TARİHTE BU HAFTA: Matteo Maurice Alfassa – 24 Temmuz 1924

Bir Sefarad Yahudisi olan Matteo Maurice Alfassa, Fransız Kongosu ve Fransız Ekvatoryal Afrika’sına genel vali olarak atandı.

Metin DELEVİ-Sento ALMALEH Kavram
24 Temmuz 2013 Çarşamba

Her ne kadar Fransa’nın Afrika’daki kolonilerine (sömürgelerine) vali olarak atanmış olsa da Alfassa ailesi aslında tam bir Osmanlı-Sefarad ailesidir. Baba Maurice Alfassa 1843 yılında o zamanlar büyük Sefarad nüfusa sahip bir merkez olan Edirne’de dünyaya geldi. Edirne’den İskenderiye’ye giden Maurice Alfassa burada İskenderiye doğumlu Mathilde Ismaloun ile tanıştı. Çiftin Max, Matteo ve Mirra adında üç çocuğu oldu. Max bebek yaşta vefat etti. Matteo 1876’da İskenderiye’de, Mirra ise Alfassa çiftinin, o dönemde Alliance eğitimi almış birçok Sefarad aile gibi Fransa’ya taşınmasından dolayı 1878 yılında Paris’te dünyaya geldi.

Matteo Alfassa, Paris’te ‘Ecole Polytechnique’ten mezun olduktan sonra Eva Brosse ile evlendi. Tam bir entelektüel olan Matteo’nun evindeki kütüphanesinde 2.000 civarında kitap bulunmaktaydı. İş hukuku ve siyaset hakkında birçok akademik çalışması bulunan Matteo Alfassa’nın aynı zamanda bu konuda İngilizceden Fransızcaya yapılmış bir de çevirisi bulunuyor. 20. yüzyılın başından itibaren bir demiryolu şirketinin genel müdürü olarak görev yapan Alfassa buradaki sendikayla çeşitli sorunlar yaşadı ancak geçmiş çalışmalarının da yardımıyla sorunların üstesinden başarıyla geldi. Matteo Alfassa’nın Fransız hükümeti adına Afrika’daki ilk görevi Orta Kongo’da (diğer adıyla Brazzaville) vali yardımcılığı oldu. 1919-1922 arasında bu görevi yürüten Alfassa Temmuz 1924’de terfi ederek Fransız Kongosu ve Fransız Ekvatoryal Afrika’sına genel vali olarak atandı. Alfassa burada 1924-1933 yılları arasında beş farklı dönem genel valilik yaptı. 1934-35 yıllarında Puerto Rico’nun hemen güneyindeki Martinique’de vali olarak bulunan Matteo Alfassa, 1935’te tekrar Afrika’ya döndü ve Fransa’nın Batı Afrika sömürgesinde bulunan Sudan’da valilik yaptı. Bir yıl boyunca bu görevi sürdüren Fransız devlet adamı 1942 yılında 66 yaşındayken hayata veda etti.

Bugün, beş dönem valilik yaptığı Kongo’da, Fransız konsolosluğunun bulunduğu Rue Alfassa ve Martinique’in en işlek caddesi olan Boulevard Alfassa onun adıyla anılmaktadır.