‘Yeldeğirmeni’nden Yahudiler Geçti, Anıları Kaldı’ buluşması yoğun ilgi gördü.
Sevan Ataoğlu
Kadıköylü Bilim, Kültür ve Sanat Dostları Derneği (KADOS) bir süredir ilçenin çok kültürlü yapısına odaklanan ‘Hatırla Kadıköy’ projesini yürütüyor.
Kadıköylü Bilim, Kültür ve Sanat Dostları Derneği bir süredir ilçenin çok kültürlü yapısına odaklanan ‘Hatırla Kadıköy’ projesini yürütüyor. Çalışmanın birincil amacı, çağdaş kent kültürünün gelişimini desteklemek. Bu çerçevede kültürel mirası korumak, kültürel hafızanın gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamak ve kent yaşamında kültürlerarası diyalogun gelişimine katkıda bulunmak amaçlanıyor. Proje kapsamında düzenlenen kent sohbetleri dizisinde Yeldeğirmeni mahallesinde yaşamış Yahudiler konuşuldu.
‘Yeldeğirmeni’nden Yahudiler Geçti, Anıları Kaldı’ başlıklı toplantı 10 Mayıs günü Moda Rum Kültür Cemiyetinde gerçekleşti. İlk oturumda Anri Niyego, ‘Haydarpaşa’da Geçen 100 Yılımız’ kitabından alıntılarla mahallenin Yahudi tarihini anlattı. Eli Arditi’nin moderatörlüğünde gerçekleşen toplantıyı Kadıköy’ün kültürel çeşitliliğini yansıtan bir kitle takip etti. Hemdat Israel Sinagogunun 100. yılını kutlamak amacıyla için hazırlanan kitabın iki yazarından biri olan Niyego, çeşitli görsellerle zenginleştirdiği sunumunda Yahudilerin mahalleye yerleşmesinden, mimari izlerden, semt tarihinde öne çıkan portrelerden bahsetti. Sunum sayesinde adeta mahallenin tarihinde dolaşırken İzzettin Sokağı, Recaizade Sokağı, Paris Mahallesi, Kehribarcı Apartmanı önünden geçtik. Soryano Eczanesi önünde uzunca durduk. Dr. Benaziyo’nun adının bir kafede yaşatıldığını öğrendik. Türkiye’de ilk ecza deposunu kuran Salamon Yafed’in logosu da giriş kapısı üzerinde duruyordu. Niyego’nun bu çalışması pek çoğu kentsel dönüşüm sürecinde yıkılan Yahudilere ait apartmanların, semtin kültür mirasının belgelenmesini sağladı. Ermeni, Rum ve Yahudi araştırmacıların desteğiyle yürütülen ‘Hatırla Kadıköy’ projesi kapsamında hazırlanacak alternatif rehber ve haritada semtin kültürel çeşitliliğine yönelik farkındalığın arttırılması amaçlandığı belirtildi.
“TANIŞ OLAN BARIŞIKTIR”
Günün ikinci oturumuna Şalom karikatürist ve yazarı, İzel Rozental ‘Moda Sevgilim’ kitabıyla katıldı. Sohbet toplantısını modere eden yazar-avukat Rita Ender açılış konuşmasında, “Moda hiçbir zaman Yeldeğirmeni gibi anılmadı. Daha çok kişisel hikâyelerle anlatılır. Caddebostan, örneğin, tıpkı Yeldeğirmeni gibi Yahudi yaşamının sürdürüldüğü bir yer. Moda’da ise birey olarak Yahudiler var” dedi. ‘Moda Sevgilim’ kitabı semtin farklı etnik kökenlere sahip sakinlerinin hikâyelerinden oluşuyor. Rozental bugün de Moda’da kültürel çeşitliliğin yaşatılabildiğine vurgu yaptı, yerel seçimleri kazanan Moda mahallesi muhtar heyetini örnek verdi. İzel Rozental konuşmasını, “İnsanlar birbirini tanıdıkça, kültürlerini, yaşayışlarını gördükçe; yani tanış oldukça barışır. Tanış olan barışıktır” cümlesiyle noktaladı.
Aynı proje kapsamında düzenlenecek diğer bir buluşma ise 17 Mayıs Cuma gerçekleşecek. ‘Kadıköy’de Ermenilerin Tarihi: Bir Yıllığın İzinden’ başlıklı seminerde, araştırmacı-yazar Krikor Damatyan’ın beş cilt halinde hazırladığı ‘Kadıköy Yıllığı’ eseri çerçevesinde Kadıköy Ermenilerinin tarihi ele alınacak.
