Bulgar öğretmen Vladimir Kurtev, 28 Haziran Pazartesi günü Yad Vaşem Müzesi’nde Uluslararası Dürüst payesi ile onurlandırıldı. Savaştan sonra ortadan yok olan ve izi bulunamayan öğretmenin Bulgar Komünist yetkililerce öldürülmüş olduğu tahmin ediliyor.
Vladimir Kurtev Bulgaristan, Makedonya ve Batı Trakya Yahudilerini ölümden kurtarma mücadelesi vermesinden 67 yıl sonra Yad Vaşem Müzesi’nde Uluslararası Dürüst payesi ile onurlandırıldı.
1888’de Bulgaristan’ın Plevne kentinde doğan Vladimir Kurtev Kyustendil kentinde öğretmen olup kentin Yahudi cemaati ileri gelenleri ile yakın ilişki içindeydi. Aynı zamanda Makedonya’nın bağımsızlığını kazanması için mücadele veren Makedonya Devrimci Hareketi’nin bir üyesiydi. Kentin bazı Yahudileri de bu hareketin içinde yer almaktaydı.
1943 yılının 22 Şubat günü Yahudi İşlerinden Sorumlu Bulgar Komiser Alexander Beley ile SS Komutanı Adolf Eichmann’ın temsilcisi Theodor Dannecker arasında 20.000 Bulgar Yahudisi’nin sevkine ilişkin bir anlaşma imzalandı. Bu anlaşma 2 Mart tarihinde Bulgar Hükümeti’nce onaylandı, iki gün sonra da Bulgaristan egemenliğindeki Makedonya ve Trakya’dan 12.000 Yahudi’nin sevki için hazırlıklar başladı.
Sevkiyat söylentileri Kyustendil Yahudileri’ne ulaştı ve Yahudi cemaati sevk edilecekler için erzak hazırlanması emrini aldı. Kentin Yahudileri ile Yahudi olmayan kent ileri gelenleri harekete geçme kararı aldılar. Böylelikle 8 Mart günü, Yahudi olmayan kişilerden oluşmuş dört kişilik bir delegasyon, sevki önlemeye çalışmak üzere Bulgaristan’ın başkenti Sofya’ya doğru yola çıktı.
Asen Suichmezov, Petar Mikhalev ve Ivan-Christov Momchilov’un yanısıra öğretmen Vladimir Kurtev de bu dört kişilik delegasyonda yer almaktaydı. Bu kişileri Sofya’ya taşıyan tren istasyondan ayrılırken, boş bir tren Yahudileri kamplara transfer etmek üzere Kyustendil İstasyonu’nda bekliyordu.
Sofya’ya varmalarının ertesi günü, sabah erkenden delegeler Parlamento Başkan Yardımcısı Dimitar Peshev ile görüştüler. Peshev, Yahudi sevkini durdurmak için büyük çaba harcayacak ancak bunun sonucunda mevkini kaybedecekti.
Kurtev, Peshev ve Mikhaev sevkiyat kararının iptali için İçişleri Bakanı Petur Gabrovski ile görüştüler. Gabrovski sevkiyat planının varlığını inkâr etmeye kalkışınca, Vladimir Kurtev bu karardan söz edildiğini ve uygulandığını kendi kulakları ile duyduğunu söyledi.
Bu kişilerin, Rahip Stephan’ın ve diğerlerinin çabalarına rağmen Makedonya ve Trakya Yahudileri’nin kamplara sevkiyatı devam etti, 11.000 kişi ölüm kamplarına gönderildi. Rahipler Stefan ve Kiril, 2001 yılında Yad Vaşem tarafından Uluslararası Dürüst olarak onurlandırıldılar. Parlamento Başkan Yardımcısı Dimitar Peshev ile dört delegenin üçü 1973 ve 1991’de henüz hayattayken bu onura sahip oldular.
Savaştan sonra kayıplara karışan Vladimir Kurtev’in ise akibeti bilinmiyor; Bulgar Komünistlerce öldürtülmüş olabileceği tahmin ediliyor. Sofya’daki İsrail Elçiliği’nin de araştırması sonucunda Bulgaristan arşivlerinden bazı belirleyici belgelerin açığa çıkarılması ile vefa borcunun ödenme süreci tamamlanmış oluyor.
Uluslararası Dürüstleri Belirleme Komisyonu, geçtiğimiz mayıs ayında Vladimir Kurtev’in onurlandırılmasına karar verdi ve 28 Haziran Pazartesi günü Yad Vaşem’de onurlandırma töreni gerçekleşti. Törende Vladimir Kurtev’in torunları Vladimir ile Jasmin, büyükbabalarının madalyasını ve onur belgesini Yad Vaşem Başkanı Avner Shalev’den teslim aldılar. Bulgaristan Dışişleri Bakanı Nikolai Mladenov’un da katıldığı törende Bulgaristan Elçisi Dimitar Tsanchev ile İsrail-Bulgaristan Dostluk Kuruluşu Başkanı Dr. Moshe Mossek de hazır bulundular.
