Naim A. Güleryüz´den mesleklerinde ‘ilk’ olan Türk Yahudi Kadınları Sergisi

Cumhuriyet kurulduktan sonra, Türk kadını yavaş yavaş dahi olsa içinde bulunduğu kısıtlı iş alanından sıyrılıp, hayatın her alanında çalışmaya başladı; ‘Ben de varım’ diyerek birçok alanda büyük başarılara imza attı.

Buna paralel olarak, aynı dönemde, Türk Yahudi kadınları da, çeşitli mesleklerde benliğini göstermeye başladı. Günümüzde artık, eğitimleri ve çabaları sayesinde, kendi mesleklerinde yükselerek üretime katkıları ile yaşamın her alanında etkilerini göstermekteler.

Geçtiğimiz pazar günü, Yahudi Kültürü Avrupa Günü faaliyetleri kapsamında yer alan ve aynı gün 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi’nde açılışı yapılan ‘Mesleklerinde‘İlk’ olan Türk Yahudi Kadınları Sergisi’ büyük ilgi gördü ve dört yüze yakın ziyaretçi tarafından gezildi.

Sergide, Cumhuriyet döneminde, mesleklerinin öncüleri olan bu otuz altı kadının resimleri, hayat hikâyeleri ve başarı öyküleri müzede sergilenmekte.

Çabaları ve araştırmaları sonucunda, bu sergiyi gerçekleştiren araştırmacı yazar Naim Güleryüz, bu konuda şunları söyledi:

“Bu serginin amacı, cesaret ve sebatları ile mesleklerinde ‘İlk Türk Yahudi Kadını’ olma başarısına ulaşanları onurlandırmak, artık aramızda olmayanları rahmetle anmak ve tümünü anımsamaktır. Mesleklerinde ‘ilk’ olan bu kadınların kısa öyküleri, Türk halkının ilgisini yakından çekecek, Türkiye Yahudilerinin ülkelerine olan hizmetlerine ışık tutacaktır.”

Bir Türk Yahudi kadını olarak, mesleklerinde ‘ilk’ olan bu kadınlarla gururlandığım için her birinin ismini ve öncü oldukları meslekleri, bir iki kelime ile dahi olsa belirtmeden geçemeyeceğim.

 

İlk Türk Yahudi Kadın Profesör – Pedagog Norma Razon (1946, İstanbul)

Tübitak Bilim Ödülü alan ve Amerikan üniversitelerinde kürsü sahibi ‘seçkin profesör’ unvanlı ilk Türk Yahudi kadını İvet Bahar (1957, İstanbul)

Onkoloji Profesörü Nil Molinas Mandel (1955, İstanbul)

Çocuk Onkolojisi Profesörü Rejin Akyüz Kebudi (1958, İzmir)

Deneysel Psikoloji Profesörü Sonia Amado (Pardo) (1965, İzmir)

Mimar – Restorasyon Profesörü Eti Akyüz Levi (1958, İzmir)

Kimya Profesörü Belkıs İzer Halfon (1943, İzmir)

Gökbilim Akademisyeni Janet Akyüz Mattei (1943, Bodrum – 2004, Boston)

Diş Hekimi Korin Macar (1922, İstanbul – 1987, İstanbul)

Dermatolog İnes Hazan Çukran (1927, İstanbul)

Fransızca dilinde Şair ve Roman Yazarı Gentille Arditti Püller (1913, İstanbul – 1957, İstanbul)

Şair Ester Morguez Algranti (1916, İzmir – 1984, İzmir)

Sözlük Yazarı Klara Perahya (1920, İstanbul)

Karikatürist Berta Bensusen Brudo Özgün (1926, İzmir – 2008, İstanbul)

Tiyatro Yazarı Beki Luiza Bahar (1926, İstanbul – 2011, İstanbul)

Avukat Fani Kohen Motola (1913, İstanbul –2006, İstanbul)

Yeminli Mali Müşavir Raşel Çeli Coşkun (1950, İstanbul)

Yabancı Özel Okullarda Türk Müdür Başyardımcısı Anet Nahum Gomel (1952, İzmir)

Opera Sanatçısı Linet Alevi Şaul (1970, İstanbul)

Müzikoterapist Renan Koen (1971, Ankara)

‘Pop’ ve ‘New Age’ Müziği Bestecisi Fani Hodara (1952, İstanbul)

Rembetiko Sanatçısı Sara Roza Eskenazi (1890, İstanbul – 1980, Atina)

Bale Sanatçısı ve Öğretmeni Lilian Barokas (1933, İstanbul)

Türkiye’nin ilk Sefarad müzik grubunun kurucusu Karen Gerson Şarhon (1958, İstanbul)

Gazeteci Beki Telvi Probst (1935, İstanbul)

Tiyatro ve Sinema Sanatçısı Rozet Hubeş (1959, İstanbul)

Güzel Sanatlar Akademisi’nden mezun ilk Yahudi kadın ressam Sarah Fahri Hutzinger (1912, İstanbul – 1980, Paris)

Çağdaş Sanat Performans, Video ve Yerleştirme Sanatçısı Suzy Hug Levi (1944, İstanbul)

Sanatçı Maggie Danon (1933, İstanbul)

Heykeltıraş Nadia Arditti (1948, İstanbul)

Ebru Sanatçısı Beki Hodara Almaleh (1931, İstanbul)

Kumaşla Tasvir Sanatçısı Eti Koen (1945, İstanbul)

Artistik Seramik Sanatçısı (Sanatsal Seramik) (1957, Adana)

Floraya âşık bir Seramik Sanatçısı Dalya Anter Baruh (1954, İstanbul)

Uluslararası Şirket Üst Düzey Yöneticisi Galya Frayman Molinas (1967, İstanbul)

Sigorta Eksperi Klara Fahri Kandiyoti (1931, İstanbul)

 

Bugün artık Türk Yahudi kadınının, geleneksel görevi olan ‘eş ve anne’ tanımlarının yanı sıra, öz güveninin artması, mesleğinde yükselmesi, üretime katkısı ve ayrıca ailesine maddi ve manevi katkı sağlayarak eşi ile el ele vererek ‘evlilik gemisini’ yürütmesi gurur verici bir olgudur.

Cesaret, çaba ve çalışmaları ile Türk Yahudi kadınına örnek teşkil eden, mesleklerinde öncü bu otuz altı kadını saygı ile anıyoruz.