Sanatın aktivist yüzü

Selin SÜAR ORAL Köşe Yazısı
4 Eylül 2013 Çarşamba

Uluslararası platformda ve ülkemizde Suriye’ye müdahalenin gündemde olmasından kaynaklanan gerilimin yanı sıra hükümetin başlamasından çekindiği öğrenci hareketleriyle beraber oldukça gerilimli bir aya girdik. Tüm bunların yanında Türkiye’nin 1 Eylül’de kutladığı Dünya Barış Günü, Birleşmiş Milletler tarafından uluslararası platformda 21 Eylül’de kutlanmakta. Bu tarih anlaşmazlığı ise Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun kararlarıyla gerçekleşti. 1981’de genel kurulun açılış gününe yapılan atıfla her yıl Eylül’ün üçüncü salı gününü “Uluslararası Dünya Barış Günü” ilan eden BM, 7 Eylül 2001 tarihinde 21 Eylül’ü Barış Günü olarak kabul eder. Oysa Dünya Barış Günü, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ve Varşova Paktı üyesi ülkeleri barış içinde olması gereken bir dünya için yapılması gerekenleri hatırlatmak amacıyla Hitler faşizminin 1939’da Polonya’yı işgal ederek II. Dünya Savaşı’nı başlattığı tarih olan 1 Eylül’ü ‘Dünya Barış Günü’ olarak ilan etmiştir. SSCB’nin ve sekiz Sosyalist ülkenin imzaladığı ‘Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Antlaşması’ ile kurulan askeri ve siyasal birlik olan Varşova Paktı’nın dağılmasıyla 1 Eylül tarihi de geçmişte bırakılır. Önümüzdeki süreç tüm dünya insanlarına neler getirecek, bilinmez, ancak bu süreçte yaratımları ve çağrılarıyla aktif rol oynayan Uluslararası Aktivist Sanatçılar Birliği, savaşın, emperyal çıkarların ve her türlü şiddetin karşısında konumlanarak dünya ölçeğinde sesini duyuruyor.

Merkezi İzmir, Türkiye olan Uluslararası Aktivist Sanatçılar Birliği, 1987 yılında 9 dilde ve 68 ülkede temsilcisi olan Homeros isimli sanat dergisini çıkararak Türk sanatını dünyaya tanıttı. Birçok ülkeden sanatçının katılımıyla somutlaşan dayanışmada Homeros, 68 ülkede imza kampanyası başlatarak dünya sanatçılarının Birleşmiş Milletler’de temsil edilmelerini gündeme getirdi. Türkiye’deki kurucu üyelerini Ümit Yaşar Işıkhan, Dr. Hakan Tartan, Prof. Dr. Nurettin Demir, Dr. Mehmet Karasu, Gökhan Çağıran, İskan Kazak, Mehmet Çelebi’nin oluşturduğu Uluslararası Sanatçılar Birliği, 2000’de kuruldu.

Aktivist, resmi veya gayrı resmi, hukuki veya hukuki olmayan, onaylanabilir ya da onaylanamayan aynı düşünce veya hayat görüşüne sahip kişi veya kişilerin bu düşüncelerini ve hayat görüşlerini legal veya illegal yollarla eyleme dönüştürmesine katılan bireylere verilen tanım olarak karşımıza gelir. Aktivizm ise, toplumsal değişme ya da politik değişiklik meydana getirmek için kasıtlı bir biçimde yapılan eylemdir. Bu çerçevede aktivizm geniş bir biçimsel skalada yer almasıyla beraber genel olarak protesto veya muhaliflikle eş anlamlı olarak görülmektedir. Sanatın kendi doğası gereği içinde politikayı barındırması ve sanatçının, muhalifliği sanatsal yaratımlarla ortaya koyması ekseninden yola çıkıp barışı savunan bir ideolojiyle bir araya gelen dünya sanatçıları, özgürlük, barış ve demokrasi için sanatçı inisiyatifi oluşturmak amacıyla yıllardır çeşitli etkinlikler düzenliyor. Tüm dünya halklarının yanında yer alan birlik, sanatçıların kendi kabuğuna sıkışmaması gerektiğinin altını çizerek “Sanatçılar Dışarı” sloganıyla üyelerini her geçen gün artırmaya devam ediyor.