Gerilim türünde sinema tarihine damgasını vuran 10 film

Sinema tarihinin hiç eskimeyen gerilim türü klasikleri arasında yapacağımız gezinin ilk haftasında, türün ilk üç filmini inceleme konusu edeceğiz.

Viktor APALAÇİ Sanat
22 Temmuz 2020 Çarşamba

GERİLİMDE TOP TEN-1

Sinema tarihinin hiç eskimeyen gerilim türü klasikleri arasında yapacağımız gezinin ilk haftasında, türün ilk üç filmini inceleme konusu edeceğiz. Coen Kardeşler’e kariyerlerinin en çok ödül getiren filmi ‘İhtiyarlara Yer Yok’, belki de 21. yüzyılın en parlak western’i. ‘Suspense’ türünün rakipsiz lideri Alfred Hitchcock’un ‘Arka Pencere’si sinema tarihinin en iyileri arasında gösteriliyor. Boileau-Narcejac ikilisinin romanını sinemaya taşıyan ‘Şeytan Ruhlu İnsanlar’ Henri-Georges Clouzot’nun en parlak işlerinden biri.

 

 

1- İhtiyarlara Yer Yok/ No Country For Old Men (2008)

Yön: Joel - Ethan Coen

Oyn: Tommy Lee Jones - Javier Bardem - Josh Brolin - Woody Harrelson - Kelly Macdonald. 

Konu: Uyuşturucu trafiğinin sıcak bir noktası olan ABD - Meksika sınırına yakın bir boş arazide, Teksaslı Llewelyn geyik avında olduğu bir gün bir uyuşturucu pazarlığının bol kanlı sonuyla karşılaşır. Terk edilmiş bir kamyonetin etrafında birkaç ceset, bir yaralı ve içinde 2 milyon doların olduğu bir bavul vardır. Geride kalan paraya sahip çıkan Llewelyn, yaralı kaçakçıya su vermek amacıyla olay yerine dönünce kiralık katil Anton ile karşı karşıya kalır, başı beladan kurtulmaz. Yaşlı şerif Bell gizemli olayın sırrını çözmeye çalışır. Llewelyn için zor günler başlar. İşin içine çok sayıda masum ve suçlunun da karışacağı, soluk soluğa bir takip başlayacaktır.  

Romanın yazarı Cormac McCarty’nin Joel ve Ethan Coen ile yazdığı senaryoyu kusursuz bir mizansenle sinemaya kazandıran Coen Kardeşler, bu en çok ödül kazandıkları kült filmle, kariyerlerinin en başarılı işine imzalarını atarlar. Film iki kardeşe En İyi Yönetmen ve En İyi Uyarlama Senaryo dallarında iki Oscar getirdi. Yılın En İyi Film Oscar’ını kazanan‘İhtiyarlara Yer Yok’, Javier Bardem’e En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Oscar’ını getirdi. 

Bardem, psikopat kiralık katil Anton rolüyle belki de sinema tarihinin en karanlık ve renkli kişisine can verdi. İnsan ruhunun karanlık labirentlerine dalan bu sinsi ve ironik kara komedi olabildiğince vahşi ve karanlık bir Coen klasiği. Benim ‘Fargo’dan sonra en çok sevdiğim Coen filmi. 

Film şiddet, kaba kuvvet, açgözlülük, melankoli temalarının hakkını mizah yüklü, şiirli bir dille veriyor. Coen’lerin fetiş görüntü yönetmeni Roger Deakins Amerika’nın vahşi batısından tablo güzelliğindeki nefes kesici fotoğraflar verdiği filme Carter Burwell’in müzik partisyonu değer katıyor. 

Babasının ve büyükbabasının da şerif olduğunu öğrendiğimiz Bell rolündeki Tommy Lee Jones’un filmi sona erdiren unutulmaz monoloğu sadece bir kez çekilmiş. Filmdeki paraların taşındığı çantanın tasarımı, 1966’da ‘Fargo’ dizisinde kullanılanla aynı. Llewelyn Meksika sınırından geçerken, Coen Kardeşlerin bir karakteri ilk kez ABD dışına ayak basmış oldu. 

