Los mansevos de Ukrania selebraron el sienisukuentien aniversario de Shalom Aleichem

Dora NİYEGO Judeo-Espanyol
18 Mart 2009 Çarşamba

En el segundo diya del Marso, los mansevos de la komunidad judia de Kiev selebraron el sienisukuentien aniversario del famozo yiddish eskridor Shalom Aleichem, en su sivdad natal.

Kon esta okazion, el Banko Nasional de Ukrania kito una moneda mueva kon la kara del eskridor enriva.

Nasido Shalom Naumovich Rabnovich, el popular umoristo es famozo por su karakter ‘El Lechero Tevye’, ke enspiro el muzikal ‘Fiddler on the Roof’, en el anyo 1964.

Es muy enteresante ke, mezmo la jenerasyon mueva esta selebrando su aniversario. Los mansevos tambien, estan meldando las ovras de Shalom Aleichem porke su umor es ‘por todo los tiempos’. Lo ke mentenio el puevlo judio vivo, duspues de tantas difikultades, es la umor i la kreensia de los judios.

Shalom Aleichem fue elijido komo tema santral de Limmud, por los eventos de este anyo. Komo lo savemos, Limmud es una organizasion ke apareja eventos judios por la edukasion judia en la Evropa del Este i en İsrael.

Limmud selebro tambien, la erensia del eskridor en Beit Shalom Aleichem en Tel Aviv i el prezidente del munisipio de Tel Aviv, asistio a esta selebrasion. En Julio, una ‘Mega Konferansia’ sovre el eskridor, se esta aparejando en Yerushaim.

El famozo umoristo adapto el nombre Shalom Aleichem, ke es derivado de un saludo ke sinyifika, ‘la pas seyga kon vozotros’.

Empesando del anyo 1883, Shalom Aleichem produizo mas de sukuenta ovras en yiddish, i en el anyo 1990, el umoristo se izo una figura santral en la literatura yiddish. El eskridor ankurajo tambien, otros eskridores a eskrivir en yiddish, i kito dos almanakes ‘La Biblioteka Popular en Yiddish’, ke amostro kamino a munchos yiddish mansevos eskridores.

Aleichem eskrivio en ruso por un periodiko, ke era la publikasion lider rusa judia de la epoka, i eskrivio tambien, en ebreo para Ha-Melitz, i para una antolojia editada por Ravnitzky.

En el anyo 1905, el umoristo abandono la Rusia, forsado por los pogromes. Malgrado ke era muy popular, el fue ovligado de viajar de sivdad en sivdad en la Evropa, para pueder mantener su famiya. En el Julio del anyo 1908, en yindose a dar una konferansia en Rusia, se ezmayo en el treno, i fue ovligado de kedar munchos mezes en un opital, kon la diagnosis de tuberkuloz. Mas tadre, Aleichem eskrivio sovre este insidente komo ‘la topadura kara kon kara kon la muerte’. Mas duspues, eskrivio su otobiografia ‘Funem Yarid’.

En el anyo 1916, Aleichem muryo en New York, a los anyos 57, dayinda lavorando enriva de una ovra ‘Motl, el İjo del Kantor’.

Su funeray fue uno de los mas grandes de la epoka, en la sivdad de New York. Sien mil personas asistieron a este funeray.

Aleichem, en su vida, siempre dezeyo de ser komemorado kada anyo, kon una de sus estorias, una de las mas alegres, i resitada en kualsiker lingua. El kijo ser nombrado kon rizas.

En el anyo 1997, un monumento dedikado a Shalom Aleichem fue fraguado en Kiev, i un otro en Mosku, en el anyo 2001.

La kaye prinsipal de Birobijan tomo su nombre, i tambien munchas kayes en la Union Sovietika, en New York, i en İsrael.

Aleichem era un emportante defendor de yiddish, komo lingua nasional judia, i lavoro ke esta lingua tenga la mezma valor i el mezmo respekto kon las otras linguas evropeenas modernas. Aleichem no se konsakro solo al ‘Yiddishism’, el era tambien un grande nasionalisto de İsrael.

Shalom Aleichem fue nombrado komo ‘El Judio Mark Twain’, porke los dos eskridores tuvieron los mezmos estilos de eskritura, i eskrivieron por los adultos i por las kreaturas. Mark Twain es tambien nombrado komo ‘El Amerikano Shalom Aleichem’.