Pesah Bayramı’nı zor şartlar altında idrak ettiğimiz bu zamanda bu bayramın her ifadesinde, gelişiminin her aşamasında, bir ders olduğunu görebilmenin ayrıcalığını yaşamaktayız. Her sene okunan Agada’da yeni bir şeyler keşfetmenin mutluluğunu yaşayanlar onu daha büyük bir hevesle öğrenmenin keyfini yaşarlar. Herkesin bildiği Pesah Bayramının isimlerini yenilemek yerine bu isimler içinde bir tanesinin üzerinde durmayı tercih ettik; ‘Hag Aaviv – Bahar Bayramı.’
“İlkbahar ayını gözet ve Tanrı’nın adına Pesah korbanı yap. Çünkü Tanrı seni ilkbahar ayında gece vakti Mısır’dan çıkarmıştı.” Devarim Kitabında ve bugün okuduğumuz peraşada yer alan bu cümlede bu bayramın bahar ayında yer alması gerektiği ifade edilmektedir. Bunun nedeni için rabiler, Mişna Masehet Roş Aşana çeşitli görüşler ifade ederler.
Bunlardan ilkini Mişna Masehet Roş Aşana 1 – 2’de görüyoruz. “Dünya dört vakitte yargıya tabi tutulur. Pesah’ta tarım mahsulleri için.” Bu noktadan hareketle Pesah Bayramı’nın parnasa ile doğrudan ilişkisini anlamak da mümkündür. Zira parnasanın en önemli kutsamalarından biri olan Yitshak’ın Esav’a verecekken Yaakov’a aktardığı beraha Pesah gecesi kendisine verilmiştir.
Yine buna bağlantılı olarak Gemara Masehet Roş Aşana 16/A’da “Tanrı şöyle demiştir: ‘Pesah’ta huzuruma omer getirin ki tarlalarınızdaki mahsulleriniz bereketli kılınsın.” Pirke Avot bizlere önemli bir gerçeği öğretir: “İm en kemah en Tora / Geçim yoksa Tora da yoktur.” Gemara, kişinin ensesinde geçim derdi varken Tora öğrenemeyeceği gerçeğini ifade eder. O halde bizim ihtiyacımız olan masadaki dokuz öğe içinde hem ‘kemah’ hem de ‘hohma – bilgelik’ aramaktır. Bunu ararken ilk gözümüze ilişen üç tane matsadır çünkü matsa zaten kemah yani undan mamuldür. Üç tane matsadan ortadaki ‘hohma’ yani bilgelik sefira’sını temsil eder. O halde yapılanlar bu matsa ile yapılmalıdır. Pesah masasında hem geçim hem de Tora bu şekilde bir araya gelecektir. Her ne kadar geçim ile ilgili karar Roş Aşana’da verilse de mahsullerin bereketinin yargılanacağı Pesah bayramı geçimle yakından ilgilidir. Seder masası okunan, anlatılan bilgilerle Tora’yı barındırdığı matsa ile geçimi bir araya getirmektedir.
Tanrı’nın Mısır çıkışını neden Nisan ayında gerçekleştirdiği sorusunun yanıtı Tanrı’nın Bene Yisrael’e beslediği sonsuz sevginin de kanıtıdır: Midraş Bamidbar Raba bu konuda “kavurucu sıcaklar nedeniyle Tamuz’da değil, soğuklar nedeniyle Tevet’te değil, yağmur mevsimi sayılması nedeniyle Tişri’de de değil. Sıcağın da soğuğun da ağır olmadığı yola çıkmaya uygun olan Nisan ayında” demektedir.
Tanrı çeşitli vesilelerle topluma karşı olan sevgisini ifade etmiştir. Önemli olan bu konuda toplum olarak bizlerin gereğini yapması ve Tanrı’ya yaklaşmanın yollarını keşfetmesidir. Aydınlık yarınlara erişmek dileği ile Şabat Şalom ve Moadim Lesimha.