21. yüzyılın en başarılı western filmi olduğunu düşündüğüm ‘İhtiyarlara Yer Yok’, dünya prömiyerini yaptığı Cannes Film Festivalinden ödülsüz dönmenin rövanşını birkaç ay sonra dört Oscar ve 160 ödülle aldı. Emekliliğin eşiğindeki yaşlı şerif Bell rolünde veteran aktör Tommy Lee Jones ‘Amerika’da İhtiyarlara Yer Yok’ kanaatini boşa çıkaran bir enerjiyle görkemli bir performans çıkarıyor.  

 

2- Arka Pencere / Rear Window (1954)

Yön: Alfred Hitchcock 

Oyn: James Stewart - Grace Kelly - Wendell Corey - Thelma Ritter - Raymond Burr. 

Konu: Bir tek mekânda, tiyatroyu andıran konusuyla ‘Arka Pencere’nin kahramanı, ayağını kırdığı için evinde hapis hayatı yaşayan profesyonel fotoğrafçı Jeffries’dir. Evinin bir avluya bakan arka penceresinden karşı apartmanlardaki komşularını oturduğu tekerlekli sandalyesinden dikizlemekle Jeffries vakit öldürmektedir. Ancak bu röntgenleme seanslarının birinde gizemli bir olaya tanıklık eder. Tam karşı penceredeki tüccar komşusunun karısını öldürmesine şahitlik ettiği kanısına kapılır. Jeffries, yüksek sosyeteye mensup zarif sevgilisinden bu olayı araştırmasını talep eder. Bu arzusu gizemli ve tehlikeli olayların başlangıcı olur. 

Sinema tarihinde suspense (gerilim) türünün gelmiş geçmiş rakipsiz en büyük ustası olduğunu kanıtlamış Alfred Hitchcock ‘Vertigo’, ‘Kuşlar/ The Birds’, ‘Cinayet Var/ Dial M For Murder’, ‘Gizli Teşkilat / North By Northwerst’ başyapıtlarıyla tanınıyorsa da, en etkileyici iki filmi ‘Sapık / Psycho’ ile ‘Arka Pencere’dir. 

Bu son filmi yaratıcısı şu cümleyle tarif etmişti: “Bu filmi izlerken soğuk terler dökmediyseniz, kendinizi çimdikleyin, muhtemelen ölmüşsünüzdür.” Cornell Woolwich’in kısa hikâyesinden yazar ve John Micheal Hayes’in senaryosunu yazdığı film, yalnız Alfred Hitchcock’un değil, sinema tarihinin en iyi filmleri arasında yer alır. Aday gösterildiği dört dalda Oscar, prömiyerini yaptığı Venedik Film Festivalinde ödül alamayan ‘Arka Pencere’,sinema tarihinin kült gerilim filmlerinden biri oldu. 

Film evlilik, aile yapısı, insanın yalnızlığı, komşu ilişkileri gibi temalar hakkında ilginç tespitler yapıyor. Filmin romantizm içeren sahneleri, savaş fotoğrafçısı Robert Capa ve İsveçli aktris Ingrid Bergman arasındaki o dönem yaşanan aşktan ilham almıştı. Gizemi koruma, merak unsurunu diri tutma ve sürprizi finale taşıma konusunda olağanüstü becerisi bilinen Alfred Hitchcock ‘Arka Pencere’de, röntgencilik gibi toplumun hiç hoşlanmadığı bir konuyu, ‘merak duygusu’ ile dengelemeyi başarmıştı. Film aradan geçen 65 yıla rağmen, ‘hiç eskimeyen gerilim türü klasiği’ denince akla gelen ilk klasiklerden biridir.

 

3- Şeytan Ruhlu İnsanlar / Les Diaboliques (1955)

Yön: Henri - Georges Clouzot

Oyn: Simone Signoret - Vera Clouzot - Noel Roquevert - Paul Meurisse - Pierre Larquer.

