YAHUDİLİKTE TEMEL KAVRAMLAR / MAİMONİDES {7}

Yusuf BESALEL Kavram
19 Mart 2008 Çarşamba

(Yaşamı, eserleri ve felsefesi)

c) İnsan ve Bilim adamı olarak Maimonides: Maimonides'in bütün yaşamı üstün bir karakter yapısını sergiler. Kendisine karşı sert, başkalarına karşı hoşgörülüdür. Aile yaşamı kusursuzdur. Mısır'da Rabi olduktan sonra uzun bir süre oradaki Yahudiliği iyileştirmek için uğraşmıştır. Sultan onu doktoru yapınca, dindaşlarını geniş bir coğrafi alanda himaye etmek için Nagidliği sırasında nüfuzunu kullanmıştır. "More Nevuhim"de en bilgisizlere bir varolma nedeni güvencesi vermek için öğretilecek en azı saptar. Kendisi tam bir hümanisttir. Yahudiler'e Hıristiyanlığı ve Müslümanlığı öğrenmeleri için izin vermiş, Rabanitler'in görüşleriyle çelişen Karaitler'e hoş görünmeyi başarmıştır. Doktor olarak, hastalarının tümünü, ayırım yapmaksızın iyileştirmiştir. Çağdaş bir Arap ozanı olan Al Sait İbn Sina, Maimonides'e adadığı bir şiirde Galien sanatının yalnızca bedeni iyileştirirken, Maimonides'in sanatının ruhu ve bedeni iyileştirdiğini dile getirir. Maimonides çağının ünlü tıp adamlarındandır. İbn Abi Osedeni'nin "Doktorlar Tarihi"ne göre 16, Leclerc'in “Arap Tıp Tarihi”ne göre 11 tıbbî yapıt yazmıştır. Basılmış kitapları arasında en ünlüleri İbranice yazdığı Fazul Mousi ve 1187-1190 yıllarında Arapça yazdığı ve 1277'de İbranice'ye çevrilen Pirke Moşe'dir. Diğer ilginç bir yapıtı da zehir ve panzehirler hakkındaki yapıtıdır. Diğer ünlü bir yapıtı da Sultan Selahaddin'in oğlu Almalich al Fadal'ın isteği üzerine yazılan "Macrobiotique" veya "Genel Hygiène"dir. Bu eserler, birçok dile çevrilmiştir. "Shar Asma al Oqquar" adlı eserinde Maimonides, uyuşturucuların farmakolojisi ile ilgilenmiştir. Maimonides psikiyatri ile de uğraşmıştır. Hastayı iyileştirme yönteminde; hastanın moralini yükseltmek, bedenin rahatlatılması için hastanın ruhuna seslenir. Acı çekenler, Maimonides'te bir babalık, bir şefkat bulur. Modern psikiyatrinin yöntemleri de Maimonides'inkine çok benzemektedir.

 Maimonides tarafından yazılan ve 13 iman prensibini açıklayan 13 Emunot, "Yigdal" ("O muhteşemdir") cümlesi ile başlar. 14. yüzyılın ilk yarısında Roma'da dayan görevi yapan Daniel B. Yuda, 13. Emunot'u şiirleştiren Yigdal ilahisini yazmıştır. Bu ilahi, ölçü ile yazılmış ve tek ritmle söylenen bir şiirdir ve bu yüzden günlük dua kitabına girmiştir. Aşkenaz ritüelinde Şahrit duasında yer alan Yigdal; Sefarad, Yemen ve İtalyan ritüelinde Cuma günleri ve bayram günlerindeki akşam duaları esnasında yer alır.

Kaynakça: "Yahudilik  Ansiklopedisi", Cilt I, II, III Yusuf Besalel