El antisemitizmo de Mark Twain, el eskritor Amerikano

Dora NİYEGO Judeo-Espanyol
25 Haziran 2008 Çarşamba

Mark Twain fue un eskritor kon anti-judio sentimentos. ‘’Komo kada kristiano, i yo me engrandesi kon un predjudizmo kontra los judios. Ma este sentimento, yo lo teniya solo en mi kavesa, no teniya dinguna antipatia kontra los judios en mi korason’’esta dizyendo Mark Twain. En Hannibal, Missuri, ande Mark Twain se engrandesio, las kreaturas fueron enfluensadas del antisemitizmo, en las eskolas, en la iglesia, en la gazeta de la sivdad, i en sus kazas.  En Novembre del anyo 1853, kuando Mark Twain dainda teniya diisesh anyos, el eskrivyo ke ‘’la prezensia judia en Filadelfia esta ensuziando las kazas historikas. En un artikolo de Avril 1857, el afirmo ke ‘’los judiyos mesklaron agua a la gazolina’’. Anyos duspues, Mark Twain deklaro ke su eksperiensia le amostro ke los judios no son negros komo el se kreiya  en su chikes. En el anyo 1876, en un artikolo, el eskrivio ke ‘’Los judios son la sola rasa ke lavoran kon sus kavesas, i no kon sus manos. Eyos son el mundo entelektual de la aristokrasia’’. De muevo Mark Twain se yerro, ay munchos judios proves i munchos judios ke lavoran kon sus manos.

En su famozo artikolo ‘’Konsernando los Judios’’, eskrito en el anyo 1898, Twain eskrivio ke, a la fin, el esta libro del antisemitizmo i esta eskriviendo por defender los Judios. En este artikolo, ezmo ke el estuvo alavando los Judios por ser benevolos, laboriozos, entelijentes i siendo siempre serka de la vida familial, Mark Twain estuvo  repetando  su nosion  ke ‘’los judios son antipatriotos i no se estan empiez al lado de la bandiera komo un soldado’’. Parese ke Twain se olvido  ke mas de 10000 judios gerreyaron en

la Gerra

de

la Independensia.

‘’Los judios deven de eskrivirsen a la armada por demonstrar la falsa akuzasion ke a eyos, no les plaze gerreyar por el pais ande komen el pan. Los Judios Amerikanos[Unknown]   se inyervaron muncho a estos biervos. Esta vez, Twain troko su palavra i eskrivio un artikolo dizyendo ke ‘’Mezmo ke los Judios sufrieron tanto del antisemitizmo, eyos gerreyaron en las gerras de

la Amerika. Los

ke avlaron mal por los judios deven de averguensarsen en viendo kuantos judios murieron en las gerras de

la Amerika

’’.En el mezmo artikolo, Mark Twain troko las realitades historikas, en dizyendo ke los judios enganyaron, eksplotaron (somurmek) i dominaron los Kristianos proves i ignorentes en

la Amerika

del Sud, en

la Tzarist Rusia

, en

la Inglaterra

, i en

la Espanya

medival. ''No uvo dinguna manera de kompetir (yarismak) kon el judio. Fueron obligados de meter leyes para salvar a los Kristianos de la provedad. El objektivo (amac) de la vida del judio es solo obtener moneda'' eskrivio Mark Twain en este artikolo.Mark Twain esta mezmo dizyendo ke e,l fue ovligado a eskrivir al editor de

la Encyclopedia Britannica

diez anyos antes, para objektar (itiraz etmek) la fraz dizyendo ke ‘’solo un kuarto de million de judios biven en los Estados Unikos’’. Twain disho ke, el esta siguro ke sien vezes mas munchos judios biven en los Estados Unidos. ''Los Judios se estan amostrando komo Kristianos para pueder azer el komerso de una manera mas fasil'' esta dizyendo Twain. ''Mira a la sivdad de New York, a Boston, a Filadelfia, i a las otras sivdades... Mira komo vuestra rasa esta kresyendo en todos los lugares de

la Amerika

! Puede ser ke me esto yerrando, ma kreygo ke ay una grande populasion de judios en

la Amerika'

'.Twain mezmo opozo a la idea de establisir un pais por los judios en la Palestina.‘’Arekojer todos los meyoyos malisios (kurnaz) en un pais libro, no va ser bueno por la politika del mundo. Este akto va permetir ke la rasa judia se enfuerteska’’. Este analiz de Mark Twain se puede komparar kon el analiz de Adolf Hitler, ke tambien se opozo a esta idea. ‘’La sola koza ke keren los judios, es de tener una organizasion santral para pueder rovar el mundo, en teniendo sus propios derechos i no tener mas la entervansion de los otros paises. Ansi, eyos vana pueder kreer un ganeden, un refujio para los sinverguensas i una universidad de ladrones kresiendo muevo’’ son los biervos de Hitler.

Mark Twain disho ke es evidente, ke no ay lugar por los judios en este mundo, seyga ariento o afuera de Palestina. A la fin de su artikolo, el observo ke los judios siempre vana ser desgustados i no dezeados por los etranjeros, kualsiker lugar ke bivan. ‘’El judio es un etranjero i mezmo los anjelos no lo keren bien a este etranjero. Este biervo ‘’etranjero’’ lo esto dizyendo en la sinyifikasion aleman ‘’ekstrano’’(garip, tuhaf, yabanci), porke las formas, las tradisiones, las preferensias de los judios son muy diferentes de la vida ke uzamos’’.

Si el Judeofobia de los Kristianos no egzistia, los eskritores de la literatur amerikana, no ivana eskrivir kontra los Judios i los lektores no ivan a ser tanto enfluensados kontra los Judios. Esta negra empresion kreada en la literatura kontra los judios, es la razon la mas emportante por el predjudizmo i el negro komporto kontra el judio.