatmak istediği en önemli öğreti; kişi ne kadar dibe vurmuş olursa olsun, “teşuva-Tanrı’ya dönüş” için hiçbir zaman geç değildir. Teşuva geçmişte yapılan bir hatanın düzeltilmesi veya silinmesi değildir. Teşuva geçmişin değiştirilmesidir. Geriye, hatanın yapıldığı ana dönüp, olaylara bakış açısını ve anlamını öyle bir şekilde değiştirmektir ki, sonunda varılan nokta, o hata eğer işlenmemiş olsaydı varılacak olan noktadan kat kat daha ileri bir yere gelir.
“Herkes (spiritüel olarak) Mısır’daki esaretten kurtuldu. Kendilerini günbegün geliştirip Tora’yı alma yolunda adım adım ilerliyorlar, ben daha spiritüel yolculuğuma başlamadım bile” şeklinde düşünüp umutsuzluğa kapılmamak gerekir. Herkes çaba göstererek büyük bir atak yapabilir ve kurtuluş yolunda diğerlerine katılıp, Şavuot’ta Tora’yı almaya layık olabilir. Pesah Şeni’nin anlatmak istediği, Tanrı huzurunda “Hiçbir zaman çok geç değildir ve ikinci bir fırsat, daima mümkündür”.
