Temmuz’un ilk haftasında iki gazete: Şabat ve La Vara

Naim GÜLERYÜZ Kavram
29 Haziran 2016 Çarşamba

Moşe Benbasat Şabat Gazetesinin 4 Temmuz 1947 tarihli ilk sayısında, Judeo İspanyol (Yahudi İspanyolcası) dilinde bir gazetenin ihtiyacına bugüne kadar ikna olmayan cemaat yöneticilerinin tutumu karşısında İsak Yaeş ve Pinhas Roditi ile birlikte, bu gazeteyi yayınlamaya karar verdiklerini yazmaktadır. Bu ‘siyasi-içtimai-edebi’ gazete, Nesim Çiprut,  İzidor Levi, İsak Misistrano ve İsak Bivas gibi gönüllü gençlerin katılımı ve Nesim Hakim’in  mali katkıları ile Türkçe ve Yahudi-İspanyolcası dillerinde yayınlanıyordu. Bir süre sonra, diğer çalışma arkadaşları ayrıldığında, 27 yaşındaki idealist Moşe Benbasat, ‘sahibi ve yazı işlerini fiilen idare eden’ sıfatıyla gazeteyi devraldı.

Moşe Benbasat,  Moşe Levi Belman ile Moiz Mizrahi ve Margaret Cohen’in desteğiyle, ancak kimseden mali yardım destek görmeden, imkânsızlıklar içinde, fakat bir ideal uğruna Şabatı önceleri cuma günleri, 15 Aralık 1947’den itibaren haftada iki kez pazartesi ve cuma günleri, kısa bir süre de günlük olarak yayınlamaya çabaladı. Fiyatı 10 kuruş olan ve ancak üç yıl dayanabilen Şabat’ın son sayısı 23 Haziran 1950 tarihini taşır.

Şabat, cemaat ve toplum sorunlarına eğilerek eleştirilerini esirgemiyor ve bu arada bir kısım basınında zaman zaman görülen antisemit yazılara cevap veriyordu.

Moşe Benbasat, Şabatın kapanmasını izleyen hafta, 30 Haziran 1950’de, daha önce aynı adla bir gazete çıkarmış olan Avram Galante’nin izniyle La Vara’yı yayınlamaya başladı. Cuma günleri çıkan ve sloganı ‘İ a la Vara la esta tomaras en tu mano’ [Bu değneği (asayı) eline al, çünkü belirtileri onunla gerçekleştireceksin] olan La Varanın da ömrü, benzer ekonomik sebeplerden dolayı pek uzun olmadı, son sayısı 8 Eylül 1950’de yayınlandı.

Kaynak: Naim A. Güleryüz, Türk-Yahudi Basını Tarihi, Gözlem, 2015