Türk Yahudi kültürünün bir parçası olan Judeo Espanyol lisanının kaybolmaması için düzenlenen Uluslararası Ladino Günü’nün üçüncüsü 7 Şubat Pazar günü Neve Şalom Kültür Merkezinde kutlandı.
C maat Başkanı İshak İbrahimzadeh, Hahambaşı Rav İsak Haleva ve üç yüzden fazla kişinin katıldığı etkinlikte, katılımcılar çok hoş zaman geçirmelerinin yanı sıra, bu lisanın yaşatılması gerekliliğinin bir kez daha farkına vardılar.
Günün şarkısı ile başlayan faaliyet İsrail’deki Ladino Lisanı ve Kültürü İdari Makamı Üyesi Dr. Eliezer Papo’nun Ladino severlerin selamlarını ve iyi dileklerini getirdiğini söylemesiyle devam etti.
Konuşmacılardan Şeli Gaon, lisanın gelişmesinde büyük katkıları olan İsrail’in 5. Cumhurbaşkanı Yitzhak Navon’un bu alandaki çalışmalarını anlatarak, bu nedenle kendisine duyulan şükran borcunu yeniledi.
‘Rekuerdos de mi Chikes’ (Küçüklüğümün Anıları) başlıklı sunumunda, Soli Avigdor, nükteli bir lisanla küçüklüğünde yuva sınıfındaki anılarını ve öğretmeninin eğitici davranışları sayesinde bugün hâlâ taşıdığı görev bilincinin tohumlarının o yıllarda ekildiğini vurguladı.
‘Una Vida yena de Teatros’ (Tiyatro dolu bir Yaşam) başlıklı sunumunda, Forti Barokas tiyatro deneyimlerini ve bir piyesin sahneye konmadan önce geçirdiği evreleri anlattı. DYD’de yıllarca sahneye koydukları piyeslerin, senaryo yazma, dekor, kostüm, prova çalışmaları sırasında başlarına gelen aksilikleri ve birlikte geçirdikleri hoş zamanları nükteli bir lisanla anlatırken, dinleyicileri gülmekten kırıp geçirdi.
Ardından, Anna Eskenazi, Suzette Herman ve Karen Gerson Şarhon üçlüsü ‘Ketana por Sehora’ skecini sundular. Her biri başlarından geçen komik olayları hiciv dolu bir lisanla anlattılar.
Dr. Eliezer Papo, ‘Sefarad Yahudilerinin Batıl İnançları Geleneği’ üzerine bir konferans verdi.
Bremen Üniversitesinde profesör olan ve doktora tezini Judeo Espanyol lisanı üzerine hazırlayan Alman asıllı Carolina Spiegel, İstanbul’da ve İzmir’de Judeo Espanyol konuşanlarla lisan hakkında sorular sorarak röportajlar yaptığını ve lisanı çok sevdiği için tez konusu olarak seçtiğini anlattı.
İspanya Başkonsolosu Pablo Benavides, Sefarad Yahudilerine İspanyol vatandaşlığı verilmesi işlemi hakkında konuştu. Bu durumun gerçekleşmesinde kendilerine yardım eden Hahambaşı Rav İsak Haleva’ya ve Cemaat Başkanı İshak İbrahimzadeh’e teşekkür etti. Pasaport vermeye başladıklarını, bu işlemin bir yıl süreceğini, pasaport alacak kişilerin kendileri tarafından çağırılmalarını beklemelerini söyledi.
Cervantes Enstitüsünün Müdürü Pablo Asuero, cemaatimizde birçok dostu olduğunu ve artık kendisini Yahudi cemaatinin bir üyesiymiş gibi hissettiğini söyledi. Ardından, İspanyol vatandaşlığı almak için geçilmesi gereken sınavlar hakkında örnekler vererek dinleyicileri bilgilendirdi.
Hahambaşı Rav İsak Haleva, konuşmasında Judeo Espanyol lisanının gelişmeye başlamasından dolayı hissettiği memnuniyeti belirtti. Bu konuda büyük çaba sarf edenleri de tebrik etti.
Ardından, piyango çekilişine geçildi. Kazananlara Esti Saul’un tablolarından ve Rubi Asa’nın fotoğraflarından bazıları hediye edildi.
Suzette Herman, Karen Gerson Şarhon ve Anna Eskenazi üçlüsü ‘Ketana por Sehora’ skecinde başlarından geçen komik olayları nükteli bir şekilde anlattılar.
Günün organizasyonun hazırlanmasında büyük emeği geçen, Türkiye Sefarad Merkezi kurucusu, geçmiş dönem cemaat başkanlarından Silvyo Ovadya, Şalom gazetesinin Ladino sayfasının yönetmeni Klara Perahya’nın mesajını okuduktan sonra, mekânı değişen 500. Yıl Türk Musevileri Müzesi hakkında bilgi verdi. Bu müzenin Neve Şalom Sinagoguna taşındığını, istenildiği zaman ziyaret edilebileceğini söyledikten sonra, müzede bulunan Sefarad objeleri ile ilgili bilgilendirmede bulundu.
Daha sonra konuşmacılardan biri olarak Yahudi Kültürünü ve Yahudilerin kendilerine has özelliklerini yansıtan fıkralar anlatarak güne katkıda bulundum.
Jojo Eskenazi, Fani Bonofiel ve Solita Algazi’nin rol aldığı, ‘La Vida Judia de Ayer i Oy en la Famiya de Moiz’ (Moiz’in Ailesinde Dünün ve Bugünün Yahudi Yaşamı) skeci dinleyicileri gülmekten kırıp geçirdi.
2017’de yapılacak ‘Ladino Günü’ hakkında fikirlerin tartışıldığı bölümden sonra, Karen Gerson Şarhon ve İzzet Bana’dan oluşan Los Paşaros Sefaradis grubunun kısa bir konseri yer aldı.
Bugünün ve organizasyonun yaratıcıları, Silvyo Ovadya ve Karen Gerson Şarhon başta olmak üzere tüm emeği geçenleri kutluyor, bu derece coşkulu ve başarılı geçen Ladino Günü’nün, her yıl aynı coşku ile tekrarlanmasını diliyoruz.
