Nazilerden kaçan Yahudi doktorun gözünden 30’ların Türkiye’si

Cambridge Üniversitesi geçen hafta, Dr. Albert Eckstein tarafından çekilen 1930’ların Türkiyesi’ne ait binden fazla fotoğrafı yayınladı.

Selin KANDİYOTİ Kültür Sesli Dinle
1 Temmuz 2020 Çarşamba

Nazi Almanya’sından kaçarak Türkiye’ye sığınan ve dört yıl kadar Anadolu’nun en yoksul bölgelerinde seyahat ederken tıp bilgisiyle yüzde 50’lere varan çocuk ölüm oranını düşürmeyi başaran Dr. Albert Eckstein daha sonra yaşamını İngiltere’de sürdürmüştü. I. Dünya Savaşında Alman askeri olarak savaşan Eckstein 1950’de henüz 59 yaşındayken ölmüştü.

Cambridge Dijital Kütüphanesinde herkese açık ve ücretsiz olarak görülebilen fotoğraflar Dr. Eckstein’ın karşılaştığı yaşama ve çalışma şartlarını gözler önüne sererken, köylerdeki aşırı yoksulluğun Türkiye’deki yüksek çocuk ölüm oranına etkisini ortaya koyuyor.

Eckstein savaştan sonra rütbeli bir subay olarak çıktıktan sonra ateşkesle birlikte Üniversite Çocuk Hastanesinde çalışmaya başladı. 1925’te üst düzey hoca olarak ayrıldığı hastaneden sonra Dusseldorf’da Tıp Akademisinin Çocuk Hastanesinin yöneticisi oldu. Çocuk hastalılarında Almanya’nın önde gelen araştırmacılarından biri olan Eckstein 1930’lara gelindiğinde Nazi tiranlığının faşist aşağılamalarına ve tacizlerine maruz kaldı.

1935’te Adolf Hitler ve Hermann Goring’den gelen bir mektupla hastane başkanlığı elinden alındı. Glasgow ve ABD’den gelen tekliflere rağmen Eckstein Türkiye hükümetinden gelen pozisyonu kabul etti.  Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Dr. Refik Saydam önce Eckstein’ın karış karış Anadolu’yu gezmesini, sorunları yerinde görmesini ve Türkiye için “çocuk sağlığı ve hastalıkları” politikası geliştirmesini bekliyordu. Bu gezilerden sonra Eckstein Numune Hastanesinde görev yapacak; yakında kurulacak tıp fakültesinde de çocuk sağlığı ve hastalıkları bölümünü kuracaktı.

Önleyici pediatride uzman olan Eckstein bu görevi layığıyla yerine getirdi. Bebek, anne ve çocuk sağlığı üzerine yaptığı analizler yalnızca büyük şehirleri değil Anadolu’nun dört bir tarafındaki köyleri de kapsıyordu. Ülkede temel sağlık ve hijyen eğitimin yaygınlaşmasında öncü isim olan Eckstein, ülkede sıtma ve bulaşıcı trahoma hastalığı ile mücadelede önemli başarılara imza attı.

Uzmanlar Eckstein’ın fotoğrafları için, Türkiye Cumhuriyeti’nin tıp alanındaki tarihine ve aynı zamanda sosyal yaşamına ışık tutan eşsiz bir kanıt niteliğinde olduğunu belirtiyor. Bunun yanı sıra arşivin Atatürk’ün sağlık ve sosyal reformlarında Yahudi göçmenlerin rolünü de gösterdiği düşünülüyor.

 

 

 

 

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün