Sandıkta ‘zafer’ iktidar olmak için yetecek mi?

36 milletvekili ile  Netanyahu birinci oldu

İsrail’de son yapılan genel seçimlerde Likud 36 milletvekili çıkararak seçimlerde birinci oldu. 

İsrail’de pazartesi günü gerçekleşen seçimlerde sandık çıkış anketine göre, Netanyahu’nun partisi Likud, 120 sandalyeli meclise 36 milletvekili sokmayı başardı. Benny Gantz liderliğindeki Mavi-Beyaz İttifakı ise 32 milletvekilinde kaldı.

İsrail vatandaşı Arapları temsil eden partilerin aynı çatı altında bir araya geldiği Ortak Arap Listesi Bloku, 17 Eylül’deki seçimlere kıyasla oy oranını artırarak 15 milletvekilini çıkarmayı başardı. Savunma eski Bakanı Avigdor Liberman’ın İsrail Evimiz Partisi ise eylülde aldığı oy oranını düşünerek yedi sandalyenin sahibi oldu.

Netanyahu’nun partisi Likud önderliğindeki sağ blok, koalisyon hükümeti için gerekli 61 milletvekili sayısına ulaşamadı, ancak çok yaklaştı. Son bulgulara göre, 59 sandalyede kalan sağ blokun koalisyon kurabilmek için iki milletvekiline daha ihtiyacı var.

Gantz liderliğindeki Mavi-Beyaz ve sol partilerin oluşturduğu blok ise 39 milletvekilinde kaldı. Sağ ve sol blokların gerekli sayıya ulaşamaması nedeniyle Liberman bir kez daha kilit role sahip oldu.

“Büyük zafer”

Netanyahu seçim sonuçları açıklandıktan sonra Twitter aracılığıyla seçmenlerine teşekkür etti. Netanyahu mesajında seçim sonuçlarını, “Büyük bir başarı” olarak tanımladı. İlk sonuçların açıklama yapan Neyanyahu, “Bütün beklentilere karşın bunun bir zafer olduğunu söylüyorum çünkü büyük güçlerin karşısında durduk, muhalefet halihazırda ölüm ilanımızı vermiş, Netanyahu döneminin bittiğini söylemişti” ifadelerini kullandı. Gantz ise Netanyahu’nun seçim zaferi ilanının ardından milyonlarca seçmenine teşekkür ederek “Savaşmaya devam edeceğim” mesajını paylaştı.

Netanyahu’nun resmi sonuçlar açıklandıktan sonra koalisyon kurmak için diğer partilerle görüşmeler yapması bekleniyor. Ancak en yakın rakibi, Mavi-Beyaz İttifakı’nın lideri Gantz, seçimden önce yaptığı açıklamalarda hakkında yolsuzluk suçlamasıyla dava açılan Netanyahu ile kesinlikle koalisyon kurmayacaklarını ilan etmişti.

2 Mart seçimleri

• İsrail’de bir yıl içinde üçüncü kez gerçekleşen parlamento seçimleri için 6 milyon 400 bin seçmen oy kullanmaya çağırıldı.
• Ülke çapında 10.631 sandık kuruldu.
• Oy kullanma oranı yüzde 71 oldu. Bir önceki seçimde bu oran yüzde 69,8 idi. Katılım oranının son yıllardaki en yüksek olduğu belirtildi.
• Seçime 30 siyasi parti katıldı. Ülkede seçim barajı yüzde 3,25. Hükümet kurabilmek için, 120 sandalyeli mecliste en az 61 milletvekilinin oluşturduğu bir koalisyon kurmak gerekiyor.
• Yerel saatle sabah 07.00’de başlayan oy verme işlemi 22.00’de sona erdi.

Son seçimden bu yana neler yaşandı?

İsrail 9 Nisan ve 17 Eylül’de gerçekleşen seçimlerin ardından pazartesi günü üçüncü kez sandığa gitti. İki seçimin ardından hükümet kurulamamasından bu yana geçen sürede Başbakan Binyamin Netanyahu hakkında yolsuzluk suçlamasıyla dava açıldı, ABD Başkanı Donald Trump İsrail-Filistin sorununu çözme iddiasıyla ‘Yüzyılın Anlaşması’nı ilan etti ve diğer pek çok gelişme yaşandı.

Bu sürece nasıl gelindi?

2018 yılının sonunda İsrail Savunma Bakanı Avigdor Lieberman’ın istifası iktidar koalisyonunda kırılganlığı neden oldu. Lieberman, Netanyahu’yu Gazze’deki militanlara çok yumuşak davranmakla suçlayarak istifa etmişti. Bunun üzerine Netanyahu 9 Nisan için erken seçim çağrısında bulundu.

Seçimde hiçbir parti parlamentoda kesin çoğunluk sağlayamadı ve Netanyahu hükümeti kurabilmek için yeterli koltuk sayısına ulaşamadı. Haftalarca uğraşsa da rakibi Benny Gantz’a hükümet kurma şansını tanımamak için 17 Eylül’de ikinci kez seçime gitme kararı alındı. 

İkinci seçimlerde Netanyahu bir kez daha yeterli çoğunluğa ulaşamadı. Likud ve Gantz’ın Mavi-Beyaz İttifakı neredeyse aynı sonuçları aldı. Bu da Lieberman’ı karar verici konuma getirdi. Ancak eski savunma bakanı her iki partiyle de ayrışan noktaların olduğu belirtti. 

Yeterli desteği kazanamayan Netanyahu ve Gantz arasında aylar süren pazarlıkların ardından tekrar seçime gitme kararı alındı. 

17 Mart’ta Netanyahu hakim önünde

Son seçimden bu yana Netanyahu’ya karşı resmi cezai suçlamalarla soruşturma başlatıldı. Davanın iki hafta sonra 17 Mart’ta başlaması planlanıyor. Böylece 70 yaşındaki İsrail lideri ülke tarihinde yargılanan ilk başbakan olacak.

Diğer iki seçimde de seçmenler Donald Trump’ın uzun süredir ertelenen Ortadoğu planının içeriğini bilmiyordu.

Ocakta yayımlanan planda ABD, Batı Şeria’daki İsrail yerleşim birimlerini tanıyor. Netanyahu, seçimin ardından yerleşim birimlerinin ilhakının gerçekleşeceğini belirtti.  

İsrail solu, Gantz’ı suçladı: ‘Görevini iyi yapamadı’

Seçimden Netanyahu’nun galip çıkmasının ardından İsrail’de sol kanatta sürtüşme başladı.

Mavi-Beyaz İttifakından ileri gelen bir yetkili, pazartesi akşamı İsrael Hayom’a verdiği demeçte, Gantz’ın işini düzgün yapmadığını dile getirdi.

Söz konusu yetkili “Kampanya kötüydü.  Sürekli Netanyahu’nun saldırısına maruz kaldık ancak karşı hamlede bulunmadık. Yıpratmanın çok uzağında kaldık. Son iki gün agresif olduk ama o da yetmedi ve bu tutumumuz bize bir seçime mal oldu” dedi. Bir başka kaynak ise “Uyuşuk kampanyamız en büyük hatamız oldu” ifadesini kullandı.

Gantz, seçim kampanyasında, bu ay görülecek olan Netanyahu’nun yolsuzluk davasının üzerine odaklandı. Ganz, Başbakan Netanyahu’nun gücünü ve mevkiini davayı erteleme ya da suçlamalardan sıyrılmak için kullanacağını ileri sürse de bu seçmenleri çok fazla etkilemedi.

Gantz oyların kesin olmayan sonuçlarının açıklanmasından kısa bir süre önce ‘uzun bir gece’ olacağını belirtti. Daha sonra attığı tweet’te destekçilerine ve aktivistlere teşekkür ederken, “İnandıklarım uğruna savaşmaya devam edeceğim” mesajı verdi.

 

3. seçimin İsrail ekonomisine etkisi büyük oldu

İsrail’de bir seneden kısa bir süre içinde gerçekleşecek üçüncü genel seçimin ekonomiye maliyeti milyarlarca doları buluyor.

İsrail’de pazartesi günü gerçekleşen Knesset seçimleri tarihe İsrail’in bugüne dek yaşadığı en benzersiz olay olarak tarihe geçti: İsrailliler ilk defa bir seneden kısa bir süre içinde üçüncü kez sandığa gitti. Bu seçimin ekonomiye maliyetinin verimlilik kaybına bağlı olarak en az 9 milyar NIS (2,6 milyar dolar) olduğu tahmin ediliyor.

Tekrarlanan seçimin neden olduğu doğrudan harcamaların seçim kampanyaları için ayrılan kamu kaynakları dahil tutarı 3,2 milyar NIS (687 milyon dolar).

Merkez Seçim Kurulunun bütçesi Nisan 2019’daki seçimlerden sonra yüzde 42 artarak üçüncü seçimde tamı tamına 402 milyon NIS’e (115 milyon USD) ulaştı.

Bunun yanı sıra, her seçim günü tatil olarak ilan edildiği için, işverenler çalışanlarının maaşını o gün çalışmışlar gibi ödemekle yükümlü. Bu da maaşlar açısından pazartesi günkü seçimlerin tamamlanmasıyla üç seçimde toplam 7,5 milyar NIS (2,15 milyar dolar), bir diğer deyişle her seçim günü için 3 milyar NIS’e yakın (860 milyon dolar) verimlilik kaybı anlamına geliyor.