2018 yılının tamamına bakıldığında gerek siyasi, gerek ekonomik olarak dünyaya ağırlığını daha fazla koyan bir Trump Yönetimi ve ABD görmekteyiz. 2017 yılındaki sendelemesine karşın bu sene ABD Başkanı Trump, sözlerini yerine getirmekteki kararlılığını attığı adımlarla gösterdi.
2017’nin aralık ayında aldığı ve İsrail’in kuruluş yıldönümü olan 14 Mayıs 2018 gününde uygulamaya geçirdiği ABD büyükelçiliğini Yeruşalayim’e taşıma kararı büyük patırtı koparttı. Ancak Trump hiçbir şekilde geri adım atmadı. Kaldı ki duruma bir anlamda karşı çıkan Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ı azletmekten de çekinmedi.
2018 Ocak ayı geldiğinde ise, Başkanlık yarışı sırasında acımasızca eleştirdiği FED Başkanı Janet Yellen’in görev süresini uzatmadı. Belki uzatmak isterdi ama seçim yarışında sarf ettiği sözler buna engel oldu. Janet Yellen yerine, Yellen’in politikalarına tam destek veren Jerome Powell’ı atadı.
Kasım ayı geldiğinde ise enflasyon endişesiyle Amerikan Dolarının faizlerinin artması ve parasal genişleme sonrası uygulanan parasal sıkılaştırmanın Amerikan Dolarını diğer para birimleri karşısında fazla güçlendirmesi, Trump’ı kızdırdı. Bu sefer kendi elleriyle atadığı Powell’ı acımasızca eleştirmeye başladı.
Çin ile ABD arasındaki ticaret dengesinden haz etmeyen Trump, durumu ABD lehine bir nebze düzeltmek için Çin mallarına yüzde 25 vergi koydu. ABD ile Çin ticaret savaşına hazırlanırken, geçen ay gerçekleşen G20 zirvesinde taraflar bir anlamda ateşkes yaparken, 1 Nisan’a kadar yeni bir adım atmama konusunda da anlaştılar.
Trump 2019 yılında seçim vaadi olan Meksika sınırına duvar örme konusunda ısrarcı. Konu duvarın hatırı sayılır (yüzde 90’a varan) yasadışı göçmeni durduracağı bir gerçek. Meksika duvar projesi ve doğumla gelen vatandaşlık hakkının kaldırılması, ABD’de göçmen politikalarının oldukça sertleşeceğine işaret. Kaldı ki yasadışı göçmenliği engellemek için görece kolay olan ABD’ye göç etme koşullarının zorlaşacağı da muhakkak.
2018’in son aylarında Avrupa’ya, pahalılıktan şikâyet eden Sarı Yelekliler damgasını vurdu. Hayat pahalılığını protesto etmek ile başlayan Sarı Yelekliler Fransa’da hayatı felç ederken Hollanda’da ve Belçika’da da benzer olaylar yaşandı.
Sarı Yelekliler sonunda ağızlarındaki baklayı çıkardılar ve Fransa’nın yönetiminde ve ekonomisinde Yahudilerin çok güçlü olduğunu dile getirmeye başladılar. Başta pek masum ve halkçı görünen eylem bir anda ırkçı ve antisemit suratını gösteriverdi.
Hiçbir yer durgun değil. İspanya’da Katalanların başarısız ayrılma girişiminin ardından geçen hafta İspanya hükümetinin Barcelona’da toplanma kararı, Katalanların sokağa dökülmesine sebep oldu. İngiltere Başbakanı Theresa May ise kendi kabinesine dört zayiat vererek kabul ettirdiği Brexit planını parlamentoya kabul ettiremeyeceği endişesiyle oylamaya gitmekten vazgeçti. Ne zaman oylanacağı ise henüz belli değil. Rusya ile Ukrayna Azak Denizi’nde restleşirken, ABD Başkanı Trump Suriye’den çekilme kararı aldı. İsrail ise Nisan 2019’da erken seçimlere hazırlanıyor.
2018 yılı sona ererken 2019 yılına süregelen sorunların yanı sıra, var olan sistem ve yaklaşımları tehdit eden yeni problemleri de bırakıyor. Ekonomik ticari savaşların yaşanacağı, öncekilerden farklı olmayan bağnaz ırkçılığın ve ekonomik kaygılara dayalı antisemitizmin daha da artacağını tahmin etmek zor değil.
Yahudi düşmanlığı ise yeni bir platform bulmuş gibi. Alışılagelmiş şekilde Yahudi dinine mensup kişilere saldırmak yerine dünya üzerindeki tek Yahudi devleti olan İsrail’e saldırmak antisemitizmin yeni yaklaşımı, günümüz versiyonu. “Yahudi düşmanı değilim ama İsrail karşıtıyım” diyenler, dünyadaki veya mensubu olduğu toplumların/ülkelerin haksız uygulamalarını görmezden gelerek sadece İsrail ile Filistinliler arasında olan bitene odaklananlara ve bunu yaparken de oldukça yanlı olarak bakanlara, İsrail’i yerli yersiz eleştirenlere, Yahudi düşmanı denmezse ne denir?
Dünya barışı önümüzdeki en az çeyrek asırda da mümkün olamayacağına göre, yeni yılda dilenecek en güzel şey kişilerin kişisel huzuru ve mutluluğudur. İyi seneler…
