WIKILEAKS belgesi Irak Yahudilerine ışık tutuyor

Nelly BAROKAS Kültür
14 Eylül 2011 Çarşamba

WikiLeaks tarafından sızdırılan diplomatik belgelerde Irak Yahudilerinin bugünü hakkında bilgiler içermekte.

Gün ışığına çıkan belgelerde 2003 yılında 20 Yahudi’nin yaşadığı Irak’ta 2009 yılında sadece 8 Yahudi’nin yaşadığı belirtiliyor. 2009 yılının Ekim ayında ABD Elçilik mensuplarından biri ile konuşan bir kadının bu bilgileri verdiği ifade ediliyor. Irak’ın son Yahudilerinden olan bu kadının dişçilik yaptığı da verilen bilgiler arasında.

Adı belirtilmeyen dişçi kadın annesinin bir yıl önce öldüğü, eşinin de 2005 yılında El-Kaide militanları tarafından kaçırıldığını, büyük olasılıkla öldürüldüğü bilgisini verdi. Kadın iki erkek kardeşinin yaşamakta olduğu Hollanda’ya göç etmek istediğini anlattı.

Belgelerde, Bağdat Yahudi Mezarlığı ile sinagogun 2004 yılında yıkıldığını, liman kenti Basra’daki sinagogun ise bir hazır giyim dükkânına dönüştürüldüğü bilgisi yer alıyor.

Artık dünyanın çeşitli ülkelerinde yaşayan Irak kökenli Yahudilerin bu ülkeyi ziyaret etmeleri ve yeniden ilişki kurmalarının mümkün olup olmadığı sorusunu dişçi kadın; Irak toplumunun antisemit olmaya devam ettiği sürece yakın vadede böyle bir olasılığın gerçekçi olmadığı yanıtını verdi.

90.000 kişilik nüfusuyla Irak Yahudi cemaati Ortadoğu’nun ülkeye en uyumlu cemaati olup 2500 yıllık bir geçmişe sahipti. Ancak 1930’dan itibaren Nazi Almanya’nın güçlenmesinin de etkisiyle antisemitizm giderek güçlenmeye başladı. 1941 yılının 1 Haziran günü Bağdat’ta patlak veren Yahudilere yönelik saldırılarda 150 Yahudi öldürüldü, Yahudilere ait 600 işyeri talan edildi. O tarihten sonra Irak Yahudilerinin kitlesel göçü başladı. 1968’de iktidara geçen Baas Partisi, Yahudi taşınmazlarına el koydu, sebepsiz yere Yahudileri tutuklamaya başladı. 1969’da İsrail yararına casusluk yaptıkları gerekçesi ile idam edilen 14 Iraklının 9’u Yahudi’ydi. Irak’tan son kitlesel göç 1970’de İsrail ve ABD yönünde gerçekleşti.

Geçtiğimiz yıl, terk edilmiş Irak İstihbarat Binası’nın bodrumunda ABD askerlerinin buldukları Yahudilere ait çok değerli kitaplar ülke dışına çıkarıldı.