Konu: Bir ilkokulda öğretmenlik yapan Christina ile Nicole okul müdürü Michel’in karısı ve metresidir. Bu üçlü hayattan bıkan ve kendilerini kullanan Michel’den nefret eden iki kadın güçlerini birleştirerek, hayatlarına giren bu erkeği öldürmek konusunda radikal bir karar alırlar. İnceden inceye, mühendis titizliğiyle kusursuz bir cinayet planı yapan iki suç ortağı planlarını hayata geçirirler. Ancak olaydan birkaç gün sonra, gizledikleri cesedin ortadan kaybolmasıyla iki kadın dehşete düşer. 

15 yaşındayken izlediğim ‘Şeytan Ruhlu İnsanlar’ benim sinemada izlerken büyük korkuya kapıldığım ilk film. Pierre Boileau ve Thomas Narcejac ikilisinin, gerilim başyapıtı romanının iki yazarı, yönetmen H.G. Clouzot ve üç yazarın katılımıyla, filmin senaryosu altı kişilik bir ekibin elinden çıkma. ‘Celle Qui N’etait Plus’ orijinal adlı roman, kusursuz cinayet planı yapan iki kadının gerilimli öyküsünü anlatır. 

Planlanan kusursuz cinayetin suç ortağı iki kadından biri diğerine ihanet mi etmiştir? Canavar gözüyle bakılan, iki kadına üçlü aşkı dayatan erkeğin bu planda parmağı var mıdır?  Film bu sorulara, dehşetli bir şüphe ortamında cevap arar. Clouzot kusursuz bir mizansen eşliğinde gerilim türünün ilk büyük ustalarından biri olduğunu kanıtlar. İki Makyavelist kahramanıyla, müzik kullanılmadan yapılan bu siyah-beyaz film, üst düzey gerilimli tansiyonuyla, korku atmosferini sürdürmedeki başarısıyla bir sinema klasiğine dönüşmüştür.

Dönemin en iyi karakter oyuncularından Simone Signoret, bu filmden sonra Fransız sinemasının ‘diva aktrisi’ konumuna ulaştı. Max Ophüls’ün ‘La Ronde’undan (1950) ve Marcel Carnet’nin ‘Thérése Raquin’inden (1953) sonra Simone Signoret uluslararası aranan oyuncu oldu. Kendisine eşlik eden (yönetmen Henri-George Clouzot’nun eşi) Vera Clouzot bu filmden beş yıl sonra, genç yaşta vefat etmişti. Kısa kariyerinde rol aldığı üç filmden biri olan ‘Dehşet Yolcuları/ Le Salair De La Peur’ (1953) kocası H. G. Clouzot’nun kariyerinin en parlak başyapıtıydı.

Polisiye romanların aranan ikilisi Boileau-Narsejac’ın ölümsüz romanının sinemadaki versiyonu ‘Les Diaboliques’ kült filme dönüşmesinden 40 yıl sonra, Hollywood remake’ini yaptı. Başrollerini Sharon Stone ile Isabelle Adjani’nin paylaştığı film orijinali kadar yankı yaratmadı.

 

GERİLİM TÜRÜNDE TOP TEN

1-İHTİYARLARA YER YOK / NO COUNTRY FOR OLD MEN (2008)

2-ARKA PENCERE / REAR WINDOW (1954)

3-ŞEYTAN RUHLU İNSANLAR / LES DIABOLIQUES (1955)

4-AKIL DEFTERİ / MEMENTO (1955)

5-KUZULARIN SESSİZLİĞİ /THE SILENCE OF THE LAMBS(1991)

6-SİYAH KUĞU / BLACK SWAN (2011)

7-OLAĞAN ŞPHELİLER / USUAL SUSPECTS (1995)

8- ÖLÜM KİTABI / MISERY (1990)

9-CANİLER AVCISI / THE NIGHT OF THE HUNTER (1995)

10-SEVEN (1995)

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün