Echar Kurshunes

Eliz GATENYO Judeo-Espanyol
20 Kasım 2019 Çarşamba

En pensando kualo va eskrivir esta semana, ensupito me vino un rekuerdo de mi chikes al tino.

Las vizinas aedadas avlavan de “echar kurshunes”. No entendiya de lo ke avlavan porke para kada okazyon saliya este sujeto en medyo. Alguno esta hazino? Alguna kere topar mazaliko? Alguno se espanto? Ayde ya era el tiempo de echar kurshunes. Kuando se espantava alguno, diziyan “se tomo siklet”. No se lo ke keriya dizir i para esto echar kurshunes era el mijor remedyo.

En kada maaale (mahalle) se topava una kurshundjuya. La majorita de las kurshundjuyas eran zinganas. Kaminavan kon un bogo en la mano. I gritavan “kurshundju geldi hanıııım”. Afitava en vezes ke estas eran ladronas. Por esto se yamavan kurshundjiyas konosidas. Estas mujeres paresiya ke eran de la famiya.

Kuando viniyan estas mujeres, les ofriyan kafe, chay, en vezes les davan a komer, aziyan sohbet. Ya vino la sira de echar kurshun. (Vos esto kontando esto todo kon los ojos de mi chikes.)

La mujer, avriya el bogo, en primero kitava una savana. Esta savana era yena de burakos i era tanbien suzya. Despues kitava un kucharon de fierro, un pedaso de kurshun (plomo), una payla o kaldera chika, i piedras de kolor. Se iva a la kozina, metiya el plomo aryentro del kutcharon i lo metiya ensima la lumbre, para ke se derrita el plomo. De la otra parte, inchiya agua a la payla i echava las piedrizikas aryentro i un mindrugo de pan. Kuando se derityo el plomo, ya estavan prontos.

La ke teniya de menester, se asentava ensima de una banketa, los de kaza deteniyan ensima su kavesa akeya savana suzya ke vos konti ariva, para ke no sarpike agua o plomo. La kurshundjuya tomava la payla kon una mano i kon la otra mano vazyava el plomo deritido, aryentro de la agua de la payla. Saliya un bruyido komo una buyor i un umo kon una golor dezagreavle.

El diya ke iva vinir la kurshundjuya, se inchiya la kaza de amigas i vizinas. Porke era grande Show. Alora todos los ke se topavan en kaza, estavan kon grande merikiya, de lo ke iva salir. 

La kurshundjuya, se asentava de kukliyas, metiya la payla en basho, i ampesava a avlar. Era komentar la forma del plomo ke salyo de la agua. Avlava avlava sin kedar. Diziya unas palavras komo si ke fueran palavras santas. Verdad dizyendo estas mujeres eran tan inyorentes ke no saviyan ni meldar ni eskrivir. Todo lo ke diziyan eran kozas falsas.

Si aviya formas redondas, diziya ke era el korason solevantado. Si aviya formas komo punchones, diziya ke le estavan aziendo dedikodus, si aviya formas komo flores, diziya ke en serka le va salir un mazal. En vezes diziya ke viya ichizos. Despues ke ya kontava lo ke vido ampesava a orasyonar i a bostezar. Si bostezava muncho keriya dizir ke aviya muncho nazar. En vezes dava akeyas piedrizikas a la persona, sozde ke le iva ser melizina para estas todas malisyas.

Lo ke me viniya muy tuaf era ke, estas vizinas ke eran en mis ojos mujeres estimadas, se kreyiyan en este modo de bavajadas.  

 

 

 

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün